وضعیت معیشتی، درمانی و تحصیلی در نوارغزه و کرانه باختری چه تفاوت هایی دارد؟

به گزارش خبرگزاری قدس (قدسنا) جامعه فلسطین و به طور ویژه ساکنان نوارغزه شیوه و سبک زندگی خاص خود را دارند که البته به طور کامل از شرایط و وضعیتی که اشغالگران صهیونیست برای آن ها رقم زده اند، تاثیر پذیرفته است.

در این گزارش سعی می شود تا جلوه هایی از این زندگی دشوار ترکیب شده از روابط و مناسبات اجتماعی، آموزشی و بهداشتی مرتبط با مردم نوارغزه و کرانه باختری از زبان ساکنان و مسئولان این مناطق تحت محاصره و با استناد به گزارشات مرکز آمار فلسطین بیان شود.

پیشتر گفتنی است که واحد ارزی فلسطین اشغالی در تمامی نقاط با واحد ارزی اسرائیلی شکل محاسبه می شود.

هر یک دلار ایالات متحده آمریکا با 3 شکل و نیم اراضی اشغالی برابری دارد.

بخش آموزشی

وزارت تعلیم و تربیت عالی در فلسطین بر آموزش عمومی در مدارس دولتی و مدارس وابسته به آنروا و مدارس خاص نظارت دارد. همچنین این وزارتخانه بر روند آموزش در دانشکده ها و دانشگاه های فلسطینی نیز نظارت می کند.

مقاطع تحصیلی

مرحله نخست: پیش دبستانی یا مهدکودک (قبل از آغاز مدرسه) از سنین 4 تا 5 سال و 5 ماه

مرحله دوم: آموزش جامع:

آموزش پایه (الزامی) اول تا دهم – این مرحله آموزشی از بدو ورود دانش آموز به کلاس اول دبستان یعنی 5 سال 6 ماهگی آغاز و به مدت 10 سال ادامه دار است.( کلاس دهم)

آموزش ثانویه: اول دبیرستان و دوم دبیرستان:

 آموزش متوسطه شاخه نظری: دو رشته: علمی و ادبی (علوم انسانی) بمدت 2 سال که دانش آموز پس از گذراندن این مرحله می تواند وارد دانشگاه شود.

آموزش متوسطه فنی و حرفه ای: بمدت 2 سال که در 5 رشته اموزش داده می شود: صنعت، بازرگانی،کشاورزی، هتل داری و مریض داری. دانش آموز پس از گذراندن دو سال در این مقطع با گذراندن امتحانات و کسب نمرات لازم قادر است وارد دانشگاه شود.

تاریخ تحصیلی: مدارس نوارغزه هر ساله از حوالی شهریور- مهر تا خرداد ماه فعالیت دارند. (9 ماه تحصیلی). آمار گیری ها نشان داده است که حدود 3107 مدرسه در فلسطین اشغالی مشغول فعالیت هستند که 2 هزار 343 مدرسه در کرانه باختری و 764 مدرسه دیگر در نوارغزه در حال خدمات دهی هستند.

همچنین طبق آمار، 2 هزار و 285 مدرسه دولتی بوده و 374 مدرسه وابسته به سازمان آنروا و 448 مدرسه دیگر غیرانتفاعی هستند. طبق آمارها، تعداد مدارس وابسته به به سازمان آنروا در نوارغزه بسیار بیشتر از تعداد این مدارس در کرانه باختری است؛ 278 مدرسه در نوارغزه 96مدرسه در کرانه باختری.

مراحل آموزشی در نوارغزه مراحل مختلفی دارد: در ابتدا مرحله مهدکودک است که در فلسطین به الروضة الأطفال شناخته می شود. دو سال به طول می انجامد و به طور سالیانه باید 400 شکل برای آن پرداخت شود. برای برخی مهدکودک های غیرانتفاعی که کیفیت آموزشی بهتری را ارائه می دهند حدود 700 شکل نیز پرداخته می شود. البته گفتنی است که برخی از این موسسات ممکن است از سوی وزارت تعلیم و تربیت (یا همان آموزش و پرورش) فلسطین مجوز فعالیت نداشته باشند. پس از این مرحله، مرحله آموزش رایگان در مدارس آنروا وابسته به آژانس پناهدگان فلسطینی آغاز می شود. آموزش در این گونه مدارس زیر نظر آنروا از کلاس اول تا نهم برای متقاضیانی که کارت پناهندگی داشته باشند، رایگان است. در کنار این مدارس، مدارس دولتی و خصوصی (غیر انتفاعی) نیز در حال خدمت رسانی به فلسطینیان هستند.

