دلایل وقوع اعتراضات در سودان (گزارش تحلیلی)

آنچه باعث انفجار خشم مردم شده است، نابسامانی شرایط معیشتی، گرانی زیاد، افزایش قیمت نان و کالاهای اساسی است و در عین حال نمی‌توان سوء مدیریت، فساد، سیاست‌ها و ائتلاف‌های خارجی سودان به رهبری «عمر البشیر» و وزرای ارشد و معاونان وی را نادیده گرفت.

به گزارش الوقت تحولات آفریقای مرکزی این روزها بر اخبار پیرامون اعتراضات در سودان متمرکز شده است و اوضاع در این کشور عربی آفریقا چندان مساعد نیست.

اعتراضات که از یک هفته گذشته آغاز شده همچنان در حال گسترش است، هرچند نشانه‌ای از فروکش کردن این اعتراضات نیز به چشم نمی‌خورد.

در ادامه اعتراضات ضددولتی در سودان، جامعه پزشکی این کشور با حمایت از درخواست‌های معترضین از آغاز اعتصابات خود خبر داد و گفته است خدمات در بخش‌های اورژانسی ادامه خواهد داشت، اما با هدف اعتراض علیه دولت بسیاری از فعالیت‌ها در بخش‌های درمانی غیر اضطراری را متوقف خواهد کرد.

پیش از آن نیز بخش‌های اقتصادی سودان از جمله بیشتر فروشندگان و تجار عمده همراهی خود را با معترضان اعلام کرده و مغازه‌های خود را تعطیل کرده بودند و در این شرایط گسترش حلقه اعتراضات به دیگر اصناف و بخش‌های خدماتی و اقتصادی سودان بسیار محتمل است. موضوعی که در عمل دولت سودان را در وضعیت شکننده و بن بست قرار خواهد داد.

اعتراضات از کجا شروع شد؟

سرآغاز اعتراضات سودان صبح روز چهارشنبه هفته گذشته و زمانی بود که دانش آموزان و کارگران راه آهن در شهر «عطبره » برای خوردن صبحانه به غذاخوری‌ها رفتند اما متوجه شدند نان کمیاب و گران شده است و به همین دلیل شروع به بستن خیابان های منتهی به ساختمان تلویزیون کردند.

تارنمای سودان تایمز نوشت، مردم ابتدا از دانش آموزان خواستند به مدارس خود بازگردند و پلیس هم تلاش کرد آن ها را متفرق کند اما کم کم آتش اعتراض ها شعله ور شد و اقشار مختلف مردم به این حرکت اعتراضی پیوستند.

شهر عطبره واقع در شمال سودان، دومین شهر بزرگ استان نهر النیل پس از الدامر و یکی از مراکز حزب کمونیست سودان است است. دفتر مرکزی شرکت راه آهن سودان در این شهر است و به همین دلیل سودانی ها به آن پایتخت آهن و آتش می گویند. این شهر در تاریخ معاصر سودان پیوسته محل آغاز قیام کارگران ضد رژیم های دیکتاتوری بوده است.

شاهدان عینی اعلام کردند پس از حوادث عطبره، مقام های محلی دستور دادند قیمت نان که به سه جنیه رسیده بود، به یک جنیه کاهش یابد اما این باعث خاموش شدن آتش اعتراض ها نشد و تظاهرات روز چهارشنبه که از شهر عطبره در استان نهر النیل آغاز شده بود، به سرعت به شهرهای الدامر، بربر، المتمه و شندی سرایت کرد و پس از آن مردم دنقلا و خارطوم نیر به جمع معترضان پیوستند و شهرهای پورت سودان ، القضارف ، سنار، و النهود نیز شاهد اعتراض های مردمی بود.

بر اساس اعلام تارنمای «سودان تریبون» با آغاز راهپیمایی ها، معترضان خود را به ساختمان دوطبقه حزب کنگره ملی (حزب حاکم) رسانده و آن را به آتش کشیدند و با شدت یافتن اعتراض‌ها پلیس در عطبره حالت فوق العاده و منع رفت و آمد از ساعت 18 تا 6 اعلام کرد و مدارس و دانشگاه ها نیز تا اطلاع ثانوی تعطیل اعلام شد.

