عربستان و ناگزیری از پذیرش اقتدار ایران

گروه تحلیل و تفسیر خبرگزاری قدس (قدسنا): بن سلمان ولیعهد رژیم سعودی از آمادگی این رژیم و برخی رژیم های عربی برای همکاری با رژیم صهیونیستی خبر داده است. وی در مصاحبه با مجله آتلانتیک امریکا گفته است که ظرفیت های بالقوه بسیاری برای همکاری رژیم های عربی با اسرائیل وجود دارد. وی همچنین تاکید کرده است که اسرائیلی ها حق دارند وطن خود را داشته باشند! و عربستان هیچ اعتراضی به موجودیت اسرائیل ندارد و این حق اسرائیلی ها و فلسطینی ها است که در سرزمین خود زندگی کنند زیرا هر دوی آنها دارای حق حیات و همزیستی در کنار هم هستند! اما ولیعهد عربستان به این نکته نیز اشاره کرده است که عربستان تا زمانی که صلح میان فلسطینیان با رژیم صهیونیستی تعیین تکلیف نشود، نمی تواند با صهیونیست ها رابطه برقرار کند. وی یکی از مهمترین دلایل این تغییر موضع عربستان را وجود ایران می داند که ولیعهد ناپخته عربستان آن را دشمن مشترک اسرائیل و عرب می خواند. وی تاکید دارد؛ القاعده، داعش، حزب الله لبنان، ایران و حماس تهدیدات امنیتی برای اسرائیل و عربستان در سطح منطقه هستند و این مساله را توجیهی برای تغییر مواضع عربستان نسبت به مسئله فلسطین ساخته است.

مواضع اخیر عربستان در باره رژیم صهیونیستی را ضمن توجه به چالش های داخلی این کشور، باید در مجموعه تحولات منطقه ای هم مورد بررسی قرار داد.

-    عربستان در داخل با بحران حاکمیت روبرو است. ولیعهد عربستان خلاف سنت حاکم بر تعیین پادشاهی در این کشور با نوعی کودتا در داخل خود را برای پادشاهی پس از ملک سلمان آماده کرده است. اقدامی که با مخالفت های زیادی در میان بیش از چهار هزار شاهزاده از آل سعود مواجه است. بن سلمان تلاش دارد خود را بهترین گزینه در همراهی با سیاست های امریکا در سطح منطقه معرفی کند تا از حمایت کامل آن برای نشستن بر تخت پادشاهی برخوردار شود.

-    ولیعهد عربستان که وزیر دفاع این کشور نیز است، مسئول اصلی شروع و استمرار جنگ علیه یمن است. جنگی که پیامدهای بسیار منفی برای عربستان در پی داشته است. بخش زیادی از بودجه کشور صرف این جنگ شده است و اکنون کشور را با بحران کسری بودجه روبرو ساخته است تا جائیکه برای نخستین بار این کشور به دنبال دریافت وام در سطح بین المللی است. اما علیرغم همه این هزینه ها در سطح میدانی این جنگ دستآوردی برای عربستان نداشته است و بر عکس جایگاه این کشور در سطح منطقه را تنزل داده است خصوصا که مشخص شد ارتش عربستان با وجود برخورداری از مدرن ترین تسلیحات جنگی در میدان جنگ هم در سطوح طراحی عملیات و هم فرماندهی و هم عملیات بسیار ناتوان و ناکارآمد است.

-    مشکلات اقتصادی ناشی از جنگ یمن و نیز وجود تبعیض های قومی و مذهبی و شرایط تسلط و تملک انحصاری بر منابع ثروت و فقر فراگیر، اعتراضات زیادی را در عربستان برانگیخته است؛ تا جائیکه نیروهای امنیتی و ارتش برای کنترل اعتراضات با جنگنده و توپخانه اعتراضات شهروندان عربستانی را سرکوب می کنند. محاصره منطقه العوامیه و حملات توپخانه ای به این شهر نمونه ای از این دست اقدامات است.