مدارس غیرانتفاعی در فلسطین در مقابل دریافت پول به دانش آموزان خدمات می دهند.( البته با کیفیت تر از مدارس دولتی و آنروا) از همین رو برخی از خانواده های فلسطینی نوارغزه سعی دارند فرزندان خود را به این مدارس بفرستند اما در هر صورت مدارس دولتی و آنروا بدلیل رایگان بودن در اولویت قرار دارند. به عنوان مثال هزینه شهریه مدرسه الصلاح الخیریه (احمد الکرد) 2000 شکل در سال است.همچنین شهریه مدرسه المجد (مختص دانش آموزان کلاس اول تا سوم) 1000 شکل است که برای نیم فصل اول تحصیلی 600 شکل برای تامین کتاب، مجلات، گرم کن زمستان و البسه ورزشی اختصاص داده می شود. 400 شکل نیز برای سرویس مدرسه با احتساب مکان سکونت دانش آموز. همچنین برای نیم فصل تحصیلی دوم 1000 شکل در نظر گرفته می شود.از کلاس هفتم تا نهم برای نیم فصل اول و دوم تحصیلی در مجموع 2400 شکل دریافت می شود. برای مهدکودک های غیرانتفاعی نیز برای مجموع دو فصل 1100 شکل دریافت می شود.

در کرانه باختری مهدکودکی پیدا نمی شود که زیر نظر تشکیلات خوگردان و وزارتخانه های مربوطه فعالیت کند و شهریه های دریافتی نیز خارج از حد معقول است. البته در این میان برخی مهدکودک ها هستند که زیر نظر آنروا فعالیت دارند و تنها عده محدودی که کارت پناهندگی این سازمان بین المللی را در اختیار دارند قادر به نام نویسی هستند. طبق گزارش اشرف صالح مدیر تحقیقات و آمار وزارت تعلیم و تربیت تشکیلات خودگران، 70 درصد از دانش آموزان فلسطینی هر ساله در مدارس آنروا و 30 درصد دیگر نیز در مدارس دولتی نام نویسی می کنند.

شهریه دانشگاه ها در کرانه باختری، پایین ترین شان ساعتی 23 دینار برای رشته های علوم انسانی، 250 دینار برای پزشکی، در استان جنین در کرانه باختری هر دانش آموز مدارس غیر انتفاعی به طور سالانه موظف به پرداخت 10 هزار شکل است. در رام الله نیز بیشتر از این مبلغ دریافت می شود.

همچنین کارمندان بخش های آموزشی نیز سطح دریافت حقوق مشخصی دارند.  به گفته یکی از کارکنان دانشگاه الازهر، رئیس دانشگاه حدود هزار دینار اردنی به عنوان پایین ترین دریافتی و بیشترین نیز حدود 4 هزار دینار در کرانه باختری. همچنین برخی اساتید دانشگاه ها که مقطع دکتری را پشت سر گذاشته اند حقوق 2 هزار دیناری درخواست می کنند.

در کرانه باختری نیز این ارقام برای خانواده ها کمی متفاوت و بالاتر است. در این منطقه برای ثبت نام در مهدکودک از خانواده ها بین 2000 تا 3000 هزار شکل دریافت می شود که البته از لحاظ کیفی در حد انتظار نیستند.

دانش آموزان مدارس غیر انتفاعی در نوارغزه مکلف هستند هرساله با آغاز مدارس شهریه مقرر شده برای این نوع از مدارس را به مدیران خود بپردازند.

در کرانه باختری هیچ مهدکودک دولتی یافت نمی شود و هر انچه هست مهدهای غیرانتفاعی هستند البته چند مورد وجود دارد که تنها فلسطینیان صاحب کارت پناهندگان قادر هستند در این نوع مهدها ثبت نام کنند.

