ماندگاری جایگاه مسجد در تاریخ به یاد مسجدالاقصی/ روز مسجد اساسا یک روز انقلابی است+ فیلم

به گزارش خبرگزاری قدس (قدسنا)، مسجد در اسلام، قلب طپنده حیات این دین حنیف و جایگاه پیوند آسمان و زمین است و انسان به عنوان اشرف مخلوقات در آن رشد و تکامل می‌یابد و اما مسجدالاقصی در اسلام، از نظر درجه اهمیت، پس از مسجدالحرام و مسجد‌النبی قرار می‌گیرد.

یک جریان مسیحی صهیونیستی در آمریکا شکل گرفته است که اعتقاد دارد ویرانی مسجدالاقصی و ساخت معبد سوم سلیمان شرط ظهور حضرت مسیح (ع) است، بر پایه همین اعتقاد مسجدالاقصی توسط اشغالگران صهیونیست به آتش کشیده شد.

از آنجا که مسجدالاقصی قبله اول مسلمانان بوده، نزد مسلمانان از جایگاهی والا برخوردار است.

واقعه معراج پیامبر گرامی اسلام (ص) و نمازگزاردن دیگر پیامبران به امامت ایشان در مسجدالاقصی موجب شد تا محبوبیت این مکان مقدس نزد مسلمانان دوچندان شود.

مسجد الاقصی در قرآن
قرآن کریم از مسجدالاقصی در دو جا یاد کرده است:
یک مورد با تصریح و یک مورد هم به طور اشاره. مورد اول در آغاز سوره اسراء قرار دارد که همه مفسران آیه مورد نظر را در مورد معراج پیامبر (ص) می‌دانند.

خداوند می‌فرماید: «سبحان الذی اسری بعبده لیلا من المسجدالحرام الی المسجدالاقصی الذی بارکنا حوله لنریه من آیاتنا انه هو السمیع البصیر»؛ پاک و منزه است خدایی که در مبارک شبی بنده خود محمد را از مسجدالحرام (مکه معظمه)، به مسجدالاقصایی که پیرامونش را مبارک و پر نعمت ساختیم سیر داد تا آیات خود را به او بنماید که خدا به حقیقت شنوا و بیناست. (اسراء/ ۱)

کلمه قصی به معنی بعد و دوری است و به صورت افعل تفضیلی (اقصی) به معنی دورتر آمده است، اما چرا مسجدی که در بیت المقدس قرار دارد مسجدالاقصی نامیده شده، چون آن مسجد در مقایسه با مکه و مسجدالحرام که محل پیامبر و مسلمانان بوده در دورترین نقطه قرار داشت.

معراج پیامبر در سال دهم بعثت اتفاق افتاد؛ اینکه معراج پیامبر (ص) از مسجد آغاز شد، دارای یک نکته مهم است و آن اینکه هدف معراج کسب معرفت و رشد معنوی بود و مسجد می‌تواند بهترین سکوی پرواز معنوی مؤمن باشد.
آیه دیگری که درباره مسجدالاقصی است در خصوص بنی اسرائیل و حوادث مربوط به آنهاست، که در ادامه آیه ۱ سوره اسراء آمده، آنچه در مجموعه این آیات به بحث ما ارتباط پیدا می‌کند آیه ۷ می‌باشد: «ان احسنتم احسنتم لانفسکم و.... و لیدخلوا المسجد کما دخلوه اول مره و لیتبروا ما علو تتبیرا»؛ «اگر نیکی و احسان کردید به خود کردید و اگر بدی کردید به خود کردید و آنگاه که وقت انتقام شما فرا رسد تا اثر اندوه به رخسار شما ظاهر سازند و به مسجد بیت المقدس مانند بار اول درآیند و بهر چه رسند نابود ساخته و به هر کس تسلط یابند به سختی هلاک کنند». (اسراء/ ۷)

معرفی اجمالی مسجد الاقصی
تمام مجموعه مسجد‌الاقصی مسقف، قبه الصخره، قبه السلسله، مصلای مروانی و قبه‌ها (گنبدها)، محراب‌ها، راه‌ها، چاه‌ها، برکه‌ها، رواق‌ها و پل‌ها را همراه با دیگر بخش‌های باستانی و قدیمی دربر می‌گیرد که بخش مسقف مسجدالاقصی در جنوب این مجموعه واقع شده است.

