چه بیماری های روانی در انتظار کودکان
فلسطینی در معرض جنگ غزه است؟

خبرگزاری قدس:

روزهای سختی در فلسطین اشغالی و به طور دقیق تر در نوارغزه می گذرد. باریکه غزه جمعیتی حدود 2 میلیون نفر دارد و بخش عمده این جمعیت را زنان و کودکان تشکیل می دهند. اگر بگوییم اکنون کودکان غزه در مقایسه با دیگر کودکان در هر نقطه ای از جهان حتی کشورهای آفریقایی در شرایط سخت تری به سر می برند، بی راه نگفته ایم. کودکان در هر فرهنگ و ملیت و عقیده فکری حساب شان همیشه از بزرگسالان جدا بوده و به نوعی اغلب مواقع در جنگ ها سعی بر این بوده است که کودکان کمترین آسیب را ببینند تا فردای جامعه متولد شده در آن و حتی جهان فردای روشن تری باشد.  غزه اما در حساب برخی که نام خود را انسان نهاده اند جای دیگری است و به طور کل حساب این منطقه جغرافیایی با هر آنچه در داخل آن وجود دارد، از زنان و سالخوردگان گرفته تا کودکان و نوزادان و معلولان جسمی و ذهنی و حتی حیوانات و گیاهان با حساب دیگر انسان های زمین بویژه کشورهای غربی جداست. 

در این جنگ که 62 روز آن به تلخی سپری شده است و در واقع حساب و کتاب تعداد افراد فلسطینی به شهادت رسیده بسیار سخت است و اگر می خواهیم از آمار تعداد کشته شدگان و زخمیان جا نمانیم باید لحظه ای سایت های خبری و تلویزیون را چک کنیم، تاکنون 8 هزار و 691 نفر از کودکان جان خود را درپی حملات هولناک رژیم صهیونیستی از دست داده اند. در این بین 4410 زن که عمدتاً مادران خانوار بوده اند هم در حملات موشکی اشغالگران به شهادت رسیده اند.

همچنین گزارش شده که 23 بیمارستان در غزه از دور خارج شده اند و درواقع به جایی برای پناه بردن بیماران و زخمیان و اوارگان فلسطینی تبدیل شده اند. بیمارستان هایی که عملاً فاقد بسیاری از داروها از جمله آرام بخش هستند. 

خبرنگار خبرگزاری قدس (قدسنا) به منظور بررسی تنها یک بعد از صدها بعد بحران بوجود آمده در نوارغزه درپی تجاوزات رژیم اشغالگر در گفتگو با دکتر نصرالله منصوری روان شناس و مشاور خانواده به بررسی وضعیت روانی کودکان فلسطینی در معرض جنگ در نوارغزه پرداخته است. در این گفتگو زوایایی از آینده روحی و روانی کودکان در غزه در سایه بمباران های این روزها و شهادت اعضای خانواده این کودکان مورد بررسی قرار گرفت.

دکتر نصرالله منصوری در ابتدا در پاسخ به سوال خبرنگار قدسنا در خصوص یک ویدیوی وایرال شده در فضای مجازی که در آن یک پدر فلسطینی فرزند دخترش را که در پی بمباران ها در غزه به شهادت رسیده به آغوش کشیده اما اشکی نمی ریزد و آه و ناله ای هم بابت این غم نمی کند و در کمال ناباوری با فرزند خود حتی بازی می‌کند، گفت: روح بر جسم حاکم است چنانچه روح انسان دچار خدشه و صدمه شود طبیعی است که انتظار سر زدن اقدامات غیرارادی هم از آن باید داشته باشیم. حرکت این پدر فلسطینی می تواند ناشی از دو منبع باشد، یکی این که این پدر به گونه ای به روح و روانش شوک وارد و تخریب شده است که ما فقط ظاهر بازی کردن با دخترش را مشاهده می کنیم. در واقع می توان از یک بعد به این قضیه چنین نگاه کرد که این پدر تعادل روحی و روانی خود را از دست داده است.

وی افزود: اما منبع دومی که می تواند باعث چنین رفتاری از سوی این پدر باشد این است که این فرد از ایمان و عقیده بالایی بهره مند است.