به گفته «اشرف صالح» مدیر اداره آمار و مطالعات وزارت تعلیم و تربیت فلسطین 70 درصد از دانش اموزان فلسطینی به مدارس آنروا و 30 درصد از ان ها به مدارس دولتی برای تحصیل خود مراجعه می کنند.

طبق آمارها، اکنون 23 دانشگاه در نوارغزه وجود دارد. دانشگاه های الاسلامی، الأزهر و الأقصى دانشگاه هایی هستند که طبق تعاریف مشخص خود از نقاط مختلف نوارغزه دانشجو می پذیرند.

مشکلات و چالش های آموزش در نوارغزه

نوارغزه در بخش آموزش از مشکلات و سختی های بیشماری رنج می برد. از جمله کمبود کمک های مالی دولت و وزارت اقتصاد؛ این وضعیت در سایه رقابتی بودن دانشگاه های فلسطین و عدم موازنه در توزیع منابع مالی بین آن ها از سوی تشکیلات خودگردان باعث شده تا انگونه که باید دانشگاه های نوارغزه از شرایط مناسب آموزشی و متمرکزی برخوردار نباشند. علاوه براین، ضعف در عملکرد دانشگاه های نوارغزه بدلیل مشکلات اغلب مالی باعث شده تا فرصت های شغلی بوجود آمده در این منطقه به طور کافی میان دانش آموختگان غزه توزیع و تخصیص نیابد. تمامی این مشکلات باعث می شود تا دانش آموزان دبیرستان ها موفق به ورود به دانشگاه ها نشده یا دانشگاه ها مجبور به تعویق کلاس ها و فصول درسی خود شوند.

بخش درمانی و بهداشتی

بیمارستان های نوارغزه عمدتا در 3 استان اصلی تقسیم می شوند. اولین آن ها در استان شمالی غزه و دومی در استان غزه و سومی در استان الوسطى. تعداد بیمارستان های دولتی به 14 بیمارستان می رسد و بیمارستان ها و درمانگاه های محلی نیز 17. همچنین طبق آمارها 3 بیمارستان نیز بیمارستان خصوصی محسوب می شوند.

طبق آمار وزارت بهداشت غزه، 3 بیمارستان الحیاة، الحلو الدولی، العیون الدولی غزه بر خلاف دیگر بیمارستان ها که به طور رایگان به مردم خدمات می دهند، تنها در صورت دریافت وجه و تصفیه حساب مالی به بیماران خدمات می دهند.

بیمارستان کمال عدوان که در استان الشمال و بیمارستان الجزائری که در استان خان یونس واقع در جنوب نوارغزه قرار دارند، بیمارستان های تابع وزارت بهداشت غزه هستند. مراکزدرمانی که وابسته به وزارت بهداشت نوارغزه هستند در مقابل دریافت مبلغ ناچیزی از بیماران، هزینه خدمات رسانی به فلسطینیان را به شدت کاهش می دهند.

در صورت کمبود دارو یا عدم ارائه خدمات مناسب به بیماران فلسطینی آنان می توانند به بیمارستان های خصوصی مراجعه کنند. طبق آمارها قیمت هر ویزیت یا مراجعه ای که بیمار فلسطینی نزد پزشک انجام می دهد، مبلغی معادل با 40 شیکل تا 80 شیکل از او دریافت می گردد.

سازمان آنروا نیز در این میان تا جایی که امکان و توان داشته باشد به طور رایگان به برخی بیماران فلسطینی خدمات دهی می کند اما به شرطی که بیمار مراجعه کننده حامل کارت پناهندگی از این سازمان باشد.

همین وضعیت در داخل کرانه باختری بشکل دیگری است، تعداد بیمارستان های دولتی در کرانه باختری بدون در نظر گرفتن قدس اشغالی، 15 بیمارستان وجود دارد. بر اساس آمار خبرگزاری وفا در سال 2020 تعداد بیمارستان های در حال فعالیت در فلسطین به 87 بیمارستان می رسد که 53 عدد از این تعداد در کرانه باختری (شامل قدس شرقی) قرار دارد. این تعداد 61 درصد از تمامی بیمارستان های فلسطین را شامل می گردد.

