سه‌شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ 
qodsna.ir qodsna.ir

سفرپوتین‌به‌اراضی‌اشغالی‌فلسطین؛
اهداف،اهمیت‌وپیامدهای‌احتمالی

«دکتر شعیب بهمن»

خبرگزاری قدس(قدسنا)- دکتر شعیب بهمن*:

 

روسیه در منطقه خاورمیانه دارای منافع متعددی است که رابطه با رژیم صهیونیستی نیز بخشی از این منافع را در بر می​ گیرد. روابط روسیه با رژیم صهیونیستی از آن حیث اهمیت دارد که مسکو نه می​تواند از رابطه با آن چشم‌پوشی کند و نه می‌تواند رژیم صهیونیستی را به سایر بازیگران حاضر در منطقه ترجیح دهد. در این بین سفر ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به اراضی اشغالی با توجه به نقش و شیوه ​های بازیگری مسکو در تحولات منطقه به خصوص بحران سوریه و مناقشه فلسطین با رژیم صهیونیستی از اهمیت زیادی برخوردار است.

 

این در حالیست که روسیه تنها بازیگر خارجی حاضر در این منطقه نیست و به صورت دائمی در یک رقابت جدی با ایالات متحده آمریکا قرار دارد. از این رو سفر پوتین به اراضی اشغالی با توجه به تحولات سریع و پر شتاب منطقه خاورمیانه می​تواند از جنبه​ های مختلف حائز اهمیت باشد. به خصوص که سطح تنش در منطقه افزایش پیدا کرده و امکان رویارویی نظامی میان بازیگران مختلف در صورت اتخاذ تصمیمات یا اقدامات اشتباه وجود دارد.

 

نقش و جایگاه رژیم صهیونیستی در سیاست خارجی روسیه

 

رژیم صهیونیستی به چند دلیل در سیاست خارجی روسیه از اهمیت خاصی برخوردار است:

 

۱-حضور در منطقه بحران​خیز خاورمیانه:

 

حضور رژیم صهیونیستی در منطقه بحران​ خیز خاورمیانه به خصوص که خود این رژیم یکی از دلایل وجود و تداوم بسیاری از بحران​ ها است، قاعدتاً روسیه را به عنوان یکی از قدرت​ های بزرگ ترغیب می ​کند که با تل​آویو رابطه مناسب برقرار کند.

 

روسیه به تأسیس حکومت مستقل فلسطین بر مبنای قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل و اصل ایجاد دو کشور مستقل پایبند است. در واقع از نظر مسکو تلاش های جامعه جهانی باید بر اجرای توافق های موجود به منظور ایجاد حکومت فلسطین بر اساس اصل دو-دولتی متمرکز باشد

 

۲-حضور اقلیت قدرتمند روسی در فلسطین اشغالی:

بیش از یک میلیون یهودی که ریشه در اتحاد جماهیر شوروی سابق دارند و بسیاری از آن‌ها هم‌چنان به روسیه به عنوان بخش مهمی از هویت خود نگاه می‌کنند، در اراضی اشغالی ساکن هستند که در ساختار سیاسی رژیم صهیونیستی نیز در سطوح عالی همچون وزیر و نماینده پارلمان حضور دارند. روسی، زبان اول برای ۱۲ درصد از جمعیت اسرائیل محسوب می‌شود و پس از عبری و عربی در جایگاه سوم قرار دارد. جای تعجب نیست که بسیاری از ساکنان فلسطین اشغالی روابط شخصی و خانوادگی خود را با سرزمین سابق حفظ کرده باشند. رژیم صهیونیستی تنها نقطه‌ای در خارج از بلوک شوروی سابق است که پیروزی ۹ ژانویه شوروی در برابر نازی‌ها را جشن می‌گیرد.

 

۳-تمایل روسیه به استفاده از پیشرفت ​های تکنولوژیک رژیم صهیونیستی:

 

یکی از مسائلی که همواره موجب ترغیب روسیه به توسعه روابط خود با رژیم صهیونیستی شده، استفاده از تکنولوژی پیشرفته صهیونیست​ ها در حوزه­ های صنعتی، هواپیمایی، انرژی و پزشکی بوده است. به نحوی که در طول سال​ های گذشته، تفاهماتی در خصوص صدور هواپیماهای بدون سرنشین رژیم صهیونیستی به روسیه صورت گرفت و دو طرف گام‌هایی در راستای همکاری در زمینه‌های انرژی و فناوری نانو برداشتند. همچنین آژانس فضایی دو طرف در قسمت‌های مربوط به اکتشاف فضا، کشف مواد جدید، ناوبری، پزشکی و زیست‌شناسی فضایی با یکدیگر به همکاری می‌پردازند.