-    در سطح منطقه نیز رقابت و جنگ را به ایران باخته است. نفوذ خود در لبنان را تا حد زیادی از دست داده است و مردم لبنان خصوصا پس از بازداشت نخست وزیر خود، سعد حریری در ریاض نفرت زیادی از عربستان دارند و از جریان های همسو با عربستان فاصله زیادی گرفته و به جریان های مقابل نزدیک شده اند و این موضع موجب شده تا عربستان نگرانی زیادی را برای انتخابات پیش روی لبنان داشته باشد.
-    در عراق تروریست های داعش که مورد حمایت عربستان بودند شکست خورده اند و با توجه به نقش ایران در یاری رسانی به مردم و دولت عراق در آزاد سازی کشور از اشغال داعش، جریان های همسو با ایران از شانس بسیاری برای پیروزی در انتخابات آتی برخوردار هستند و عربستان احساس می کند عراق پس از داعش بی تردید یکپارچه در محور مقاومت به رهبری ایران خود را تعریف خواهد کرد.

-    در سوریه نیز نیروهای تروریست مورد حمایت عربستان با دریافت کمک های مستشاری و نظامی از ایران شکست خورده و به نفس های پایانی خود رسیده اند. با پایان غائله تروریستی در سوریه جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قدرت موثر و یک بازیگر تعیین کننده در سطح منطقه مطرح است، عربستان نگران این نفوذ و اقتدار ایران است و آن را خطری برای جایگاه منطقه ای خود می داند. با توجه به اینکه محور مقاومت از تهران تا بیروت یکپارچه شده است، عملا ظرفیت های جدیدی برای ایران در سطح منطقه گشوده خواهد شد که موجب اقتدار هر چه بیشتر ایران خواهد شد.

-    چالش های داخلی و منطقه ای عربستان موجب شده تا ولیعهد عربستان خود را در چارچوب طرح های امریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه به عنوان یک مهره تعریف کند. امریکا تلاش دارد خاورمیانه  جدیدی شکل گیرد که در آن امریکا تنها قدرت موثر و تعیین کننده باشد اما با توجه به اینکه ایران و محور مقاومت مهمترین مانع امریکا برای باز تعریف سلطه اش در منطقه است، باید جایگاه ایران و رژیم صهیونیستی در سطح منطقه به عنوان دشمنِ منطقه، عوض شود. رژیم سعودی عربستان این وظیفه را برعهده گرفته است. البته برخی رژیم های عربی مانند رژیم های امارات متحده عربی و بحرین نیز در کنار عربستان برای پیشبرد این سیاست امریکا قرار گرفته اند. بر این اساس سخنان بن سلمان در باره رژیم صهیونیستی و علیه ایران و حزب الله و حماس را باید بر اساس ملاحظات فوق مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد.

-    تحلیلگران با توجه به نفوذ و اقتدار رو به گسترش ایران در منطقه و مشکلات رو به افزایش داخلی عربستان و با توجه به نگاه قدرت های رقیب امریکا به خاورمیانه، تمامی این تلاش ها را سترون دانسته و معتقدند نظم منطقه ای جدید یا خاورمیانه جدید بر محور ایران به عنوان قدرت تعیین کننده شکل خواهد گرفت نشست اخیر روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه در کشور ترکیه را کارشناسان در همین چارچوب ارزیابی می کنند. این کارشناسان توصیه می کنند هم عربستان و هم دیگر کشورهای منطقه باید به جای مخالفت با این فرایند خود را در همکاری با ایران تعریف کنند تا از حداکثر منافع و امنیت برخوردار شوند. بعبارت دیگر عربستان و همه کشورهای منطقه باید نظم منطقه ای جدید که بر پایه مقاومت در حال شکل گیری است را بپذیرند.

 انتهای پیام/