در شهر پورت سودان مرکز استان البحر الاحمر نیز صدها سودانی در اعتراض به گرانی های اخیر شروع به تظاهرات کردند. شهر «النهود » واقع در استان کردفان شمالی نیز شاهد اعتراض های مردمی بود. مردم در شهر «الدامر » واقع در نزدیکی عطبره نیز تظاهرات ضد دولتی برگزار کرده ، مقر حزب حاکم را به آتش کشیدند و دانشجویان در این شهر نیز وارد تظاهرات شدند اما پلیس به زور متوسل شد و درگیری های سختی میان دو طرف درگرفت.

طی روزهای گذشته خارطوم پایتخت سودان نیز شاهد تظاهرات ضد دولتی بوده و معترضان به سمت خودروهای پلیس که گاز اشک آور به سمت مردم پرتاب کردند، حمله ور شدند و صدای شلیگ گلوله به گوش می رسید.

چهره برجسته مخالفان ضد دولت کیست؟

این روزها در میان مخالفان، نام صادق المهدی به عنوان چهره برجسته مخالف دولت سودان به کرات شنیده می‌شود.

صادق المهدی 82 ساله و رئیس حزب الامه سودان، چهره سیاسی سودانی است که در دو دورهٔ مختلف پیش از روی کارآمدن عمرالبشیر نخست وزیر این کشور بوده‌است اما با سرنگونی حکومت در ۱۹۸۹ در کودتای عمر البشیر از قدرت کنار زده شد.

المهدی همزمان با آغاز اعتراضات طی چند روز گذشته از تبعید به کشورش بازگشت و در کنفرانس مطبوعاتی در خارطوم از عمر البشیر رئیس جمهور سودان خواست تا انجام تغییرات در این کشور را پذیرفته و به صدای اعتراضات چند روزه مردم در چندین شهر سودان گوش دهد.

همزمان با ورود الصادق المهدی موج تظاهرات مردمی در چندین شهر به راه افتاد و الصادق المهدی در کنفرانس مطبوعاتی خود تصریح کرد: در سودان، مردم می گویند که خواهان نظام جدیدی هستند. رهبر حزب الامه سودان همچنین هشدار داده است که اگر نظام پاسخ مثبت دهد که هیچ، ولی اگر ندهد، با خشم مردم روبرو خواهد شد.

چرا سودانی‌ها معترضند؟

 آنچه باعث انفجار خشم مردم شده است، نابسامانی شرایط معیشتی، گرانی، افزایش قیمت نان و کالاهای اساسی است و در عین حال نمی‌توان سوء مدیریت، فساد، سیاست‌ها و ائتلاف‌های خارجی سودان به رهبری «عمر البشیر»، وزرای ارشد و معاونان وی را نادیده گرفت.

اقتصادی بیمار سودان: اوایل سال جاری میلادی نیز مردم سودان در اعتراض به افزایش قیمت نان و گرانی دست به راهپیمایی زده بودند اما کم کم این راهپیمایی ها فروکش کرد و این در حالی بود که منابع رسمی این کشور تورم را بالای 60 درصد اعلام کردند.

در واقع سودان از مدت ها پیش با بحران اقتصادی مواجه است و شواهد و قرائن حاکی از آن است که این بحران در آینده نزدیک قابل حل شدن نیست.

تارنمای رای الیوم در این خصوص نوشت، دولت سودان راه حلی برای بحران اقتصادی کنونی که ناشی از بحران سیاسی در این کشور است، ندارد ، به نظر می رسد عمر البشیر و نخست وزیر در پی افزایش قیمت بنزین هستند و می خواهند یارانه سوخت را در بودجه سال 2019 حذف کنند هرچند به صورت رسمی این را تکذیب می کنند.

براین اساس عامل اقتصادی بدون تردید نقش اساسی را در شکل‌گیری اولیه اعتراضات و افزایش نارضایتی‌ها ایفا می‌کند.

