غزه شکست سوم آمریکا در اجرای توافق قرن/ بن‎بست ترامپ در سه عرصه‎سیاسی چگونه رقم‎‌خورد

به گزارش گروه تحلیل و تفسیر خبرگزاری قدس (قدسنا) ، طی ماههای اخیر  دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در راستای اهدافی که داشت و یا بر عهده وی نهاده شده بود، تلاش کرد به سنت شکنی بزرگی آن هم در مساله فلسطین به عنوان اصلی ترین بحران خاورمیانه دست بزند، وی که به نظر می رسد اهداف خاصی را در این پرونده دنبال می کند، در ابتدا طرح به تعویق انداختن انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به قدس را که از سال 1995 از سوی همه روسای جمهور آمریکا به امضا رسیده بود، را امضا نکرد و د رو ماه دسامبر 2017 قدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت، بعدها در مه 2018 نیز سفارت آمریکا را به قدس منتقل کرد. همه ناظران این اقدامات ترامپ را در راستای اجرای توافق قرن در زمینه فلسطین ارزیابی می کردند که به یکی از ناکامی های مهم دولت‌های آمریکا در دهه‌های اخیر پایان می داد.

اما آنچه در عمل رخ داد چه بود، آمریکا در گام نخست تلاش کرد تشکیلات خودگردان و سازمان آزادیبخش فلسطین را به معامله مدنظر خود و صهیونیست‌ها راضی کند، اما معامله آن قدر نابرابر بود که حتی مقامات سازشکار تشکیلات خودگردان آنرا نپذیرفتند، خلاصه معامله تاجر جسور آمریکایی اما چه بود:  «اعطای کامل قدس به إسرائیل به عنوان پایتخت، در مقابل پذیرش منطقه کوچک ابودیس در کرانه باختری به عنوان پایتخت فلسطین». شاید همین معامله بسیار ناعادلانه سبب مخالفت با آن شد. بعدها آمریکایی ها تلاش کردند از فاز کشورهای عربی وارد روند اجرای توافق قرن شده و از فشارهای سعودی برای پیشبرد طرح مدنظر خود استفاده کنند، نتیجه اینکه ولیعهد جوان سعودی وارد عرصه شد و تلاش هایی را برای اجرای توافق قرن انجام داد. این تلاش ها نیز در نهایت با ایجاد جبهه منفی در جهان عرب علیه سعودی‌ها از سوی ملک سلمان، از دستان ولیعهد خارج شد تا به نوعی عربستان پای خود را از توافقی که کاملا علیه فلسطینی ها بود، کنار بکشد.

در این باره  «احمد جمیل عزم» تحلیلگر فلسطینی در یادداشتی می نویسد: در این روزها به نظر می رسد سیاست فعلی آمریکا در مساله فلسطین که با عنوان توافق قرن دنبال می شود، در مسیر ثبت سومین شکست خود قرار دارد. براین اساس پس از ناکامی آمریکایی ها در پیشبرد طرح خود از طریق تشکیلات خودگردان و سازمان آزادیبخش، همچنین در مرحله دوم ناکامی آنها در استفاده از ظرفیت‌های جهان عرب، به نظر می رسد آنها در تلاش برای رسیدن به اهداف خود در معامله قرن از طریق غزه هم به بن بست رسیده اند. البته این شکستها به معنای توقف سیاست های همیشگی آمریکا و اسرائیل نیست که همواره طی همین ماه‌ها به شهرک سازی و یهودی سازی با قدرت ادامه داده اند.

زمانی که فشارها علیه دونالد ترامپ و مایک پنس معاون وی در هفتم دسامبر 2017 باعث شد آنها قدس را به عنوان پایتخت اسرائیل اعلام کنند، هر دوی آنها امید فراوانی داشتند که در این ماجراجویی آنچه را که روسای جمهور قبلی آمریکا از اجرایش هراس داشتند، محقق کنند. این در شرایطی بود که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در آن زمان وعده هایی برای طرح مساله ای مهم در خاورمیانه را مطرح نموده بود که برخی طرفهای عربی را خوشبین کرده بود.