 

۴-تلاش روسیه برای برقراری توازن در خاورمیانه:

یکی از سیاست​های مهم روسیه در منطقه غرب آسیا، ایجاد توازن در روابط خود با کشورها و بازیگران مختلف است. روسیه تمایل ندارد که رژیم صهیونیستی یک بازیگر تمام غربی در منطقه باشد. در واقع مسکو تصور می​کند که توسعه روابط با تل‌آویو می​تواند تا حدی بر نفوذ روسیه در منطقه بیافزاید و از نفوذ غرب بکاهد.

 

۵-برقراری ارتباط قوی با تل ​آویو جهت مدیریت بحران سوریه:

 

حضور مستقیم نظامی روسیه در سوریه، ضرورت جدیدی را برای این کشور بوجود آورد که به منظور مدیریت این بحران با تمام طرف ​های درگیر و بازیگران موثر و مداخله​ گر، ارتباط وثیقی داشته باشد. با توجه به هم‌جواری رژیم صهیونیستی با سوریه و همچنین مداخلات آشکار و غیرمستقیم این رژیم در بحران این کشور، ناگزیر مولفه جدیدی در روابط مسکو ـ تل‌آویو بوجود آمد.

البته روسیه نیز به عنوان بزرگ‌ترین کشور جهان و یازدهمین اقتصاد بزرگ دنیا، به دلایل زیر در سیاست خارجی رژیم صهیونیستی دارای اهمیت است:

 

۱-سطح و میزان قدرت روسیه در نظام بین ​الملل ۲- توازن​بخشی به رابطه با غرب ۳- استفاده از مزیت روس​ تباران ۴- عضویت دائم روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد

 

یکی از سیاست های مهم روسیه در منطقه غرب آسیا، ایجاد توازن در روابط خود با کشورها و بازیگران مختلف است. روسیه تمایل ندارد که رژیم صهیونیستی یک بازیگر تمام غربی در منطقه باشد. در واقع مسکو تصور می کند که توسعه روابط با تل‌آویو می تواند تا حدی بر نفوذ روسیه در منطقه بیافزاید و از نفوذ غرب بکاهد

 

مکانیزم تنش‌زدایی روسیه و رژیم صهیونیستی در سوریه

مکانیزم تنش‌زدایی میان روسیه و رژیم صهیونیستی در سوریه به زمانی مرتبط می​ شود که مسکو تصمیم گرفت به صورت مستقیم، نیروهای نظامی خود را وارد این بحران کند. در آن زمان، پس از چند دور مذاکره میان مقامات سیاسی و نظامی دو طرف، در مورد دو مسئله توافق صورت گرفت:

 

نخستین توافق در خصوص خطوط مرزی هوایی و نحوه اطلاع‌رسانی به یکدیگر به منظور جلوگیری از بروز هرگونه تصادم هوایی بود.

دومین توافق به این امر مرتبط می​شد که ظاهراً مسکو به تل‌آویو اطمینان داد که تسلیحات و تجهیزات روسی به هیچ‌وجه علیه آن رژیم به کار گرفته نخواهد شد. منظور از این توافق، جلوگیری از دسترسی ایران، دولت سوریه و حزب الله به تسلیحات روسی در سوریه بود.

 

با این حال هر دو بند مهم مکانیزم تنش‌زدایی میان روسیه و رژیم صهیونیستی از همان زمان توسط طرفین رعایت نشد. به نحوی که از یک سو گزارش​ های متعددی درباره استفاده حزب​الله از تسلیحات روسی توسط منابع رژیم صهیونیستی و غربی منتشر شد و از سوی دیگر رژیم صهیونیستی با مورد هدف قرار دادن هواپیمای نظامی ایلوشین-۲۰ روسیه با ۱۵ سرنشین، عملا روابط خود با مسکو را وارد مرحله‌ای تنش ​آمیز کرد.

