تهدید موجودیت اسرائیل توسط
جریانات اسلامی فعال در لیبی

مدتی است که بحران داخلی لیبی شدت گرفته است. در هفته های اخیر نیروهای دولت وفاق ملی لیبی به رهبری اسماعیل سراج پیروزی‌های متعددی در مقابل نیروهای خلیفه حفتر به دست آورده‌اند که بارزترین آنها آزادسازی کامل مرزهای مدیریتی طرابلس و شهرهای «ترهونه» و «بنی ولید» و همه شهرهای ساحل غربی و پایگاه هوایی «الوطیده» و مناطق جبل غربی بوده و اکنون نیز زمینه را برای آزادسازی شهرهای سرت و الجفره آماده کرده است.

امارات و عربستان و برخی دیگر از رژیم های عربی به طور مستقیم از نیروهای خلیفه حفتر که از سوی غرب نیز تغذیه می شود، حمایت می کنند. ترکیه نیز به طور علنی از دولت وفاق ملی سراج حمایت کرده است.

در این بین مسئولان اماراتی نسبت به برخی تحرکات ترکیه در لیبی مانند اعزام نیرو به این کشور برای خواباندن قائله درگیری ها به نفع نیروهای وفاق ملی واکنشات منفی نشان داده اند.

از سوی دیگر، بنابر برخی مقالات و اخبار منتشر شده در رسانه های صهیونیستی گفته می شود که رژیم اشغالگر اسرائیلی نیز در بحران لیبی در راستای عمیق تر کردن این بحران اقدامات را انجام داده و یا اینکه در صدد انجام آن است. اسرائیل برای تامین امنیت خود دست به هر اقدامی می زند. در برهه ای از تاریخ استراتژیست های این رژیم به همراه همتایان خود در ایالات متحده حرف از خاورمیانه جدید می زدند. در برهه ای دیگر معرکه سوریه را به پا کردند تا از کانون توجهات علیه خود بکاهند و حالا نیز به نظر می رسد با پایان بحران سوریه و برقراری ثبات در بسیاری از نقاط این کشور، بحران لیبی برای بسط آن از شمال آفریقا به منطقه غرب آسیا گزینه مناسبی برای صهیونیست ها باشد.

در این باره گفتگوی مفصلی را با "جعفر قنادباشی" سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در لیبی تدارک دیدیم تا از اهداف پشت پرده رژیم صهیونیستی برای حضور در بحران لیبی اطلاع پیدا کرده و در کنار آن تنش های بوجود آمده میان کشورهای منطقه و اهداف مختلف آنان با حضور پررنگ در بحران داخلی لیبی را بررسی کنیم.

مشروح گفتگو بدین شرح است:

به تازگی اخباری منتشر شده مبنی بر تمایل رژیم صهیونیستی برای ورود به درگیری های شمال آفریقا و به طور مشخص لیبی.به نظر شما هدف اسرائیل از این اقدام چه می تواند باشد؟

اسرائیلی ها در عرصه شمال آفریقا از ابتدای تاسیس رژیم جعلی به نوعی سعی می کردند از طرق مختلف و البته مخفی مانند جاسوسی در شمال آفریقا حضور داشته باشند و در واقع روند سیاسی در آفریقا را به نفع خودشان هدایت کنند. هدف اولیه اسرائیلی ها از حضور در این منطقه تامین امنیت خودشان است.

در جنگ اعراب هم اسرائیلی ها همیشه سعی می کردند که در مصر،تونس و لیبی حضور داشته باشند تا جبهه مخالف خودشان را تضعیف کنند چراکه گرایش مردم شمال آفریقا همیشه گرایشاتی ضد صهیونیستی و ضد استعماری بوده است.بنابراین علاقمندی صهیونیست ها برای حضور در شمال آفریقا آن هم به این شکل جاسوس گونه همیشه بوده است.

اکنون ثبات در شمال آفریقا بویژه در لیبی به هم خورده است. در زمان آقای قذافی اسرائیلی ها خیالشان راحت بود که از سوی این شخص اقدامی علیه آنان صورت نمی گیرد معمر قذافی شعار ضد اسرائیلی میداد اما کاری نمی کرد، به همین خاطر صهیونیست ها هم دست به اقدامی علیه او و کشورش نزدند اما الان آنان نگران اند که چینش سیاسی لیبی به گونه ای رقم بخورد که نماینده افکار و آرای مردم که طبیعتا شخصی ضد صهیونیست است بر سر کار قرار گیرد؛ اگر چنین اتفاقی رخ دهد اسرائیل متضرر اصلی خواهد بود.