این مسجد توسط داوود نبی پایه گذاری شد و توسط حضرت سلیمان تکمیل شده است.مسجدالاقصی مسقف، بنایی مستطیلی است با رواقی بزرگ در میانه آن که مستقیماً به گنبد می‌رسد.
از شرق و غرب، سه رواق مسجدالاقصی را احاطه کرده است.
طول آن از شمال به جنوب ۸۰ متر و عرض آن از شرق به غرب ۵۵ متر است.

فاجعه به آتش کشیدن مسجدالاقصی
ساعت هفت صبح پنج‌شنبه 21 اگوست ۱۹۶۹ میلادی (سی و یکم مرداد سال ۱۳۴۸ هجری شمسی) جنایتکاری اسرائیلی به نام دنیس مایکل ولیم روهان به آستان مسجد‌الاقصای مسقف تجاوز کرد و آن را به آتش کشید، در این آتش‌سوزی، مساحتی نزدیک به ۱۵۰۰ مترمربع از مسجد در آتش سوخت.

در این واقعه، منبر باستانی که شهید نورالدین محمود زنگی دستور ساخت آن را برای نصب در مسجدالاقصی داده بود، سوخت.

این منبر همان منبری است که سلطان ناصر صلاح‌الدین یوسف بن ایوب پس از اینکه قدس را به سال ۵۸۳ ﻫجری از دست صلیبیان ‍ آزاد کرد به مسجدالاقصی آورد.

مسجد عمر، محراب زکریا، مقام اربعین، سه رواق مسجد همراه با پایه‌ها و قوس‌های آن‌ها و قوس حامل بر قبه‌الاقصی و پایه‌های اصلی‌ای که گنبد مسجد بر آن‌ها قرار داشت، آتش گرفتند و سقف مسجد فرو ریخت تزیینات آن از بین رفت و بخش‌هایی از گنبد چوبی داخل مسجد، محراب، دیوار قبله، سنگ‌های مرمر بکار رفته در درون مسجد، پنجره از جنس گچ و شیشه رنگین، فرش‌ها، سوره اسراء که از بالای محراب کاشیکاری و طلاکاری شده بود و... از بین رفتند.

گنبد سبزرنگ مسجدالاقصی
مسجدالاقصی مسجدی است با گنبدی سبز رنگ در نزدیکی قبه‌الصخره که دارای گنبدی طلایی رنگ است؛ صهیونیست‌ها برای انحراف افکار عمومی مسلمانان دنیا از مسئله مسجدالاقصی با صرف هزینه‌های کلان تلاش کرده اند تا قبه الصخره را به جای مسجدالاقصی در افکار عمومی دنیا بنشانند و به همین جهت با چاپ پوستر‌های زیبا از قبه الصخره آن را به بهای ارزان و حتی رایگان در اختیار مسلمانان جهان قرار داده اند که کم و بیش در منازل و ادارات دیده می‌شوند؛ و بسیاری از رسانه‌ها و تصاویر و عکس‌ها قبه الصخره را به جای مسجدالاقصی برای مردم به تصویر می‌کشند.

 مسجد؛ محور همبستگی و وحدت مسلمانان
مساجد به عنوان پایگاه اعتقادی، عبادی و تبلیغاتی نقش مهم و تاثیرگذاری در زندگی مسلمانان و شکل گیری تمدن اسلامی داشته اند. از این رو در شرایط کنونی که جهان اسلام دچار تهاجم فرهنگی و نظامی شده است این پایگاه ها می توانند نقش محوری در انسجام و وحدت ایفا کنند.

مساجد در طول تاریخ همواره محل نیایش، خطابه و تجمع مؤمنان برای ابلاغ احکام، دستورها و آموزه های دینی و کاربرد آنها در زندگی روزمره بوده و به لحاظ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و نظامی نقش مهمی در همبستگی جهان اسلام ایفا کرده است.

شکل گیری مساجد و گسترش ساخت آنها در ایران همزمان با ورود اسلام بود که پس از آن به عنوان یکی از نهادهای تاثیرگذار در زندگی مردم مطرح شد چنانکه به عنوان کانون اساسی در شکل گیری نهضت های سیاسی و اجتماعی ایرانیان در ادوار مختلف مانند قیام سربداران، نهضت مشروطه، قیام گوهرشاد و انقلاب اسلامی نقش بسیار مهمی ایفا کرد و تا به امروز نیز علاوه بر کارکردهای مذهبی به عنوان یکی از کانون های اصلاح و پرورش جوانان و مبارزه علیه استکبار جهانی مطرح است.