 

مواضع روسیه پیرامون موضوعات مختلف مرتبط با مسئله فلسطین

روسیه از گذشته نسبت به مناقشه فلسطین حساس بوده و تلاش کرده در برهه​ های زمانی مختلف، به ایفای نقش در این خصوص بپردازد. مواضع روسیه پیرامون مسائل اساسی مرتبط با مسئله فلسطین را می​ توان در چند گزاره خلاصه کرد:

 

۱-روسیه نسبت به خطرات لغو توافقنامه اسلو نگران است؛ زیرا در این صورت رژیم صهیونیستی بار مالی حمایت از تشکیلات خودگردان فلسطین که برعهده اتحادیه اروپا، آمریکا و کشورهای عربی است را متحمل خواهد شد؛ مساله‌ای که از یک سو مغایر با برنامه‌های رژیم صهیونیستی است و از سوی دیگر می‌تواند به فروپاشی تشکیلات خودگردان فلسطین منجر شود.

 

عملیات تروریستی آمریکا علیه ایران که به شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی منجر شد و پس از آن پاسخ ایران در مورد هدف قرار دادن پایگاه نظامی عین‌الاسد در عراق را در پی داشت، شرایط جدیدی را در منطقه بوجود آورده که بیش از همه، امنیت رژیم صهیونیستی در معرض خطر قرار گرفته است. از این رو یکی از محورهای رایزنی های پوتین در تل‌آویو، تحولات اخیر منطقه و معضلات امنیتی رژیم صهیونیستی است

۲-روسیه همواره حامی اتحاد گروه​ های فلسطینی با یکدیگر بوده است.

 

به عنوان مثال، «میخائیل بوگدانف» معاون وزارت امور خارجه روسیه، در سوم جولای سال میلادی ۲۰۱۶، با حضور در نخستین کنفرانس بین‌المللی صلح پاریس، از عدم یکپارچگی گروه ​های فلسطینی به عنوان عاملی منفی در روند سازش یاد کرد و در این باره گفت: «حل این معضل باید در اولویت قرار بگیرد تا در نهایت فلسطینی ​ها در قالب یک هیات متحد در مذاکرات ظاهر شوند.»

[۱] در این راستا روسیه بارها میزبانی از این گروه​ ها را جهت انجام مذاکره در مسکو بر عهده داشته است. همچنین در توافق آشتی ملی میان فتح و حماس که در قاهره به امضای طرفین رسید، روسیه نقش قابل توجهی ایفا کرد.

 

۳-مسکو همواره بر موضع خود در غیرقانونی بودن شهرک‌سازی رژیم صهیونیستی در اراضی فلسطین ازجمله قدس شرقی تاکید کرده است. به نحوی که وزارت امور خارجه روسیه بارها در بیانیه‌ای از ادامه شهرک‌سازی رژیم صهیونیستی در سرزمین​ های فلسطین انتقاد و اعلام کرده که این اقدامات غیرقانونی امکان برقراری صلح عادلانه و توافق بین فلسطین و اسراییل را کاهش می​دهد.

 

به عنوان مثال هنگامی که در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۸، رژیم صهیونیستی طرح احداث بیش از یک‌هزار واحد مسکونی در ۲۰ منطقه در کرانه غربی رود اردن را اعلام کرد، وزارت خارجه روسیه طی بیانیه‌ای گفت که «این سیاست اسرائیل به ایجاد شرایط برای برقراری مذاکرات مستقیم بین فلسطین و اسرائیل که در چارچوب آن باید راه‌حلی برای تمام مسائل مربوط به تعیین موقعیت حقوقی (فلسطین) پیدا کرد، کمک نمی​ کند.

 

بدیهی است که ادامه شهرک‌سازی اسرائیل، دورنمای تحقق راه‌کار ایجاد دو دولت برای حل مناقشه فلسطین و اسراییل را از بین می​ برد و امکان دستیابی به صلح عادلانه و پایدار در منطقه خاورمیانه را کاهش می​ دهد.»[۲]

 

۴-در حوزه سیاسی، روسیه به تأسیس حکومت مستقل فلسطین بر مبنای قطعنامه​ های شورای امنیت سازمان ملل و اصل ایجاد دو کشور مستقل پایبند است. در واقع از نظر مسکو تلاش​ های جامعه جهانی باید بر اجرای توافق​ های موجود به منظور ایجاد حکومت فلسطین بر اساس اصل دو-دولتی متمرکز باشد.