به عنوان مثال شما می توانید به تونس توجه کنید در این کشور شخصی (قیس سعید) به عنوان رئیس جمهور روی کار آمد که سوابق سیاسی خاصی را در ارتباط با گروه ها و طیف های سیاسی کشورش نداشت اما دیدید که در نهایت به عنوان یک سیاستمدار ضد صهیونیست از آب درآمد.

اکنون هم صهیونیست ها نمی توانند به طور رسمی در عرصه سیاسی کشورهای آفریقایی حضور داشته باشند در تونس حتی سکولار های تونسی هم به صهیونیست ها بدبین هستند! ( چه رسد به مردم) بنابراین آنان برای حضور علنی و آشکار دست به هزینه های هنگفت نمی زنند. تل آویو بیشتر به حضور سری و محرمانه در شمال آفریقا بسنده می کند و سعی می کند تا به کمک باند های مافیایی از سر کارآمدن مسئول ضد صهیونیست در کشورهای آفریقایی جلوگیری کند.

بنابراین اکنون اهداف سیاسی و امنیتی برای اسرائیلی ها در لیبی مهم تر از اهداف مالی و غارت کشورهای شمال آفریقا بویژه لیبی است؟

در حال حاضر بله همین طور است؛ اما در وهله بعد اسرائیلی ها در صورت دستیابی به اهداف شان به سراغ غارت معادن لیبی می روند معادن کشورهای آفریقایی بویژه در استخراج الماس بسیار پر کاربرد و غنی هستند و به دلیل اینکه که وزن این جواهرات بسیار کم و حجم آن نیز براحتی قابل انتقال است اسرائیلی ها از این گزینه به خوبی در آینده استقبال می کنند.

انور قرقاش وزیر مشاور در دستگاه سیاست خارجی امارات متحده به تازگی نسبت به تصریحات وزیر دفاع ترکیه که این کشور را حامی تروریسم توصیف کرده بود، واکنش نشان داد و ترکیه را نسبت به دخالت در امور لیبی هشدار داد. به نظر شما نقش ترکیه تا چه حد می تواند در بحران لیبی موثر باشد؟ و آنکارا چه منافعی از تثبیت موقعیت سراج در دولت وفاق ملی می برد؟

اهداف ترکیه در لیبی متعدد است اهداف اقتصادی شاید مهم ترین آن ها باشد؛ اما اهداف دیگری مانند عقاید سیاسی و ایدئولوژیک و دیگر اغراض مبتنی بر نیازهای داخلی در ترکیه هم به آن ها افزوده می شود.

اهداف اقتصادی ترکیه در لیبی دو مسئله است، یک مسئله تامین انرژی که در حال حاضر در اولویت قرار دارد چراکه لیبی دارای منابع نفت و گاز غنی است و به بازارهای ترکیه هم نزدیک است. ترک ها علاقه دارند در عرصه مشارکت در تهیه و ساخت تجهیزات نفتی حضور پررنگ داشته باشند و از به هر شکل از منبع نفتی و انرژی لیبی بهره مند شوند.

کشف گاز در سواحل مدیترانه هم در کنار نفت مسئله دیگری است. به تازگی میادین گازی جدید و غنی در این منطقه کشف شده است. ظاهرا آقای اردوغان رئیس جمهور ترکیه قرارداد گازی را از دی ماه سال گذشته با دولت وفاق ملی منعقد کرده است. این قرارداد مبتنی بر این است که ترکیه و لیبی از این منابع گازی در سواحل مدیترانه بهره برداری کنند.این گاز برای ترکیه و اروپا بسیار مهم است.