اهمیت و جایگاه محوری مساجد در ادوار مختلف و نقش آن در برقراری پیوند میان مسلمانان جهان باعث شد جمهوری اسلامی ایران در خرداد 1382خورشیدی و در سی امین اجلاس وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری های کنفرانس اسلامی در تهران پیشنهاد کرد تا به دلیل اهمیت نقش مسجدها در وحدت و همدلی میان مسلمانان، روزی را به عنوان روز جهانی مسجد مشخص کنند. بنابراین شرکت کنندگان در این اجلاس مصوب کردند که 21 اگوست برابر با 30 مرداد سالروز به آتش کشیدن مسجدالاقصی از طرف رژیم صهیونیستی به عنوان «روز جهانی مسجد» نامگذاری کنند.

مسجد الاقصی؛ نماد مقاومت
شاید هنگامی که در 1348خورشیدی مسجدالاقصی از طرف صهیونیست ها به آتش کشیده می شد به هیچ وجه فکر نمی کردند که این عمل آنها باعث نابودی قبله اول مسلمانان نخواهد شد و اینکه نامگذاری این روز به عنوان روز جهانی مساجد سبب می شود تا این بنای تاریخی در ایجاد وحدت و یکپارچگی جهان اسلام تاثیرگذارتر عمل کند و نمازهایی باشکوه تر از طرف مسلمانان در این مسجد برپا شود.

البته جنایت های رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان به اشکال مختلف ادامه دارد که شهرک سازی، کوچ اجباری شهروندان فلسطینی، محاصره غزه و تعرض به مسجد الاقصی نمونه هایی از آن است. هرچند نقش مسجدالاقصی به عنوان نماد مقاومت و هویت مردم فلسطین باعث شده تا تعرض به این پایگاه از طرف رژیم صهیونیستی تداوم پیدا کند زیرا این رژیم به دنبال آن است تا مسجدالاقصی را از هویت اسلامی تهی سازد.

این تعرض ها به مسجد الاقصی تاکنون باعث شروع 2 انتفاضه علیه صهیونیست ها شده است. برای بار نخست در 28 سپتامبر 2000میلادی «آریل شارون» نخست‏ وزیر وقت این رژیم به همراه تعدادی از نظامیان ارتشی وارد این مسجد شدند و با اقدام های تحریک ‏آمیزی که انجام دادند باعث آغاز جنبشی مقاومتی موسوم به «انتفاضه الاقصی» شدند. هرچند این تعرض ها به این مسجد پس از آن نیز همچنان ادامه داشته است که نمونه بارز آن در 24 سپتامبر 2015 میلادی همزمان با عید قربان اتفاق افتاد و جرقه «انتفاضه قدس» زده شد. در این روز وزیر کشاورزی رژیم اسرائیل به همراه شهرک‏ نشینان صهیونیست وارد مسجدالاقصی شدند اما نمازگزاران برای جلوگیری از هتک حرمت مسجد در برابر آنها مقاومت کردند.

همچنین در 2018 میلادی بار دیگر صدها شهرک ‌نشین یهودی با پشتیبانی نیروهای صهیونیستی بار دیگر به حریم مسجدالاقصی یورش بردند. بنابراین چنین یورش هایی ادامه سیاست های به راه انداختن جنگ مذهبی سازمان یافته و منظم در اراضی اشغالی است که از طرف رژیم صهیونیستی و آمریکا مدیریت می شود تا زمینه برای تسلط کامل بر این مسجد و تقسیم زمانی و مکانی آن میان یهودیان و مسلمانان فراهم کنند.

البته نبود وحدت در جهان اسلام برای حل مسایل مختلف به ویژه مساله فلسطین به عنوان نقطه ضعف خودنمایی می کند زیرا بعضی از کشورهای عربی با تکیه بر مسایل قومیتی، سیاسی و اقتصادی به دنبال آنند برای ضربه زدن به ایران روابط خود با رژیم صهیونیستی را آشکار کنند که این مساله بزرگترین ضربه به جهان اسلام می زند.

جایگاه محوری مسجد در جهان اسلام
از زمان پیامبر اسلام(ص) و با بنای نخستین مسجد، این مکان مقدس در میان مسلمانان به عنوان پایگاه های آغاز شکل گیری جنبش ها و حرکت های مردمی در مبارزه علیه ظلم وستم نقش تعیین کننده ای داشته است و تا به امروز ادامه دارد.