 

۵-در مورد مسئله قدس روسیه اعتقاد دارد که قدس باید به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شود که حاکمیت بخش غربی را رژیم صهیونیستی و حاکمیت بخش شرقی را فلسطین بر عهده داشته باشد. به همین دلیل هنگامی که دولت ترامپ به صورت یکجانبه، قدس را پایتخت اسرائیل نامید، ، وزارت خارجه روسیه ضمن ابراز نگرانی از این تصمیم، به صراحت اعلام کرد که قدس شرقی را پایتخت فلسطین می‌داند.[۳]

 

دلایل و اهیمت سفر پوتین به فلسطین اشغالی

در برهه زمانی فعلی، سفر پوتین به فلسطین اشغالی از چند جنبه حائز اهمیت است:

 

نخست: سفر پوتین به منظور شرکت در مراسم افتتاح بنای یادبود مربوط به قربانیان جنگ جهانی دوم و در سالروز هولوکاست انجام خواهد شد. بنابراین سفر پوتین از اهمیت نمادین بسیار زیادی برای ساکنین اراضی اشغالی به خصوص روس ​تباران برخوردار است. نباید از یاد برد که برخلاف تبلیغات منفی رسانه‌های غربی، پوتین یکی از شخصیت‌های محبوب روس‌تبارها در جامعه اسرائیل محسوب می‌شود؛ زیرا وی در مقایسه با دوران شوروی از میزان یهودستیزی در جامعه روسیه کاسته و تلاش کرده روابط گرم‌تری با تل‌آویو برقرار کند.

 

دوم: عملیات تروریستی آمریکا علیه ایران که به شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی منجر شد و پس از آن پاسخ ایران در مورد هدف قرار دادن پایگاه نظامی عین‌الاسد در عراق را در پی داشت، شرایط جدیدی را در منطقه بوجود آورده که بیش از همه، امنیت رژیم صهیونیستی در معرض خطر قرار گرفته است. از این رو یکی از محورهای رایزنی​ های پوتین در تل‌آویو، تحولات اخیر منطقه  و معضلات امنیتی رژیم صهیونیستی است.

 

به احتمال زیاد با توجه به روابط مطلوب روسیه با ایران، مقامات سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی از پوتین درخواست خواهند کرد که به عنوان میانجی وارد شود و از اقدامات احتمالی تهران یا گروه ​های مقاومت علیه رژیم صهیونیستی ممانعت به عمل آورد یا دست کم از شدت آن بکاهد.  

 

به احتمال زیاد، رژیم صهیونیستی تلاش می کند یا مکانیزم های پیشین در مورد سوریه را با روسیه احیا کند و یا به توافقات جدیدی دست یابد که حضور مداخله گرانه اش در این کشور با محدودیت چندانی مواجه نشود

سوم:  با توجه به بن‌بستی که رژیم صهیونیستی در حوزه انتخابات گرفتار آن شده و در آینده نزدیک ناگزیر به برپایی سومین انتخابات در مدت زمان کوتاه است، حضور پوتین با تبلیغات زیاد از سوی نتانیاهو برای بهره‌برداری در رقابت​ های انتخاباتی مواجه خواهد شد. در واقع نتانیاهو تلاش می​ کند از روابط گرم خود با پوتین برای جلب نظر روس​ تباران در انتخابات آتی استفاده کند.

 

چهارم: سفر پوتین در حالی انجام می​ شود که اختلافات روسیه و رژیم صهیونیستی به واسطه اقدامات رژیم صهیونیستی در سوریه رو به افزایش گذاشته است. ممانعت جنگنده ​های روسی از حمله هوایی رژیم صهیونیستی به فرودگاه نظامی ال تیفور و مخالفت​ های متعدد مسکو با حملات نظامی آن رژیم به خاک سوریه، از جمله محورهای مهم تنش میان دو طرف به شمار می ​آیند. از این رو به احتمال زیاد، رژیم صهیونیستی تلاش می​ کند یا مکانیزم​ های پیشین در مورد سوریه را با روسیه احیا کند و یا به توافقات جدیدی دست یابد که حضور مداخله​ گرانه ​اش در این کشور با محدودیت چندانی مواجه نشود.