به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل نخستین تیری بود که به جریان عربی فلسطینی خوشبین به ترامپ اصابت کرد، شلیک کنندگان آن نیز  «اسرائیلی‌های درون دولت آمریکا» بودند. با این اقدام پشت پرده اقدامات آمریکا عیان شد و این مساله به وضوح مشخص شد که آنها برای یهودی سازی، شهرک سازی بیشتر، حذف مساله آوارگان فلسطینی و الحاق اراضی کرانه باختری به صورت گام به گام و یکجانبه جلو می روند، نگاه آنها نیز به طرف فلسطینی در این جریان موافقت با همین روند بود. در واقع آنها می خواستند طرف فلسطینی را به این درک برسانند که یا باید با پیشنهادات بهبود وضعیت معیشتی و شرایط اشغال را بپذیرند یا اینکه مجبور خواهند شد بدون اخذ هیچ ما به ازای مشخص، زیر توافق مهر امضا بزنند. در اینجا بود که طرح مذکور با مخالفت طرف فلسطینی مواجه شد و آنها ترجیح دادند همچون سوابق شکست خورده قبلی در انتظار آنچه که در آینده اسرائیل به آنها خواهد داد (همانند توافق اسلو) نمانند. این مخالفت ها بود که روند عادی سازی روابط میان اعراب و رژیم صهیونیستی را وارد روندی جدی تر نسبت به سالهای قبل کرد.

دومین شکست ترامپ به اعتقاد من به استفاده از ظرفیت جهان عرب در مساله فلسطین مربوط می شود، کشورهای عربی پس از مدتی طرح آمریکا برای فشار وارد کردن بر فلسطینی ها در راستای توافق قرن را پذیرفتند و همچنین وارد روند عادی سازی علنی روابط با اسرائیل آن گونه که بنیامین نتانیاهو علاقه داشت، نشدند.

در نهایت آمریکا پس از ناامیدی از استفاده از سران عرب برای پیشبرد توافق قرن تلاش کرد که از طریق سومین راه و تنها راه باقیمانده وارد عمل شود. آمریکا در این راستا مسائلی نظیر بهبود وضعیت معیشتی غزه در مقابل آتش بس با اسرائیل را در نظر داشت. همچنین از دیگر تلاش های خود برای حذف آنروا (آژانس امدادرسانی و اشتغال آوارگان فلسطینی) دست نکشید، این اقدامات خوشبینی آمریکایی ها را برای نهایی کردن هدف خود برانگیخت. به ویژه اینکه آمریکایی ها در این راستا به ادامه اختلافات فلسطینی – فلسطینی امیدوار هستند.  درواقع طرح آمریکایی در غزه آرامش و ثبات برای اسرائیل در مقابل بهبود شرایط معیشتی و انسانی است.

وی در پایان تحلیل خود نوشت:

اما این تلاش ها نیز تاکنون با مخالفت گروههای فلسطینی روبرو شده و آنها تاکید کرده اند بهبود شرایط معیشتی در غزه را در برابر آتش بس با اسرائیل نمی پذیرند و خواهان رفع کامل محاصره غزه و البته بدون دست کشیدن از  اصول راهبردی خود هستند.

به گزارش قدسنا، آنچه مشخص است این مساله است که آمریکا و رئیس جمهور جسور آن با وجود امیدهایی که برای اجرای توافق قرن داشت، هم اکنون در سومین عرصه اجرای توافق قرن نیز به بن بست رسیده است. البته این شکستها به معنای توقف پروژه های صهیونیستی به ویژه در زمینه ادامه یهودی سازی قدس و شهرک سازی در کرانه باختری نیست، اما نشان می دهد که عرصه بین المللی، منطقه ای و فلسطینی آن گونه که هم ترامپ فکر می کرد برای رسیدن به اهدافش در زمینه توافق قرن و حذف مساله فلسطین آسان و سهل الوصول نیست.

انتهای پیام/م.ت/22