دومین بُعد ابعاد تجاری آنکارا در این باره باز میگردد به «بازاریابی». ترکیه نفت ندارد بنابراین ناگزیر است که صادرات غیرنفتی داشته باشد و پیوسته درصدد یافتن بازارهای مناسب در آفریقا باشد. شمال آفریقا میتواند یکی از بهترین بازارها از نظر دریافت کالاهای ترک باشد یک مورد بخاطر بازار فروش کالا و دوم برای سرمایه گذاری در طرح های پرسود مانند پروژه های هتل سازی در ساحل دریای مدیترانه یا طرح های سرمایه گذاری در خطوط انتقال نفت و جاده سازی، لذا این دو بخش مسائلی هستند که ترکیه از حیث اقتصادی حضورش در لیبی را توجیه می کند.

ترک ها از حضورشان در لیبی اهداف سیاسی هم دنبال می کنند. ترک ها به دنبال این هستند که حوزه سیطره گرایی دوره عثمانی را مانند گذشته که بر لیبی حکومت داشتند بار دیگر توسعه و بسط دهند این موضوع در مورد سوریه نیز مطرح شد و در تحرکات انکارا در لیبی هم صدق می کند.ترک ها در حال توجیه کردن افکار داخلی خود هستند تا اینگونه القا کنند که ترکیه به قدرت سابق خود در زمان عثمانی بازگشته است.

اردوغان به این دلیل که از لحاظ اقتصادی کشورش به مشکل برخورده است درصدد آن است تا با اقدامات این چنینی در لیبی و در سطح بین الملل اذهان داخلی کشورش را کنترل کند.

نقش جمهوری اسلامی ایران را در لیبی چگونه بررسی می کنید؟ آیا ایران در راستای حل درگیری داخلی این کشور گام های مثبتی برداشته است؟

لیبی مدت هااست که از زمان سرنگون شدن دولت قذافی دچار درگیری و آشوب های داخلی شده است و الان مدتی است که به دو قسمت تقسیم شده است. ایران آقای دکتر اکبری را به عنوان سفیر به لیبی فرستاد و او هم طی مدت حضورش در آنجا تماس هایی را با دولت وفاق ملی برقرار کرد و هم با مخالفان آن. جمهوری اسلامی ایران پایه هدف خود از حضور بحران لیبی را بر حل بحران این کشور از طریق ایجاد وحدت بنیان گذاشته است.

موضع ما در قبال لیبی این است که ایران به دنبال آرامش و وحدت و به کرسی نشستن آرای مردمی در لیبی است.

تاثیرگذاری ما به طور مستقیم در لیبی نمی تواند اثرات مثبتی را برای جمهوری اسلامی به همراه داشته باشد بنابراین ما هم مواضعمان را به طور کلی حمایت از آرای مردمی عنوان کردیم.

مردم در لیبی هم اکنون نه نسبت به حکومت آقای سراج دیدگاه خوبی دارند و نه در مورد حضور حفتر در کشورشان موضع مثبتی دارند. مردم معتقدند که هر دوی این ها از سوی نیروهای خراجی گماشته شده اند و آن ها را از خودشان نمی دانند.

شما در مصاحبه ای با یک خبرگزاری داخلی نسبت به مواضع دولت یازدهم در تعامل با کشورهای شمال آفریقا انتقاداتی را عنوان کردید، انتقاداتی که عمدتا مبنی بر حضور کمرنگ جمهوری اسلامی در عرصه اقتصادی با این کشورها بود. توضیحی در این رابطه دارید؟ راه حل شما برای بهبود سیاست های کشور در این باره چیست؟

ما ظرفیت های چشمگیری در عرصه تعامل خارجی داریم که دولت آقای روحانی هیچ بهره برداری خاصی از آن ها نداشته است نه در دوره نخست ریاست جمهوری شان و نه در دوره دوم آن (اکنون). کشورهای آفریقایی عضو جنبش عدم تعهد هستند. جنبش عدم تعهد همان جنبشی است که حدود نیمی از کشورهای عضو آن کشورهای آفریقایی هستند (54 کشور از 120 کشور) ما از این ظرفیت برای اخذ حمایت کافی در راستای تایید مجوز ایران برای استفاده از حق غنی سازی استفاده نکردیم.

در زمانی که آمریکا و اسرائیل و دیگر کشورها فشار وارد می کردند که ما از این ظرفیت بهره برداری نکنیم دولت می توانست از ظرفیت این جنبش که در سازمان ملل هستند استفاده کند که ما در این حوزه اصلا معقولانه عمل نکردیم.