رتبه بندی بیمارستان ها بر اساس تخصص

بیمارستان های عمومی: این بیمارستان ها خدمات بهداشتی را در سطح محدودی به تعداد بیماران مشخصی و تنها در محدوده جغرافیایی خود ارائه می دهند. این بیمارستان ها طبق بر آورد های سال 2020 حدود 56.6 درصد از بیمارستان های کرانه باختری را تشکیل می دهند.

بیمارستان های تخصصی: این بیمارستان ها که نزدیک به 19 درصد بیمارستان های فلسطین را شامل می شوند انواع خدمات بهداشتی و درمانی را به بیماران فلسطینی ارائه می دهند. در این نوع بیمارستان ها از حداکثر امکانات برای کمک رسانی به بیماران مراجعه کننده استفاده می گردد.

بیمارستان های مختص زنان و زایمان: این بیمارستان نیز ها نیز حدود 18.9 از بیمارستان های کرانه باختری را شامل می شوند و در عرصه درمان بیماری زنان و تولید مثل فعالیت دارند.

مراکز توان بخشی و فیزیوتراپی: این مراکز خدمات توان بخشی را به بیمارانی که از کار افتاده هستند ارائه می کنند. تعداد این بیمارستان ها در سال 2020 5.7 اعلام شده است.

بیمارستان های وزارت بهداشت:

وزارت بهداشت فلسطین 54.8 از بیمارستان های این کشور را اداره می کند. تعداد بیمارستان هایی که به طور مستقیم تحت مالکیت و مدیریت این وزارتخانه در حال فعالیت هستند به 28 بیمارستان می رسد. تعداد تخت های بیمارستانی در مجموع 3 هزار و 590 تخت اعلام شده است.

از سویی دیگر، بیمارستان های توان بخشی و فیزیوتراپی فلسطین توسط بخش خصوصی اداره می شود.

15 بیمارستان دولتی با اختصاص 1 هزار و 760 تخت در کرانه باختری قرار دارد. این مقدار معادل است با 49 درصد از مجموع بیمارستان های تابع وزارت بهداشت فلسطین در کرانه باختری. همچنین 13 بیمارستان دولتی نیز در نوارغزه قرار دارد. تعداد تخت های بیمارستانی در نوارغزه به 1 هزار و 830 نفر می رسد. تعدادی معادل با 51 درصد از تمامی بیمارستان های تابع بیمارستان های وزارت بهداشت فلسطین.

هزینه های خدمات بهداشتی از منطقه به منطقه ای دیگر و از بیمارستانی به بیمارستان دیگر در کرانه باختری تفاوت دارد. به گفته یکی از شهروندان فلسطینی در جنین، پایین ترین هزینه معاینه از 50 شکل شروع می شود در حالیکه در بیت لحم به بالاترین حد خود 150شکل می رسد. در بسیاری از موارد بر خلاف آنچه در نوارغزه مرسوم است بیمار برای ویزیت های بعدی نزد پزشک خود باید مبالغ جداگانه بپردازد.

به عنوان مثال در بیمارستان های دولتی کار درمان در آن ها تنها با بیمه تامین اجتماعی دولتی انجام می پذیرد که البته بیشتر صاحبان این نوع دفاتر بیمه از کارکنان دولتی هستند که شمار مشخصی دارند. صاحبان این دفاتر بیمه باید به طور سالانه مبلغی معادل با 700 شکل که شامل هزینه های فرزندان و همسر نیز هست پرداخت، نمایند. همچنین کارکنان بیمارستان ها و درمانگاه ها نیز باید برای تمدید دفترچه بیمه خود (ویژه) به طور سالانه 700 دینار برای هر عضو خانواده پرداخت کنند.

هر فلسطینی که دفترچه بیمه نداشته باشد، باید تنها برای مراجعه و انجام ویزیت نزد پزشک عمومی، 70 تا 150 شکل بپردازد. این هزینه برای مراجعه به پزشک متخصص به طور چشمگیری تفاوت دارد؛ هر بیمار فلسطینی برای مراجعه به پزشک متخصص باید مبلغی معادل با 200 تا 400 شکل بپردازد. البته بازهم هزینه های درمان در تمامی نقاط فلسطین یکسان نیست. استان به استان و شهر به شهر از رام الله تا طولکرم هزینه ها تفاوت دارند.

