اسرائیل باید سیاست بیطرفی در مناقشه قره باغ اتخاذ نماید/حفظ رابطه با طرف های درگیر در راستای تامین منافع حداکثری اسرائیل است

به گزارش خبرگزاری قدس (قدسنا)، عومر دوستری پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک و امنیتی قدس در مقاله ای که توسط روزنامه معاریو منتشر شده به جنگ کنونی میان آذربایجان و ارمنستان و سیاست اسرائیل در قبال آن پرداخت.

در این مقاله آمده است: هم اکنون منطقه قره باغ در یک درگیری شدید میان ارتش آذربایجان و نیروهای جدایی طلب ارمنی به سر می برد.

قره باغ منطقه ای محاصره شده است اما عملاً توسط جدایی طلبان ارمنی به صورت مستقل اداره می شود. درگیری های زیادی به دنبال ادعای طرفین بر مالکیت این منطقه اتفاق افتاده است. این اولین باری نیست که دو کشور پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با یکدیگر وارد جنگ می شوند چرا که طرفین در این خصوص از سال 1991 تا 1994 نیز با هم وارد جنگ شدند.

از آن زمان این منطقه در واقع تحت حاکمیت ارمنستان باقی مانده و درگیری هایی میان طرفین برای اعمال نفوذ بر آن به وقوع پیوسته است.

علاوه بر درگیری های موجود برای تسلط بر این منطقه، مقابله آذربایجان و ارمنستان دارای ابعاد مذهبی و دینی نیز هست که به ابتدای قرن 18 میلادی باز می گردد. در طول تاریخ ارمنستانی ها مسیحی ارتدکس بوده در حالی که آذربایجانی ها مسلمان بوده اند. بر همین اساس دو قدرت تاریخی یعنی امپراطوری روسیه و عثمانی هر کدام بر سر مناطق نفوذ خود در حال مقابله بوده و از همپیمانان خود دفاع می کردند چرا که روس ها حامی ارمنستان و عثمانی ها نیز حامی آذربایجان بوده اند.

این جنبه دینی و مذهبی امروز نیز قابل مشاهده است چرا که اردوغان رئیس جمهور ترکیه ضمن تلاش برای نشان دادن کشور خود به عنوان زعیم جهان اسلام از حمایت این کشور از آذربایجان خبر داد.

اما در مقابل روسیه تا کنون فقط به اظهارات دیپلماتیک بیطرفانه بسنده کرده است، اما در سال های گذشته شاهد آن بوده ایم که روسیه به خوبی می داند چگونه از بحران های به وجود آمده در کشورهای شوروی سابق برای افزایش نفوذ خود استفاده کند. به عنوان مثال تسلط روسیه بر شبه ‌جزیره کریمه در سال 2014 و دخالت در جنگ داخلی اوکراین نمونه های از این تلاش روسیه به شمار می رود. هر چه درگیری نظامی مستقیم میان آذربایجان و ارمنستان ادامه پیدا کند احتمال درگیری قدرت های بزرگ نیز افرایش خواهد یافت.

اما اسرائیل باید در تقابل آذربایجان و ارمنستان حداکثر احتیاط لازم در عرصه دیپلماتیک را در دستور کار قرار دهد و این ماموریتی بسیار پیچیده است. دلیل این پیچیدگی آن است که ارمنستان اخیراً سفیر خود از تل آویو را برای رایزنی جهت اعتراض به فروش سلاح های اسرائیلی به آذربایجان فراخواند و این تنها پس از گذشته چند هفته از افتتاح این سفارتخانه در تل آویو اتفاق افتاد.

اسرائیل و ارمنستان دارای روابط دیپلماتیک بوده و طرفین در مواردی با هم شباهت دارند، مانند اینکه هر دو توسط کشورهای اسلامی محاصره شده و مردم ارمنستان نیز به دست ترک ها کشته شده اند.

علاوه بر آن اسرائیل به دنبال وخامت روابط با ترکیه روابط بهتری با ارمنستان پیدا کرده که نتیجه سیاست های اسرائیل ستیز اردوغان بوده است. در سال های اخیر اسرائیل در به رسمیت شناختن قتل مردم ارمنی به دست ترک ها به عنوان واکنشی به سیاست های اردوغان تردید دارد که می تواند روابط با ترکیه را بیش از پیش بحرانی کند.

اما از سوی دیگر اسرائیل روابط بسیار مهمی با آذربایجان نیز دارد. حفظ رابطه با آذربایجان منافع امنیتی با ارزشی برای اسرائیل دارد. اولاً آذربایجان در مجاورت ایران قرار داشته و حضور اسرائیل در آنجا می تواند برای تهران بازدارندگی ایجاد کند. ثانیاً اسرائیل در حال فروش سلاح های جنگی به آذربایجان است. ثالثاً آذربایجان منبع انرژی مهمی برای اسرائیل محسوب می شود و اسرائیل خریدار نفت این کشور است. هدف اسرائیل باید مانور دادن میان ملاحظات متعارض و راضی کردن طرفین باشد.

به عنوان مثال اسرائیل می تواند در پشت پرده با طرفین جهت دستیابی به تفاهماتی در خصوص توقف سلاح های اسرائیلی توسط آذربایحان در زمان جنگ تلاش کند، در چنین حالتی رضایت طرفین جلب می شود. اسرائیل باید سیاست بیطرفی را ادامه داده و به نفع هیچ یک از طرف ها واکنشی نشان ندهد.

انتهای پیام/ح.ع/