 

پیامدهای احتمالی سفر پوتین برای ایران و مسئله فلسطین

در بررسی نحوه جهت‌گیری روسیه در خصوص فلسطین، لازم است به این نکته توجه کافی صورت گیرد که فلسطین در حوزه منافع اولیه و حیاتی روسیه قرار ندارد. همچنین رویکرد روسیه نسبت به فلسطین دارای تضاد چندان زیادی با کشورهای غربی نیست. البته روسیه با طرح ​های شتابزده دولت ترامپ در خصوص انتقال پایتخت رژیم صهیونیستی به قدس و یا طرح موسوم به معامله قرن کاملاً مخالف است.

 

زیرا اعتقاد دارد که چنین طرح ​هایی نه تنها نمی​ توانند هیچ کمکی به حل و فصل مناقشه کنند، بلکه موجب شعله​ ورتر شدن آن نیز می​ شوند. بر این اساس روسیه تلاش می​کند موضع متعادلی نسبت به مسئله فلسطین اتخاذ کند و با هر دو طرف مناقشه، روابط نزدیکی برقرار نماید. در واقع مسکو به نفع یکی، طرف دوم را آزرده نمی​ کند. به همین دلیل است که پوتین قصد دارد هم با نتانیاهو و هم با محمود عباس دیدار و گفتگو داشته باشد. 

 

به رغم مشابهت​ هایی که دیدگاه روس ​ها نسبت به آمریکا و اکثر کشورهای اروپایی در مورد مسئله فلسطین وجود دارد، با این حال شیوه بازیگری و همچنین مولفه​ های تاثیرگذار بر رفتار مسکو برای ایران بسیار مطلوب​ تر از غرب است. به همین دلیل ایران امکان رایزنی گسترده و حتی استفاده از برخی ظرفیت​ های روسیه در مورد مسئله فلسطین را دارد.

 

در مورد سوریه نیز به رغم آن‌که همکاری ​های سیاسی، نظامی و اطلاعاتی میان روسیه و رژیم صهیونیستی ادامه پیدا خواهد کرد، با این حال چنین امری به معنای تمایل مسکو به رژیم صهیونیستی و رویگردانی از ایران نیست. آن‌چه که از آن به عنوان مکانیزم دایمی تماس به منظور جلوگیری از برخورد​های تصادفی نیروهای هر دو طرف یاد می​ شود، مسئله چندان مهمی نیست.

 

زیرا روسیه علاوه بر رژیم صهیونیستی، عملیات نیروی هوایی خود در سوریه را با آمریکا و ترکیه نیز به منظور اجتناب از هرگونه برخورد و درگیری نظامی هماهنگ کرده بود. در نتیجه آن‌چه میان روسیه و رژیم صهیونیستی مورد توافق قرار گرفته بود، صرفاً هماهنگی برای پرهیز از وقوع هرگونه حادثه نظامی بوده است و نباید به آن ابعاد دیگری داد و از آن به عنوان همکاری تنگاتنگ روسیه با رژیم صهیونیستی یاد کرد.

 

نتیجه‌گیری

 

بررسی سیاست​ های منطقه‌ای و بین‌المللی روسیه نشان می ​دهند موارد مختلفی وجود دارند که عملاً موجب واگرایی و حتی تیرگی در روابط روسیه و رژیم صهیونیستی شده‌اند. به عنوان مثال، روسیه در مسئله صلح خاورمیانه تاکنون نه تنها برخی از گروه‌های فلسطینی نظیر حماس را به عنوان یک گروه تروریستی شناسایی نکرده، بلکه با آنها روابط نسبتاً نزدیکی نیز برقرار نموده است.

 

همچنین روسیه از ایجاد یک دولت مستقل فلسطینی نیز حمایت کرده که این امر چندان مورد رضایت رژیم صهیونیستی نیست. علاوه بر موارد فوق، روسیه در مدیریت روابط خود با ایران و رژیم صهیونیستی نشان داده که ضمن حفظ روابط خود با تل‌آویو، در بسیاری از موارد به نفع تهران عمل کرده است.