پس از این هم ما از سوابق خوب و حسن نیتی که همیشه از سوی آفریقایی ها نسبت به کشورما وجود داشته، هیچ استفاده ای نکردیم. نیمی از کشورهای آفریقایی مسلمان اند نیمی دیگر هم که مسلمان نیستند بدلیل حمایت های ما از جنبش های آزادی خواه مانند جنبش آقای «نیلسون ماندلا» و حمایت از استقرار کشور «نامیبیا» شد. این ها همه سبب شد تا ما محبوبیتی را برای خودمان در قاره آفریقا ایجاد کنیم تا در نهایت روابط اقتصادی مان را با این کشورها تحکیم و مشکلات مان را رفع کنیم.

راه حل: به طور مثال دست بخش خصوصی برای فعالیت در این قاره را بازبگذاریم. برخی از محصولات آفریقایی را مانند کاکائو و موز و نارگیل را که در ایران به عمل نمی آید از آفریقا و با هزینه های بسیار پایین تر خریداری کنیم و سرمایه گذاری مشترک در ماهگیری و یا احداث خطوط برق و گاز توجه داشته باشیم.

وزارت خارجه ایران می توانست طی سال های گذشته به کمک دفتر معاونت امور اقتصادی توسعه روند همکاری ها با قاره آفریقا را فعال کند و آن را گسترش دهد.

آقای ظریف وزیر خارجه کشورمان به تازگی سفری را به همراه عده ای از تجار گزینش شده به کشورهای آفریقایی داشتند که این کار هم (اگرچه مثبت بود) اما خیلی دیر و خارج از چارچوب مدت زمان لازم انجام شد و نتیجه خاصی را برای کشور در بر نخواهد داشت.

ما در داخل کشور به حد مناسب و قابل قبولی از تولید در برخی محصولات دست یافته ایم که آفریقا می تواند مشتری بسیاری مناسبی برای ما در این زمینه باشد درصورتی که از این فرصت و توان استفاده نکنیم تولید در داخل کشور متوقف می شود.

اخیرا سازمان ملل متحد هشدار داد که جنگ در لیبی در حال بسط پیدا کردن به تمام منطقه است. آیا با توجه به سوابق رژیم صهیونیستی در منطقه بویژه در عرصه بحران سازی و کاهش توجهات کشورهای اسلامی به خود می توان متصور شد که اسرائیلی ها به  دنبال ساخت سوریه دوم در منطقه هستند تا از این طریق امنیت خود را تامین کنند؟

ببینید ظرفیت اسرائیلی ها در این باره بسیار پایین است. آن ها سعی می کنند از طریق جنجال های تبلیغاتی آمریکایی ها را به اتخاذ برخی تصمیمات محبور کنند.

اینکه بتوانند یک سیاست منطقه ای را سامان دهند نه این طور نیست آن ها در این عرصه بسیار ضعیف هستند.

اسرائیل به دنبال اآن است تا از بر سر کار آمدن یک دولت ضد صهیونیستی در لیبی جلوگیری کنند. دولت آقای اسماعیل سراج به نوعی تقویت کننده جریان اسلامی در این کشور است و ترک ها هم علی رغم برخی اختلافات با او همین نقشه را دنبال می کنند اما حرکت شان به طور مجموع به رشد جریان ضد صهیونیستی در لیبی منجر شده است جریانی که یکی از دشمنان درجه یک اسرائیل است.

هشدارهای سازمان ملل هم در راستای تامین منافع غرب از حضور اسرائیل در منطقه است. اروپایی ها و برخی کشور های مرتجع منطقه ای نسبت به شکل گیری و قوت گرفتن گروه های اسلامی در منطقه می ترسند و به همین خاطر است که سازمان ملل نسبت به این چنین فعالیت هایی اعتراض می کند و هشدار می دهد.

تا زمانی که گروه های اسلامی تحت فشار بودند هیچ حرفی از درگیری ها و بحران لیبی زده نمی شد، همین که گروه های اسلامی از سرکوب و فشار در طرابلس خارج شدند و توانستند به سوی سرت و چاه های نفتی حرکت کنند داد و قال سازمان ملل و کشورهای خارجی در امد که لیبی از دست رفت! این هشدار ها همه در راستای مبارزه با گروه های اسلامی است و این امری که غرب با آن کاملا مخالف است.

گفتگو از مهدی حمیدی

انتهای پیام/