شورایی که دیگر همکاری نمی کند!

گروه تحلیل و تفسیر خبرگزاری قدس (قدسنا): «حسین رویوران»: سی و نهمین اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس در ریاض در حالی برگزار شد که کارشناسان این شورا را شورایی فاقد حیات دانسته و تلاش عربستان برای دمیدن روح حیات در این مرده را تلاشی بیهوده می دانند. عدم استقبال از اجلاس اخیر از سوی برخی کشورهای عضو و کاهش توجه رسانه ها و حوزه های دیپلماتیک به برگزاری این اجلاس و مواضع مطرح شده در آن، مهر تائیدی بود بر اینکه امکان بازگشت این مرده مغزی اساسا وجود ندارد.

اساسا شورای همکاری خلیج فارس در سال 1360 (1981 میلادی) با پیشنهاد غرب تاسیس شد و هدفش هم جلوگیری از تاثیر گذاری انقلاب اسلامی بر این جوامع سنتی بود. در اساسنامه تاسیسی این شورا بر هماهنگ سازی میان 6 کشور حاشیه جنوبی خلیج فارس در چارچوب همگرایی، ایجاد ضوابط مشترک گمرکی، هویت جمعی، پول واحد و ارتش دفاعی واحد، تاکید شده است اما از آن زمان تاکنون هیچیک از این اهداف تحقق پیدا نکرده است.

هنگامی که صدام حسین در سال 1369 (1990 میلادی) به کویت حمله کرد، ارتش به اصطلاح متحد این شورا موسوم به (سپر جزیره) نه تنها کاری نکرد بلکه مشخص شد این ارتش اساسا وجود خارجی ندارد. به همین دلیل دولت در تبعید کویت از امریکا درخواست کرد تا این کشور را از اشغال صدام حسین بعثی آزاد سازد!

اتفاقات پس از حادثه اشغال کویت مخصوصا دادن پایگاه های نظامی مختلف به ارتش امریکا در عربستان، قطر، بحرین، امارات و عمان نشان داد که این کشورها برای حفظ امنیت خود به امریکا دل بسته اند و نه به شورای خلیج فارس و به عبارت دیگر این شورا اساسا مرده به دنیا آمده بود.

شورای همکاری خلیج فارس نه تنها در بعد امنیتی موفق نبوده است بلکه در ابعاد اقتصادی، گمرکی و پول متحد نیز به هیچ توافقی نرسیده است. از دو سال پیش با اعلام محاصره قطر از سوی سه کشور عربستان، امارات و بحرین و البته کشور مصر که عضو این شورا نیست، عملا شورا دچار چند دستگی شد. کویت و عمان تلاش دارند تا در اختلافات عربستان و قطر وارد نشوند و به صورت میانجی در صدد رفع اختلاف هستند. اکنون پس از دو سال از این بحران بزرگ در این شورا قطر در آستانه خروج از این شورا قرار دارد و عربستان سعودی به علت ترور جمال خاشقچی دچار درهم ریختگی داخلی شده است و اولویت رژیم حاکم در ریاض، خروج از انزوای سیاسی و فشارهای غرب شده است. بنابراین اصرار عربستان برای برگزاری سی و نهمین اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس در این شرایط بهم ریختگی داخلی، تنها و تنها برای زنده نگهداشتن آن است در حالی که بسیاری از کارشناسان معتقدند این ساختار سال ها است که مرده است و تلاش سعودی برای زنده نگهداشتن ظاهری آن نتیجه ای در بر نخواهد داشت.

بر این اساس باید گفت شورای همکاری خلیج فارس یک تجربه موفق همگرایی نبوده است و تاکنون نه ارتش واحد و نه پول واحد و نه یگانگی ساختار ها طی نزدیک به سه دهه گذشته اتفاق نیفتاده است. تلاش شورای همکاری خلیج فارس برای تبدیل این ساختار به عنوان ابزاری در اختیار اهداف امریکا در منطقه و علیه ایران، یکی از مهمترین علل ناکامی این شورا به شمار می آید. کارشناسان علت دیگر این ناکامی را سلطه طلبی عربستان و مقاومت قطر، کویت و عمان در برابر این سیاست ها می دانند و معتقدند تا زمانی که این نگاه سلطه طلبانه در رژیم حاکم بر ریاض، ادامه داشته باشد، امکان موفقیت این تجربه همگرایی اساسا وجود ندارد کما اینکه گسترش همین نگاه سلطه طلبانه عربستان همه سازمان های همکاری های منطقه ای را که عربستان در آن حضور داشته است مانند اتحادیه عرب، سازمان همکاری های اسلامی و...، ناموفق در نیل به اهداف ساخته است.

انتهای پیام/م.ت/22