شکنندگی توافقات عادی‌سازی؛
خانه روی آبِ نتانیاهو و ترامپ

خبرگزاری قدس (قدسنا)، با نزدیک شدن به زمان روی کارآمدن دولت دموکرات در آمریکا این سوال مطرح می شود که چه آینده ای در انتظار توافقات عادی سازی روابط میان امارات، بحرین و سودان با رژیم صهیونیستی است؟

 توافقاتی که معماران اصلی آن ترامپ و نتانیاهو بودند؛ اولی در انتخابات شکست خورده و دومی نیز در آستانه انحلال کنست رژیم صهیونیستی، بزودی مجبور به خداحافظی با پست نخست وزیری می شود. با نگاهی به عملکرد نامناسب کابینه نتانیاهو در موضوع مهار کرونا، ادامه اعتراضات جامعه صهیونیستی  علیه نتانیاهو در پرونده های فساد و همچنین اختلافات لاینحل وی با «بنی گانتس» رهبر جریان در ائتلاف با وی، می توان پیش بینی کرد نتانیاهو برای رسیدن دوباره به نخست وزیری مسیر بسیار سختی در پیش خواهد داشت.

در اینجا این مساله مطرح می شود که با کنار رفتن دو معمار اصلی توافقات عادی سازی روابط،  این توافقات چه سرنوشتی پیدا خواهند کرد.

برای بررسی این موضوع به آن سوی این توافقات یعنی رژیم های عربی سری بزنیم.

سودان
نیویورک تایمز روز گذشته در گزارشی به نقل از مقامات سودانی نوشت: «توافق عادی سازی روابط میان اسرائیل و سودان در آستانه فروپاشی قرار گرفته است».

مقامات سودانی در این باره تاکید کرده اند «در صورتی که کنگره آمریکا توافقاتی که منجر  به خروج نام سودان از فهرست تروریسم شد را تایید نهایی نکند، در مقابل سودان نیز از توافقات انجام شده در زمینه عادی سازی روابط با اسرائیل خارج می شود».

در همین رابطه، عبدالفتاح البرهان رئیس شورای حاکمیتی سودان تاکید کرده است: «سودان در صورتی که موضوع خروج نامش از فهرست تروریسم از سوی کنگره آمریکا تصویب نشود، هرگز گامی در مسیر برقراری روابط نزدیک با اسرائیل برنخواهد داشت».

به نوشته نیویورک تایمز «تنها چندین هفته پس از انعقاد توافق عادی سازی روابط میان سودان و اسرائیل که یک رخداد تاریخی اعلام شده بود، این توافق در معرض فروپاشی قرار گرفته و این مساله به طور مشخص سستی توافقات صلحی که ترامپ و نتانیاهو عامل اصلی آن بودند را نشان می دهد».

بحرین و امارات
«آلن بیکر» دیپلمات باسابقه اسرائیلی که در گذشته سفیر این رژیم در کانادا نیز بوده اخیرا در ارتباط با توافقات اسرائیل با امارات و بحرین در یادداشتی برای «انستیتو تحقیقاتی قدس» نوشت:   «بسیاری از تحلیلگران اسرائیلی توافقات اخیر با امارات و بحرین را حاشیه‌ای می دانند و معتقدند که هرگز نمی شود این توافقات را با توافقات صلح با مصر و اردن مقایسه کرد . این توافقات همچون توافق اسلو در سال ۱۹۹۳ غیر الزامی هستند و تنها بیانگر نیت مشترک برای انجام دیدارهای و ملاقات هایی در زمینه عادی سازی هستند و ارتباطی به قطعنامه‌های سازمان ملل و روند صلح خاورمیانه ندارد. در واقع می‌توان گفت میان توافقات گذشته اسرائیل با کشورهای عربی با توافقات فعلی تفاوت های متعددی وجود دارد از جمله اینکه این توافقات جدید الزام آور نیستند.  همچنین اسرائیل در گذشته با کشورهایی نظیر امارات و بحرین جنگی نداشته است.  از طرفی منتقدان توافقات فعلی به این مسئله اشاره کرده اند که در این توافقات هیچ اشاره‌ای به قطعنامه‌های سازمان ملل در زمینه صلح از جمله قطعنامه شماره ۲۴۲ شورای امنیت در سال ۱۹۶۷، قطعنامه شماره ۳۳۸ در سال ۱۹۷۳ که اساس معاهدات صلح با مصر در سال ۱۹۷۹ و صلح با اردن در سال ۱۹۹۴ و همچنین توافق اوسلو با فلسطینی ها در سال ۱۹۹۳ اشاره‌ای نشده است در واقع این قطعنامه ها بودند که عامل انتقال وضعیت از فاز جنگ به فاز صلح بودند مساله ‌ای که در توافقات با امارات و بحرین دیده نمی شود».

جدای از موضوع فوق که از سوی یک دیپلمات کهنه کار اسرائیلی عنوان شده باید توجه داشت که هر سه کشور سودان، امارات و بحرین در ازای مشوق هایی راضی به علنی سازی روابط با رژیم صهیونیستی شده اند که در صورت عدم وجود آنها دیگر توافقی وجود نخواهد داشت؛ سودان در ازای حذف از لیست تروریسم، امارات در ازای تحویل گرفتن جنگنده های اف 35 و بحرین نیز در ازای برخی حمایت های خاص سیاسی از سوی واشنگتن.

حال اما با تغییر قدرت در آمریکا از دست جمهوریخواهان به دست دموکراتها و جایگزینی بایدن به جای ترامپ و البته زمزمه های خداحافظی نتانیاهو از نخست وزیری رژیم صهیونیستی همه این «ما به ازاهایِ توافق» در خطر «عدم تحقق» قرار گرفته اند. نخستین سیگنال در این باره از خارطوم ارسال شده و سیگنالهای بعدی نیز در راهند.

یادداشت: مهدی شکیبایی