گزارش خبرنگار قدسنا از آیین رونمایی کتاب «فقه زندگی»

به گزارش خبرنگار قدسنا، آیین رونمایی از کتاب «فقه زندگی؛ برگرفته از آرای فقهی امام موسی صدر» با همکاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن و مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر برگزار شد. در این مراسم حجت‌الاسلام مهدی پورحسین مؤلف اثر، حجت  الاسلام محمدرضا زائری مدرس دانشگاه، حجت الاسلام محمدرضا نوراللهیان رئیس سابق سازمان حوزه ها و مدارس علمیه کشور و حورا صدر دختر امام موسی صدر و رئیس موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر حضور داشتند.

در ابتدای این نشست حورا صدر، دختر امام موسی صدر، به تبیین نظراتش در خصوص تالیف این کتاب پرداخت و گفت:  جای اثری که به شخصیت فقهی امام موسی صدر بپردازد، خالی بود و این جای خالی به همت محقق دانشمند، حجت‌الاسلام مهدی پورحسین پر شد.

صدر با بیان اینکه امام موسی صدر هیچ وقت در پی بیان حکم فقهی نبود، تصریح کرد: بیشتر این آرا و نظرات برگرفته از سخنرانی‌هایی است که ایشان در جمع عمومی مردم داشتند، یا مقالاتی است که در جمع علمای جهان اسلام ارائه کردند. امام موسی صدر از پانزده سالگی وارد حوزه شده، و همزمان با حوزه وارد دانشگاه تهران شده است. ایشان همچنین حوزه نجف را دیده است و حدود پانزده سال تحصیلات حوزوی داشته است. منتهی این شخصیت، این آموزش‌ها را در متن جامعه برده و از آنها استفاده کرده است. شاید ویژگی مهمی که در این کتاب است، این است که ایشان در متن جامعه با مسائلی مواجه شدند که باید با نگاه فقهی به  آن پاسخ میدادند.

*مغفول ماندن بعد فقهی امام صدر

در ادامه نشست حجت‌الاسلام مهدی پورحسین به معرفی اثر پرداخت و گفت: مبنای تفکر علمی و فقهی امام موسی صدر به خاطر اقدامات اجتماعی که در لبنان داشت مغفول واقع شده است.

مولف کتاب " فقه و زندگی " در ادامه گفت: یکی از شاخصه هایی که امام موسی صدر در برخورد با مسائل داشت نگاه میانه رو، سهل گیر و وحدت گرایانه ایشان بود. در زمانی که ایشان در لبنان حضور یافت شبهات و مسائل مختلفی در لبنان مطرح بود، اعم از بحث بی حجابی، چند همسری، حقوق زن و مرد و... و امام با بینشی عمیق و پایبندی کامل به نظام تشیع و رعایت چارچوب های اخلاقی به تبیین این مسائل میپرداخت. باید توجه داشت که نگاه اندیشمندانه و بیانات ایشان میتواند مورد توجه فقها و فضلا قرار گیرد.

پورحسین تصریح کرد: ایشان در مورد اختلافاتی که بین شیعیان و اهل سنت رایج بود راهکارهای بسیاری را مطرح کردند، مثلا در مسئله اختلاف بر سر رویت هلال ماه ایشان استفاده از ابزارهای جدید را پیشنهاد کردند و همواره بر ایجاد تفاهم میان مسلمانان تاکید داشتند. امام موسی صدر برای معضلات موجود راه حل هایی می داد که همه برآن تفاهم داشتند واین راهکارها همگی منتصب به اسلام هستند و ایشان نه از قوانین اسلام عدول کرده و نه رفتاری متحجرانه داشته، بلکه یک میانه ای را انتخاب کرده و بر اساس آن پاسخ های مناسبی به جامعه داده است.

در ادامه حجت الاسلام زائری استاد دانشگاه، به تبیین شخصیت متمایز امام موسی صدر پرداخت و گفت: خاندان صدر از هفت نسل خود اعتبار بالایی نزد شیعیان داشتند و خاندانی شایسته و شناخته شده هستند. اگر امام موسی صدر در قم می ماند و به لبنان نمی رفت قطعا یکی از بزرگترین مراجع شیعی به حساب می آمد ولی ایشان در آن زمان رسالت خود را سفر به لبنان و رسیدگی به امور شیعیان لبنان دیدند. اگر تاریخ زندگی ایشان را نگاه کنیم حتی 19 سالگی ایشان نیز متفاوت از سایر آدم هاست.