شبیه به چنین حالاتی را در سال های دفاع مقدس و خانواده های شهدای آن زمان یا اکنون مانند خانواده شهدای مدافع حرم هم مشاهده می کنیم. زمانی که خانواده شهید با پیکر فرزندشان دیدار می کنند نظاره گر هستیم که مادر شهید یا همسر او اشک نمی ریزند که البته این موضوع هم می تواند به عقیده و ایمان بالای آن‌ها مربوط باشد.

این روانشناس حوزه خانواده در گفتگو با خبرنگار قدسنا ضمن اشاره به شهید و زخمی شدن تعداد قابل توجهی از افراد عمدتاً کودک در نوارغزه و نحوه تامل برانگیز رفتار خانواده های فلسطینی با شهدای خود گفت: از زمان جنگ 7 اکتبر تاکنون ویدیوهای بسیاری را که در فضای مجازی منتشر شده دنبال کرده‌ام و وقایع فجیع مختلفی را مشاهده کرده ام. می توانم بگویم مردم غزه در بعد روحی و روانی با مردم بسیاری از نقاط مختلف جهان تفاوت دارند؛ آن ها پس از شهادت اعضای متعدد خانواده هایشان بازهم از پروردگار سخن می گویند و آن را برای خود کافی می‌دانند و این گونه از فروپاشی روحی و روانی خود جلوگیری می کنند و به دنیا و طرف متجاوز نشان می دهند که در جایگاه خود با صبر و استقامت ایستاده اند.

دکتر منصوری در ادامه افزود: چنین اتفاقاتی اگر در جای دیگری از دنیا رخ می داد مردم آن مناطق به احتمال بالا دوام نمی آوردند.

وی در ادامه با تاکید بر این که ایمان می‌تواند نقش اساسی در ایجاد چنین فضای روانی ایفا کند، گفت: نحوه تربیت کودکان در فلسطین به گونه ای است که آن‌ها از همان بدو ورود به جامعه قوی هستند. در یکی از ویدیوهایی که بارها در فصای مجازی منتشر شده و بازخورد داشته، یک دختر فلسطینی که جثه بسیار کوچکی هم دارد با حالتی عتاب آمیز و خشمگین بر سر موضوعی با نظامی اشغالگر صهیونیست صحبت می کند و او را خطاب قرار می‌دهد، چنین روحیه ای و برخورداری از چنین روانی که ترس در آن جایی ندارد تنها ناشی از نحوه تربیت خانوادگی آن دختر می تواند باشد و نه چیز دیگر.

دکتر منصوری مشاور خانواده در این باره بیشتر توضیح می دهد و گفت: همین مسأله نترس بودن کودکان فلسطینی هم باعث شده تا آن‌ها امروز به افراد بالغ تبدیل شده و در چنین مواقع فاجعه آمیزی مانند بمباران ها آرامش خود را حفظ کرده و به نوعی با آرامش روانی خود به هم‌وطنان خود هم، صبر و استقامت را خارج از چارچوب خانواده، آموزش دهند.

این روان شناس و مشاور خانواده در ادامه به بررسی آسیب های روانی جنگ در غزه و تاثیر این جنگ طولانی بر ذهن و روان کودکان فلسطینی گفت: اگر مراکز بین المللی پزشکی به سرعت وارد عمل نشوند و در عرصه کمک رسانی به ویژه کمک رسانی روانی به فلسطینیان اقدامی انجام ندهند آثار این جنگ در کودکان و افراد بزرگسال طی سال های آینده در اشکال مختلف رفتاری خود را بروز خواهد داد و باعث ایجاد بحران در این جامعه خواهد شد.

دکتر منصوری در خصوص برخی آسیب هایی که ممکن است در آینده زندگی کودکان فلسطینی در غزه تاثیر گذار باشد، اشاره کرد: 34 نشانه روانی در افراد در معرض جنگ وجود دارد. یک کودک زمانی که در معرض آثار آسیب زننده جنگ قرار می گیرد به مرور دچار برخی آثارهای منفی رفتاری مانند افسردگی و اضطراب می شود.