 

بر این اساس طی سال‌های گذشته، گاهی روابط روسیه و رژیم صهیونیستی به علت همکاری­ های مسکو ـ تهران، به‌ویژه در بخش­ های نظامی و هسته­ ای، تا حدودی تیره شده است؛ زیرا روابط روسیه با ایران در زمینه هسته‌ای و نظامی، از نگاه رژیم صهیونیستی تقویت دشمن شماره یک آن‌هاست. همچنین تداوم رابطه و همکاری با ایران، دیدگاه مثبت به نفوذ منطقه‌ای تهران، همکاری با حزب‌الله و حضور نظامی در سوریه به نفع دولت اسد از جمله مواردی هستند که مسکو ضمن در نظر گرفتن و توجه کردن به خواست​ه ی رژیم صهیونیستی، با این حال مطابق میل تل‌آویو عمل نکرده و در برخی موارد کاملاً متضاد و مغایر با منافع این رژیم به پیشبرد برنامه​ های خود پرداخته است.

 

در این بین اگرچه این اعتقاد وجود دارد که حضور روسیه در سوریه مانع از آن می‌شود که ایران یا حزب‌الله لبنان جبهه جدیدی را علیه رژیم صهیونیستی باز کنند، اما واقعیت آن است که حضور ایران در سوریه و شیوه ​های ایفای نقش این کشور ارتباط چندانی با روسیه ندارد. در واقع اگر ایران یا حزب‌الله تصمیم بگیرند که جبهه جدیدی را علیه رژیم صهیونیستی باز کنند، روسیه توان جلوگیری از چنین امری را ندارد؛ زیرا عمق استراتژیک و توان رزمی و عملیاتی ایران و حزب الله در سوریه بسیار بیشتر از روسیه است. ضمن آنکه اساساً روسیه تمایل ندارد خود را درگیر منازعات ایران و محور مقاومت با رژیم صهیونیستی کند. روسیه اهداف مشخصی را در سوریه دنبال می​ کند که این اهداف به هیچ وجه به رویارویی ایران و محور مقاومت با رژیم صهیونیستی مرتبط نمی​ شوند.  

 

در نهایت توجه به این نکته ضروری است که به همان میزان که رژیم صهیونیستی از قابلیت تاثیرگذاری بر روابط روسیه و ایران بر خوردار است، تهران نیز توان تاثیرگذاری بر روابط مسکو و تل‌آویو را دارد. همچنین میزان نزدیکی و دوری ایران و روسیه به یکدیگر می​ تواند موجب کاهش یا افزایش تاثیرگذاری رژیم صهیونیستی بر این روابط شود. این امر به خوبی در همکاری های  امنیتی، اطلاعاتی و نظامی ایران و روسیه در سوریه مشهود است. این همکاری​ ها در شرایطی صورت گرفت که عملاً رژیم صهیونیستی علاقه‌ای به شکل‌گیری و تداوم آن نداشت؛ با این حال اهداف همسو و روابط نزدیک تهران و مسکو مانع از تاثیرگذاری تل‌آویو بر این همکاری​ ها شده است. بنابراین چنین رویدادی در آینده نیز می​ تواند در روابط ایران و روسیه رخ دهد.

 

 

منابع

[۱] . خبرگزاری مهر، «عضو تشکیلات خودگردان فلسطین خبر داد؛ روسیه ۱۵ ژانویه میزبان مذاکرات آشتی ملی فلسطین است»، منتشرشده در تاریخ ۱۴ دی ۱۳۹۵، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://www.mehrnews.com/news/3867245/

[۲] . خبرگزاری ایرنا، «روسیه: شهرک سازی اسراییل در سرزمین​های فلسطین غیرقانونی است»، منتشرشده در تاریخ ۲۳ دی ۱۳۹۶، قابل بازیابی در پیوند زیر :

https://www.irna.ir/news/83562257/

[۳] . شبکه العالم، «روسیه: «قدس شرقی» را پایتخت فلسطین می دانیم»، منتشر شده در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۹۶، قابل بازیابی در پیوند ذیل:

https://fa.alalamtv.net/news/3200691/

http://tabyincenter.ir/35289

 

* نقل از اندیشکده تبیین
 

انتهای پیام/




مطالب مرتبط

نظرات کاربران

فیلم

خبرگزاری بین المللی قدس


خبرگزاری بین المللی قدس

2017 Qods News Agency. All Rights Reserved

نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است.