چرا حضرت آدم میوه ممنوعه را خورد؟/ آیا پیامبران گناه میکنند؟

احمدرضا اخوت(استاد دانشگاه تهران) :

قرآن کریم بارها در آیات و سوره های خود ویژگی بندگان خاص خدا را توصیف میکند. انبیاء الهی در هر درجه ای که باشند، دارای این صفات هستند؛ مثلا همه انبیاء از متقین، مقربین و سایر صفات ذکر شده از عباد مخلص خداوند به حساب می آیند. ما نباید انبیاء را از اوصاف عمومی قران مستثنی کنیم و درجه انها را پایین بیاوریم.

البته در بین انبیاء الهی خداوند به بعضی از انبیاء بخاطر شرایط زمانی و مکانی و حکمت نازل شده به وسیله آنان، نگاه ویژه ای داشته است. یکی از این انبیاء حضرت آدم(ع) است که پدر همه ی انسان هاست و سرسلسله همه بشر منتخب به ایشان است. حضرت آدم صفوه الله و نماد خلیفه خدا در زمین است.

خصوصیت هایی که خداوند به حضرت آدم داده است، باعث شده تا از طریق ایشان حکمت های الهی در برآورده شدن نیازهای اولیه انسان تبیین شود و انسان از طریق آن حکمت ها نیازهای اولیه خود را به حقایق الهی متصل کند. مثلا یکی از نیازهای اولیه انسان، داشتن لباس است که در نهایت باید این لباس، به لباس تقوی تبدیل شود. از دیگر نیازها، نیاز انسان به غذا و داشتن سکنا است که باید به سمت برخورداری از رزق معنوی و علم، و سکنا یافتن حقیقی به وسیله همسر سوق داده شود.

حضرت آدم حقیقتی است که خداوند به واسطه او نیازهای اولیه را به نیازهای حقیقی گره میزند.

لغزش و خطای خوردن میوه شجره ممنوعه نشان دهنده آن است که انسان دائما با دشمنی به نام ابلیس درگیر است و این دشمنف همان پله رشد انسان است و انسان میتواند به وسیله این دشمن رشد بکند. موقعی هست که انسان در مرتبه ای هست که شیطان میتواند در او راه پیدا کند. اگر انسان بخواهد از این مرحله عبور بکند باید در مسیر حیات معنوی اش گام بلندتری بردارد و اجازه نفوذ شیطان به خودش را ندهد.

خوردن میوه درخت ممنوعه توسط حضرت آدم به این معنا نیست که ایشان در امتحان و ابتلای الهی رد شدند و یا ترک اولایی کردند، چرا که وجه آیاتی که حضرت آدم را توصیف میکند وجه مثلی است و بیان کننده مراتبی از مراتب انسان است. در داستان خوردن میوه ممنوعه که قرآن کریم این داستان را روایت میکند حضرت آدم در مرتبه ای است که هنوز تکلیفی برای او مشخص نیست و وقتی هبوط اتفاق می افتد  از ان مرتبه عدول میکند و دیگر در آن مرتبه قرار ندارد، ولی نکته مهم اینجاست که انسان همواره در مرتبه رویارویی با شیطان قرار دارد.

اگر خداوند به حضرت آدم نسبتی می دهد در واقع بعد از هبوط ایشان بوده و عنایتی که خداوند به انسانها با عنوان توبه کرده، به وسیله حضرت آدم(ع) محقق شده است. خداوند به وسیله حضرت آدم، بشر را در مسیر تکاملی قرار داد. این تکامل همه جانبه و در ابعاد مختلف بود و در عین حال انسان را با مراتب بالاتر از خودش پیوند داده است.

پانوشت: عکس خبر مربوط به تصویر اخراج آدم و هوا از بهشت است. حوا هنوز میوه ممنوعه را در دست دارد. صندلی کلیسای جامع بروکسل.

تمام/م.ه