این کارکردهای مساجد را می توان در میان مسلمانان به خوبی مشاهده کرد که یکی از نمونه های آن مسجد به عنوان تریبون تبلیغاتی حرکت «اخوان المسلمین» در مصر بود. به این صورت که پس از کشته شدن حسن البنّاء، رهبر و مرشد آنها، حکومت مرکزی مصر سخت گیری های زیادی نسبت به اخوان المسلمین انجام می داد از این رو از امکانات مساجد برای تبلیغات و اشاعه افکار خود استفاده می کردند.

همچنین نمونه بارز و مشخص آن در دوره معاصر را می توان در مبارزه علیه حکومت پهلوی دید. در این دوره مساجد به عنوان یکی از عوامل مؤثر و مهم در ایجاد و شکل گیری نهضت اسلامی و زمینه ساز گسترش، تعمیق و تثبیت این جریان ها بود. در این دوره مساجد عاملی برای همبستگی جامعه شدند زیرا همه‌ قشرها از هر صنف و گروه به این پایگاه ها می‌ رفتند و از برنامه‌های آن استفاده می‌کردند که در نهایت هم به پیروزی انقلاب اسلامی انجامید. البته در جنگ تحمیلی نیز مساجد به عنوان یکی از پایگاه های جذب نیروهای رزمنده بسیجی و آموزش آنها و نیز پشتیبانی از جبهه ها نقش تعیین کننده ای داشتند.

مساجد؛ پایگاه های مقابله با تهاجم فرهنگی
امروزه جهان اسلام به شکل های مختلف با تهاجم فرهنگی روبرو است زیرا این کار نیاز به لشگرکشی و نیروهای نظامی ندارد و از نمونه های آن می توان به ترویج افکار و اندیشه‏های غیراسلامی و حتی ضداسلامی، تبلیغ افکار التقاطی، تقدس زدایی و توهین به مقدسات، سست کردن پایه‏های اعتقادی جوانان نسبت به برخی از اصول و آرمان‏ها و... اشاره کرد. تهاجم هایی که علاوه بر نسل جوان پایه های نهادهای اساسی جوامع اسلامی همچون خانواده را نشانه رفته است.

از این رو مساجد به عنوان یکی از پایگاه های مذهبی و تبلیغاتی در مقابله با این تهاجم فرهنگی نقش بارزی ایفا می کنند. به همین سبب باید این کانون ها را با زندگی مردم به ویژه زندگی جوانان پیوند داد تا با ترویج فرهنگ استکبار ستیزی و تمسک به آموزه ها و داشته های دینی و اعتقادی جهان اسلام از خطری که آن را تهدید می کند در امان بماند که این مهم نیازمند آن است که دانشمندان و روشنفکران جهان اسلام با عمومیت دادن به عقلانیت به دنبال شناخت و ارایه ساختارهای نوین تمدن اسلامی و تلاش در جهت مقبولیت عمومی آن باشند تا مساجد به عنوان یکی از ارکان اصلی این دین جایگاه خود را حفظ کند.

هرچند مساجد به عنوان نهادهای سنتی در جوامع اسلامی شناخته می شوند اما ارایه کارکردهای مثبت و متناسب با نیاز روز می تواند این پایگاه را همسطح با رسانه های مدرن و چه بسا پیشروتر معرفی کند زیرا در این مکان ها امکان ارتباط مستقیم و دریافت بازخوردهای فوری و تاثیرهای آن برای مخاطب وجود دارد از این رو می توانند به عنوان نقطه اتکا و مرکز ثقل سازماندهی جوامع اسلامی و وحدت آنها به ایفای نقش بپردازند و بنیان های اساسی یک تمدن نوین اسلامی را پایه ریزی کنند.

بازخوانی بیانات مقام معظم رهبری درمورد مساجد
در فرازی از بیانات مقام معظم رهبری در مورد مساجد آمده است: باید با برنامه‌ریزی صحیح و استفاده از ابزارهای فرهنگی، هنری، عمران معنوی مساجد را تقویت کرد و از ظرفیت شوق‌آوری و شورآفرینی مساجد برای جذب قشرهای مختلف مردم بهره برد.