او در باره بیان کرد: کودکی که شاهد از بین رفتن خانواده چندین نفره خود بوده تمامی این خاطرات دردناک را از یاد نمی برد، آن چنان که امیرالمونین (ع) هم می فرماید: «العِلمُ مِنَ الصِّغَرِ کالنَّقشِ فی الحَجَرِ». کودکان تمامی این اتفاقات را در ذهن خود ضبط می کنند و این حجم از غم و اندوه در کنار تنها ماندن آن ها در آینده موجب مشکلات بیشتری از جمله تکرر ادرار، تکرار یک عمل (مانند بستن درب خانه و به دفعات چک کردن درب، اینکه قفل است یا خیر) کندن موی سر می شود که البته همگی این علائم نشانه «اضطراب» هستند.

این روان شناس حوزه خانواده در ادامه ضمن تاکید بر این که باید هرچه سریع‌تر در جهت بهبود اوضاع روانی کودکان فلسطینی در معرض جنگ رسیدگی شود، گفت: اگر به مسئله درمان روان کودکان فلسطینی به موقع رسیدگی نشود ممکن است اوضاع آن‌ها طی سال های آینده بحرانی‌تر شود و روند درمان آن ها به شکل تخصصی و سخت تری دنبال شود، به عنوان مثال این افراد را به تیمارستان ها می برند و در این مکان ها روند درمان شان را طی می‌کنند. بحرانی تر شدن اوضاع روانی این کودکان در صورت عدم رسیدگی می‌تواند در آینده در مراحلی مانند آسیب رسانی به خود فرد و هم دیگران نیز نمود پیدا کند که یکی از بدترین حالات آسیب روانی به شمار می رود.

دکتر منصوری در ادامه گفتگو با خبرنگار قدسنا تاکید کرد که علائمی مانند عصبانیت و پرخاشگری، افزایش ضربان قلب، تبخال دهانی و آفت، تکرر ادرار، تعریق شدید،لرزش دست‌ها، سردی اندام، خشکی دهان، بیقراری، فراموشی و حواس پرتی، بدبینی به دیگران و درگیری با اطرافیان و کندن موی سر، علائمی هستند که به احتمال بسیار قوی در کودکان نوارغزه در آینده ای نزدیک بروز و نمود پیدا خواهد کرد.

وی در خصوص شرایط کمک رسانی روانی به کودکان غزه در صورت ورود تیمی از روان شناسان به نوارغزه توضیح داد: اگر زمینه ای فراهم شود که گروهی از روان شناسان موفق به ورود به غزه شوند باید این نکته را در نظر بگیریم که فرد روان شناس باید در شرایطی باشد که خود دچار استرس و اضطراب ناشی از بمباران دشمن نباشد. در شرایطی که بمباران های مداوم در غزه جریان دارد و صدای غرش موشک و انفجار تمام محیط را فراگرفته است حضور روان شناس هم نمی تواند کارساز باشد. حتی در صورت فراهم شدن چنین فضای آرام و بدون تنشی برای آغاز روند درمان کودکان، بسیاری از اطفال هم هستند در باریکه غزه که درپی بمباران ها و حملات قطع عضو شده اند و این کار را برای درمان بازهم سخت‌تر می کند.

روان شناس و مشاور امور خانواده در پایان این گفتگو ضمن تاکید دوباره بر روحیه و اعتقاد منحصربه فرد مردم فلسطین با وجود گذراندن سختی ها و مشکلات طاقت فرسای تحت اشغالگری صهیونیست ها در خصوص بعد روانی جنگ و تاثیر شدید ان بر ذهن و روان کودکان خردسال و عمق بحرانی که با آن مواجه هستند،اشاره کرد: کودکان در غزه افرادی هستند که مانند دیگر هم سن و سالانشان خود را مقایسه می‌کنند و حسرت می خورند که چرا در مقایسه با یک کودکی که در کشوری آرام و در رفاه زندگی می کند چرا او باید درگیر چنین مصیبتی باشد! و پیاپی در حال محکوم کردن خود و دیدن تصاویر رفاه دیگر کشورها در فضای مجازی و تلقین کلمه بدبختی به خود است، در چنین حالت روانی روند درمان پیچیده‌تر می شود بنابراین کشورهای عربی همسایه مانند امارات یا عربستان یا اردن و دیگر کشورهای جهان که با رژیم صهیونیستی ارتباط دارند باید با استفاده از ثروتی که از ان بهره مند هستند در راستای بهبود اوضاع نوارغزه گام بردارند وگرنه خیلی زود دیر می شود.

انتهای پیام/ح/م.د