*امروزه مجتهدین مقلد بسیاری داریم که عنوان آیت الله را یدک میکشند

زائری افزود: ایشان نشان دادند که اسلام در هیچ مسئله ای راه بن بستی ندارد و برای نیاز امروزبشر و پرسش های موجود  جامعه، میتوانیم بدون آنکه اصالت را رها کنیم و گرفتار الگوی محدودی شویم، پاسخ صحیحی به موضوعات این چنینی بدهیم. امروزه مجتهدین مقلد بسیاری داریم که عنوان آیت الله را یدک میکشند، اما نمیتوانند متناسب با شرایط روز پاسخ صحیحی به جامعه ارائه دهند. اسلام باید در هر شرایطی پاسخ مناسبی برای جامعه داشته باشد و الگوی امام موسی صدر جزء معدود الگوهایی است که در این باب بسیار تاثیرگزار عمل کرده است. اصول فقهی در قالب سنتی بسیار کلیشه ای است و رویکردی که امام صدر داشتند این بود که فاصله بین فقه دینی که برای بسیاری از مسائل روز پاسخی از آن استخراج نشده بود، در مقایسه با جامعه کنونی را کم کنند. هر فقیه باید در مواجهه با مسائل مختلف این سوال را از خود بپرسد که اگر پیامبر در زمان حال می زیست چه اقدامی میکرد. تمرکز اصلی فقها بر روی قواعد شرعی و احکام دینی بوده است و کمتر کسی بر حل معضلات جامعه از طریق مبنای دینی تاکید داشته است.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: موقعیت لبنان امام را مجبور کرده بود که برای مخاطب جهانی سخنرانی کند و نکته قابل توجه در صحبت های ایشان محور قرار دادن قرآن در تمام مسائل است.  همین امر باعث شده بود ایشان از چنان اعتباری به عنوان عالم شیعه برخوردار شود که زمانی که به دانشگاه الازهر مصر رفت، مردم به عنوان اولین عالم شیعه پشت سرش نماز خواندند.

زائری در پایان سخنانش اشاره کرد: نگاه امام صدر همواره نگاه کاربردی به مسائل زندگیست و ایشان هیچ گاه نگاه صفر و صدی به مسائل نداشتند.

در ادامه جلسه حجت الاسلام نوراللهیان رئیس سابق سازمان حوزه ها و مدارس علمیه کشور به نقل خاطره ای از امام موسی صدر پرداخت و گفت: من در گذشته چندبار توفیق داشتم که ایشان را ملاقات کنم و راجع به مسائل مختلف با ایشان به گفت و گو بپردازم. یک خاطره ای هست که کمتر جایی به آن پرداخته و من میخواهم آن را به نقل از علامه باقر شریف القریشی تعریف کنم «در زمان حیات امام صدر یک بار جلسه ای تشکیل شده بود و موضوعیت جلسه مشکلات و معضلات لبنان بود. در آن جلسه علامه محمدجواد مغنیه و امام موسی صدر حاضر بودند. وقتی نوبت سخنرانی به علامه مغنیه رسید، گفتند که اگر این موسی صدر ایرانی را از لبنان خارج کنید تمام مشکلات لبنان حل خواهد شد و موسی صدر مرد مزدوری است که خودش ریشه مشکلات ماست. بعد از مدتی، وقتی نوبت سخنرانی به امام صدر رسید، ایشان با آن منش بالا و تواضعی که داشتند گفتند که بعضی چهره ها و شخصیت ها عشیره ای اند و برخی چهره ها ملی، و برخی چهره ها جهانی هستند. من شهادت میدهم که علامه مغنیه یک شخصیت جهانی در حوزه تفکر و اندیشه است. بعد از این صحبت امام، علامه مغنیه به پشت تریبون میرود و میگوید «من از همین لحظه با آقای صدر بیعت میکنم، چون وی شایسته رهبری است». این است که کرامت امام صدر و رتبه علمی فقاهت ایشان از برخوردشان با مسائل مختلف مشخص است.

*زنده بودن تفکر امام صدر با گذشت 50 سال

نوراللهیان در پایان سخنانش اشاره کرد: تفکر امام موسی صدر سالهاست که در بطن جامعه زنده است و همچنان جزو تاثیرگزارترین چهره های اندیشمندان دینی است. ان شاءالله خداوند برکات اندیشه ایشان را برای جامعه اسلامی افزون بدارد.

در حاشیه این مراسم، با حضور میهمانان از کتاب «فقه زندگی؛ برگرفته از آرای فقهی امام موسی صدر» رونمایی شد.

انتهای پیام/م.ه