مسجد کانون‌ موثری است که علاوه بر این که نقش خود را به عنوان یک نهاد موفق اجتماعی در طول حیات ارزشمند خویش به خوبی ایفاء نموده‌ بلکه به صورت فردی نیز زمینه تمسک و بهره مندی از رفتارهای اجتماعی، شخصی و خانوادگی و همچنین بهره مندی از سبک و سیاق زندگی معنوی و اسلامی در این امور را از طریق مبلغان، روحانیون و عالمان وارسته دینی در قالب سخنرانی، وعظ و خطابه در منابر مساجد که یکی از عناصر و اجزاء مهم مساجد در انتقال پیام ها محسوب می‌شوند فراهم کرده است.

علاوه بر آن، عمده محتوای متون و منابعی که توسط آنان مورد بهره برداری قرار می گرفت آیات، احادیث و روایات برگرفته از سخنان گهربار پیشوایان، بزرگان و عالمان دینی ست و بسیاری از این مباحث به امور مربوط به سبک و شیوه زندگی یک فرد مسلمان و چگونگی برگزیدن رفتاری مناسب و شایسته برای زندگی در یک جامعه اسلامی است.

مقام معظم رهبری پیرامون مسجد و تأثیراتش  بر زندگی و فضای موجود در جامعه بیانات متعددی داشته‌اند؛ بخشی از سخنان ایشان پیرامون اهمیت مسجد و ثمرات وجود آن در جامعه به شرح ذیل است:

مسجد، نه فقط در زمان ما و نه فقط در کشور عزیز اسلامى ما، بلکه در نقاط مختلف عالم و در طول تاریخ، منشأ آثار بزرگ و نهضت‌ها و حرکت‌هاى اسلامى بزرگى شده است. مثلاً قیام مردم کشورهاى شمال آفریقا که مسلمان هستند - مثل الجزایر و دیگر کشورهایى که سال‌ها در زیر سلطه نظامى استعمار فرانسوی‌ها بودند - از مساجد شروع شد، که به پیروزى هم رسید و کشورها استقلال پیدا کردند. انقلاب در این کشورها هم، آن روزى رو به شکست رفت و دوباره ملّت‌ها استقلال خودشان را از دست دادند که رابطه خود را با مساجد و با دین و ایمانِ مساجد قطع کردند.

مسجد به عنوان پایگاه دین و عبودیت، منشأ برکات ماندگار است
در صدر اسلام هم، در زمان نبىّ مکرّم اسلام(ص) و همچنین در زمان حکومت با برکت امیرالمؤمنین(ع)، مسجد مرکز همه تصمیم‌گیری‌هاى مهم و کارهاى بزرگ بود. نمى‌خواهیم از لحاظ وضع زمان، مسجد امروز را به مسجد کوفه زمان امیرالمؤمنین تشبیه کنیم؛ زیرا اقتضاهاى هر زمان متفاوت است. به‌طور کلّى مسجد به عنوان یک پایگاه دین، عبودیّت و معرفت، مى‌تواند براى جوامع اسلامى منشأ و سرآغاز حرکات بزرگ و برکات ماندگار باشد.

مسجد؛ مرکز افشای زمام‌داران فاسد و خود فروخته طاغوت
یکى از علل پیروزى این انقلاب مبارک در ایران اسلامى - و یا لااقل سهولت این پیروزى - این بود که مردم به مساجد اقبال پیدا کردند؛ جوانان مساجد را پر کردند و علماى اعلام، مساجد را به عنوان مرکزى براى تعلیم، تربیت، روشنگرى افکار و اذهان، مورد استفاده قرار دادند و مسجد، مرکزى براى حرکت، آگاهى، نهضت و افشاى اسرار زمامداران فاسد و خودفروخته رژیم طاغوت شد. در دوره مشروطیت هم همین‌طور بوده است؛ در دوره ملى شدن صنعت نفت هم تا حدودى همین‌طور بود؛ در زمان انقلاب هم که این مسأله، به حدّ اعلى‌ رسید.

ملت ایران باید مساجد را مغتنم بشمارد و پایگاه معرفت و روشن بینى و روشنگرى و استقامت ملى به حساب آورند. اگر کسى خیال کند که در مسجد، فقط چند رکعت نماز مى‌خوانند و بیرون مى‌آیند و این چه تأثیرى دارد، خطاست. این‌طور نیست. اوّلاً اگر همان چند رکعت نماز هم با چشم بصیرت نگاه شود، خودِ نماز که به زبان مُشَرِّع مقدّس نماز و اذان، خیرالعمل و فلاح است، مایه برکات زیادى مى‌شود. نماز یک ملت را به قیامِ للَّه وادار مى‌کند. نماز انسانها را از فساد دور و به خلوص و فداکارى نزدیک مى‌کند.