هزینه عملیات های جراحی نیز به طور تعجب آوری بالاست. هزینه انواع جراحی ها در شهرها و استان های مختلف فلسطین هزاران شیکل برآورد شده است.به طور مثال هزینه عمل جراحی کاتتریزاسیون قلبی حدود 30 هزار شکل تا 70 هزار برآورد شده است. گفتنی است که این نوع عمل جراحی در بیمارستان های دولتی فلسطینی انجام نمی پذیرد. از همین رو هنگامی که کارمندان دولتی قصد دارند این نوع عمل جراحی را انجام دهند باید به بیمه خود مراجعه کرده و معرفی نامه دریافت کنند تا بدین وسیله هزینه های سنگین بیمارستان را پرداخت نمایند، در غیر این صورت (عدم حمایت بیمه یا هر دلیل دیگر از جمله دیرکرد در پرداخت و ضرورت انجام فوری عمل جراحی) کارمند دولتی باید از جیب خود هزینه ها را پرداخت کند. این نوع عمل در مقایسه با دیگر انواع عمل ها بسیار ارزان به حساب می آید. به عنوان مثال رائی عانی یکی از شهروندان فلسطینی پس از انجام عمل جراحی پارگی روده بزرگ در یکی از بیمارستان های خصوصی و استفاده خدمات درمانی این بیمارستان مستلزم پرداخت حدود 120 هزار شیکل شد و بیمه وی که بیمه خاص بود این مبلغ را پرداخت نمود. جالب است که مقامات این سازمان بیمه از مبلغ بالای هزینه درمانی این فرد شگفت زده بودند.

همچنین هزینه خدمات دندان پزشکی و جراحی دندان نیز در فلسطین مبالغی مابین 200 شکل تنها برای کشیدن دندان تا 1500 شکل برای عصب کشی محاسبه شده است.در صورتی که شهروندان فلسطینی متقاضی کاشت دندان باشند (که جز عمل زیبایی محسوب می شود) باید مبلغ سرسام آوری معادل با 20 تا 70 هزار شکل بپردازند.

در ادامه قیمت برخی کالاهای مصرفی را در نقاط مختلف کرانه باختری و نوارغزه بررسی میکنیم:

یک پاکت سیگار: در کرانه باختری مبلغی معادل با 23 تا 28 شکل دارد. همین کالا در نوارغزه 10 تا 30 شکل برآورد شده است.

برنج کیلویی مابین 32 تا 42 شکل؛ درغزه 15 شکل پایین ترین قیمت و 25 بالاترین قیمت

روغن سرخ کردنی 3 کیلویی بر اساس برند 32 تا 36 شکل در کرانه باختری – در نوارغزه این کالا مابین 15 تا 25 شکل قیمت دارد.

یک بسته کره کیلویی 33 شکل و همین قیمت در نوارغزه 9 شکل

یک شیشه نوشابه یک و نیم لیتری 7 شکل و در نوارغزه 3 شکل

پوشاک کودک از 32 تا 42 شکل و در غزه 20 تا 30

با این اوصاف برآورد می شود که یک کارمند در کرانه باختری برای آنکه بتواند زندگی در حد متوسط را برای خود و خانواده اش فراهم کند باید ماهیانه تقریبا 7000 شکل به بالا هزینه کند.به گفته یکی از کارمندان ساکن استان جنین، در حال حاضر یک مدیر کل در این استان در یکی از موسسات ،نه چندان بزرگ، 7 هزار شکل شرط دریافت حقوق دارد.

به عنوان مثال، رانندگی ماهانه در حدود60 کیلومتر در کرانه باختری 1400 شکل هزینه دارد در حالیکه همین هزینه حقوق یک مقام رسمی در غزه محسوب می شود!

اجاره منزل در غزه از 300 شکل آغاز می شود تا 1000 شکل بر اساس محلی که برای سکونت انتخاب شده است. این در حالیکه قیمت اجاره خانه در کرانه باختری از 1000 شکل آغاز می شود.

انتهای پیام/م.ح