سیاست خارجی ناکارآمد عمرالبشیر: از سوی دیگر سیاست خارجی حکومت عمرالبشیر بویژه طی چند سال گذشته به شدت نامتوازن و بی‌ثبات بوده است.

عمر حسن احمد البشیر رئیس جمهور کنونی سودان و رئیس حزب کنگره  در سال ۱۹۸۹ در زمانی که یک سرهنگ ارتش سودان بود رهبری کودتای بدون خونریزی را برعهده گرفت، اما در این مدت سیاست خارجی سودان بسیار بی ثبات و پرفراز و نشیب بوده است.

البشیر مدت‌ها به دلیل کمک و پناه دادن به تروریست‌ها مورد انتقاد قرار داشت و اسامه بن لادن به مدت پنج سال در سودان زندگی و کار می‌کرد و تنها در می۱۹۹۶ بود که از این کشور اخراج شد.

از سوی دیگر دیوان بین‌المللی کیفری مستقر در لاهه در ۴ فوریه سال ۲۰۰۹ میلادی و در اقدامی بی‌سابقه حکم بازداشت عمر البشیر را به اتهام ارتکاب «جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت» در جریان جنگ دارفور، صادر کرد.

همچنین در اوایل سپتامبر۲۰۱۴، دولت سودان طی تصمیمی عجیب و بدون مقدمه، تعطیلی مراکز فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سودان را اعلام کرد و یکسال بعد همزمان با آغاز حملات هوایی سعودی علیه یمن ، موسوم به عملیات «طوفان قاطعیت» در ۲۵ مارس(۶ فروردین 1394) ، سودان از اولین کشورهایی بود که به ائتلاف عربستان پیوست.

در واقع عمرالبشیر سعی کرد با دادن امتیازاتی برای خود در منطقه حامی بیابد و از طریق همراهی با عربستان از مزایای این همراهی برخوردار باشد.

البشیر بسیار امیدوار بود تا پس از سرسپردگی به رهبران ریاض در جریان جنگ علیه یمن بواسطه نزدیکی به عربستان و آمریکا، هم محاصره اقتصادی و سیاسی تحمیلی آمریکا پایان یابد و هم میلیاردها دلار به صورت کمک بلاعوض، کمک مالی و یا وام و سرمایه‌گذاری به سودان جهت نجات این کشور از بحران اقتصادی ارائه شود اما این پیش‌بینی‌های البشیر درست از آب درنیامد و کمک‌های مالی که سودان در مجموع از عربستان، امارات و قطر دریافت کرد در مقایسه با کمک ۵۰ میلیارد دلاری اعراب خلیج فارس به مصر بسیار ناچیز بود و در عمل دردی از دردهای سودان را دوا نکرد.

همچنین البشیر انتظار داشت به محض نزدیکی به محور ریاض-واشنگتن در جنگ علیه یمن، دیوان کیفری بین‌المللی نیز دیگر او را تحت تعقیب قرار نخواهد داد، اما این هدف نیز به بن بست خورد و عمر البشیر همچنان تحت تعقیب بین‌المللی دیوان کیفری قرار دارد.

به عبارت دیگر با وجود آن که سودان تلاش بسیاری برای نزدیکی و همراهی با ریاض کرد، اما نه تنها این نزدیکی نتیجه‌ای برای او در بر نداشت، بلکه در حال حاضر نیز که در داخل به بن بست برخورد کرده، هیچکدام از متحدان عربی سودان از جمله امارات و عربستان برای حمایت از او وارد عمل نشده‌اند.

لذا سیاست خارجی حکومت عمرالبشیر طی چند سال گذشته نه دوایی برای اقتصاد بیمار سودان شد و نه متحدی قابل اطمینان را برای عمرالبشیر دست و پا کرد و در این شرایط است که حال البشیر در داخل تحت فشار برای تغییر حکومت است، اما در خارج نیز صدای یاری نمی‎‌شنود.

منبع: الوقت

انتهای پیام/