علاوه بر آن، مسجد فقط براى نماز نیست؛ در مسجد انواع عبادات هست. از جمله آن عبادات، تفکّر است که «تفکّر ساعة خیر مِن عبادة سنة»، یا در بعضى از روایات است که «من عبادة اربعین سنة»، یا «سبعین سنة» - البته فکر کردن درست - افراد مسجد برو، این فکر را به وسیله شنیدن سخنان عالم دین و فقیه به دست مى‌آورند.

مسجد؛ مرکز تفکّر، تأمل و تصفیه روح
بنابراین مسجد، هم مدرسه است، هم دانشگاه، هم مرکز تفکّر و تأمل، هم مرکز تصفیه روح، هم مرکز خلوص و مرکز اتّصال بنده به خداست. ارتباط زمین و آسمان است. جایى است که انسان خود را به منبع لایزال فیض و قدرت وصل مى‌کند. انسان در مسجد، خود را به خدا متصّل مى‌کند.

بنابراین باید قدر مساجد را دانست. باید در مساجد حضور پیدا کرد. بحمداللَّه به برکت انقلاب در این سالهاى اخیر، این معنا زیاد شده و کیفیّت پیدا کرده است. همه شنیدید که امسال در ایام اعتکاف در ماه مبارک رجب، در بسیارى از مساجد سراسر کشور، جوانان ما، زنان و مردان از قشرها و سنین مختلف، رفتند و در مسجد ماندند؛ سه روز روزه گرفتند و با خدا مأنوس شدند. بعد از آن هم با گریه و اشک و آه، مسجد را وداع گفتند و بیرون آمدند، تا براى سال آینده آماده شوند.

عزیزان من! این براى یک جامعه، علامت خوبى است. «الذین ان مکّنا هم فى‌الارض اقاموا الصلوة»، علامت یک حکومت الهى، علامت یک حرکت صحیح و داراى جهت‌گیرى صحیح است. این را جدّى بگیرید و تقویت کنید. بحمداللَّه مسأله تنظیف و تطهیر و پاکسازى و غبارروبى و عطرافشان مساجد - کارهایى که این روزها انجام مى‌گیرد - همه جزء کارهاى خوبى است که بحمداللَّه انجام هم مى‌گیرد و خوب است که انجام دهید. (بیانات در دیدار مردم قم- ۱۳۷۵/۱۰/۱۹)

ظرفیت شوق‌آوری و شورآفرینی مساجد را تقویت کنید
مساجد، جایگاه ارتباط انسان با پروردگار و از جمله مراکز تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و سیاسی جوامع اسلامی است باید با برنامه‌ریزی صحیح و استفاده از ابزارهای فرهنگی، هنری، عمران معنوی مساجد را تقویت کرد و از ظرفیت شوق‌آوری و شورآفرینی مساجد برای جذب قشرهای مختلف مردم و تبلیغ مفاهیم و معارف اسلامی، بهره‌گیری کامل کرد.

ارتباط بین مساجد کشورهای اسلامی ضروری  ضروری است حادثه آتش زدن مسجدالاقصی نشان‌دهنده‌ی جهت‌گیری همیشگی دنیای استکبار بر ضد مظاهر و جلوه‌های هویت مسلمانان است و به همین علت، باید در ذهن ملت‌های مسلمان زنده بماند.

سیاست‌ها و تلاش‌های آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها برای خنثی‌کردن جذابیت و قدرت نفوذ اسلام در میان ملت‌ها با شکست مواجه شده است، دشمنان اسلام در مقابل روش‌های نشأت‌گرفته از ایمان اسلامی مردم منطقه حقیقتا درمانده‌اند و اگر این روند با امید و ایمان و ابتکار بیشتر ملت‌های مسلمان ادامه یابد یقینا نصرت و یاری پروردگار بیش از پیش شامل حال مسلمانان خواهد شد. (دیدار شرکت‌کنندگان در همایش هفته گرامی‌داشت مساجد با رهبر انقلاب - ۱۳۸۴/۰۵/۳۰)

مساجد تبلیغ است. ما با مساجد و مجالس تبلیغ چه کرده‌ایم و چه مى‌خواهیم بکنیم؟ این سؤالى است که ما باید از خودمان بکنیم. در همه‌ى مراحلِ این تاریخ پُرافتخار، مساجد همیشه پایگاه دیندارى و حرکت مردم در جهت دین بوده است. شما خودتان یادتان است که انقلاب از مساجد شروع شد؛ امروز هم در هنگامى که حرکت و بسیج مردم مطرح مى‌شود - چه سیاسى و چه نظامى - باز مساجد کانونند؛ این برکت مساجد است؛ لیکن مساجد که فقط در و دیوار نیست. این سؤال واجبى است که ما باید از خودمان بکنیم، و اگر نکنیم، دیگران از ما سؤال مى‌کنند که شما براى تحول بخشیدن و پیشرفت دادن به مساجد چه کارهایى مى‌خواهید بکنید و چه برنامه‌هایى در پیش دارید.

در دوره‌هاى پیش از انقلاب، عالمى به مسجد مى‌رفت، نمازى مى‌خواند و مسأله‌یى مى‌گفت؛ در ایام مخصوص هم یک منبرى دعوت مى‌شد و سخنرانى مى‌کرد. اگر امروز - که روز حاکمیت اسلام و ارزشهاى اسلامى است - مساجد به همان شکل، بلکه در مواردى با افت کیفى و کمى اداره بشود، آیا این مقتضاى حق و مصلحت است؟ آیا این پیشرفت است؟ پس «من استوى یوماه فهو مغبون»یعنى چه؟

ما باید براى مساجد برنامه‌ریزى کنیم. غیر از خود علما و روحانیون و ائمه‌ى جماعات، چه کسى باید برنامه‌ریزى کند؟ من نمى‌گویم حتماً بیاییم در مساجد از وسایل و دستگاه‌هاى تبلیغاتىِ جدید مثل فیلم و این‌طور چیزها استفاده کنیم - حالا اگر در موردى امام جماعتى مصلحت دانست، بحث دیگرى است - اما من عرض مى‌کنم که همان شیوه‌ گذشته را هم مى‌توان با محتواى بهتر ادامه داد؛ این کار را باید بکنیم.

چرا بنده باید بشنوم که در تهران با این عظمت، براى نماز صبح در اول اذان، چندان مسجدى باز نیست و چندان نماز جماعتى برقرار نمى‌شود؟! ما باید صبح‌ها و ظهرها و شب‌ها برویم و با مردم نماز بخوانیم؛ این اوّلى‌ترین و ضرورى‌ترین کار ما در مساجد است. چرا باید در این شهر با این عظمت، با این همه هیاهوهاى گوناگون از اطراف و اکناف، نغمه‌ اذان در همه جاى شهر شنیده نشود؟! اذان، علامت مسلمانى است. چه کسى گفته باید در پشت بام مساجد یا در مساجد بزرگ و عمده، حتّى در سحرها - ظهر و شب که جاى خود را دارد - از طریق بلندگو اذان نگویند؟ وقت اذان که مى‌شود، باید تهران یکسره صداى اذان باشد. مگر این‌جا قبةالاسلام نیست؟ مگر ما این حرف را نمى‌گوییم؟ این‌که ظهر بشود، از ظهر یک ساعت هم بگذرد، کسى در خیابان راه برود، اما احساس نکند که ظهر شده است، آیا این قضیه با آن ادعا مى‌سازد؟! اگر ما مساجد را گرم نگه نداریم، در مساجد حضور نداشته باشیم و در حد توان و امکانِ یک روحانى و پیشنماز به مسجد نرسیم، چه‌طور مى‌توانیم توقع کنیم که به هنگام اذان ظهر مردم دکان‌هاشان را ببندند و بیایند پشت سر ما نماز بخوانند؟! ما باید آن‌جا باشیم تا زمینه براى آمدن مردم فراهم بشود. البته آمدن مردم هم تبلیغات و گفتن مى‌خواهد؛ اما زمینه و مقتضى آن، عبارت از حضور ما در آن‌جاست، که متأسفانه ضعیف شده است؛ ما باید اینها را علاج کنیم.

در خصوص منبر و مطالبى هم که در آن مطرح مى‌شود، باید یک فکر اساسى کرد. امروز، روز بیدارى ذهن‌هاست. انقلاب ذهن‌ها را بیدار کرد و در ذهن‌ها سؤال به‌وجود آورد. طول دوران استبداد موجب خمودگى ذهنها شده بود. قبل از انقلاب جوانان ما سرشان پایین بود؛ مى‌آمدند و مى‌رفتند و کارى به کار کسى نداشتند؛ مگر آن‌که یک نفر انقلابى مى‌رفت و آنها را با مفاهیم انقلابى آشنا مى‌کرد؛ اما امروز این‌طور نیست؛ امروز رادیو، تلویزیون، اخبار، سخنرانیها و چهره‌ى باز حکومت و دولتمردان در برخورد با مردم، آنها را متوجه قضایا کرده است. خود انقلاب اساساً مردم را بیدار کرده، اما سؤال در ذهنها هست. مگر مى‌شود در آن منبرى که ما مى‌رویم، به این سؤالها پاسخ داده نشود؟ (بیانات در دیدار جمعى از روحانیون- ۱۳۷۰/۱۲/۱۴)

نمازهای‌ جماعت‌ و مساجد باید کاملا جدی‌ گرفته‌ شود و مردم‌ با مسجد و نمازهای‌ جماعت‌ روز به‌ روز انس‌ بیشتری‌ پیدا کنند و برای‌ این‌ منظور روحانیون‌ باید منبر، تبلیغ‌ و تبیین‌ را به‌ عنوان‌ یک‌ کار ضروری‌ در نظر بگیرند. روحانیون‌ باید با استفاده‌ از منابر و مساجد، سؤالات‌ موجود در ذهن‌ مردم‌ را بیابند و با دادن‌ پاسخ‌ مستدل‌ و منطقی‌ به‌ آنها خلاذهنی‌ زنان‌ و مردان‌ و به ویژه‌ جوانان‌ را پر کنند، زیرا اگر غفلت‌ شود این‌ خلا را دشمنان‌ اسلام‌ آنگونه‌ که‌ خود می‌خواهند پر خواهند کرد.

دعوت‌ مردم‌ به‌ عبودیت‌ خداوند را در تمامی‌ عرصه‌ها، ضروری‌ و مفید است دعا و تضرع‌، راز و نیاز با معبود و ذکر خدا از صمیم‌ قلب‌، متعلق‌ به‌ شجاعترین‌، سیاسی‌ترین‌، روشنفکرترین‌، عاقل‌ترین‌ و اندیشمندترین‌ انسانهای‌ روزگار یعنی‌ امیرالمؤمنین‌ علی‌(ع‌) حسین‌ بن‌ علی‌ و امام‌ سجاد(ع) است‌ و جامعه‌ای‌ که‌ از این‌ نظر خلا داشته‌ باشد، ضربه‌ خواهد خورد، بنا بر این‌ روحانیون‌ پیوسته‌ باید مردم‌ را به‌ عبودیت‌ خدا توجه‌ دهند.

همیشه‌ و در همه‌ جا مردم‌ باید به‌ اخلاق‌ صحیح‌، گذشت‌، محبت‌ و مهربانی‌ با یکدیگر، صبر و استقامت‌ در کارها، اجتناب‌ از خیانت‌ و پرهیز از بدخواهی‌ و بدگویی‌ دعوت‌ شوند زیرا اگر جامعه‌ای‌ تزکیه‌ و تهذیب‌ اخلاقی‌ نشده‌ باشد، حتی‌ اگر در اوج‌ ترقی‌ هم‌ قرار بگیرد، قابل‌ تحمل‌ نخواهد بود. آگاهی‌های‌ سیاسی‌ از جمله‌ مواردی‌ است‌ که‌ همه‌ مردم‌ به‌ آن‌ احتیاج‌ دارند، زیرا ملتی‌ که‌ قدرت‌ تحلیل‌ صحیح‌ داشته‌ باشد می‌تواند توطئه‌ دشمن‌ را دریابد و خود را از نیرنگ‌ و فریب‌ او در امان‌ نگه‌ دارد.

روحانیت‌ باید به‌ معنای‌ حقیقی‌ کلمه‌ وحدت‌ داشته‌ باشد زیرا بدون‌ تردید در سایه‌ این‌ اتحاد و همسویی‌، بزرگترین‌ و خطرناکترین‌ دشمنان‌ نیز نمی‌توانند علیه‌ ملت‌، کشور و نظام‌ اسلامی‌ ایران‌ کاری‌ از پیش‌ ببرند.

انتهای پیام/م.ت/22