آشنایی با بنیاد آمریکایی هایاس(HIAS) و فعالیت‌های مهاجرتی‌اش در اروپا

خبرگزاری قدس(قدسنا)؛ عارف بیژن*:

ابعاد و فرآیند مهاجرت اقلیت‌ها هنوز هم نیازمند کنکاش و واکاوی است و اینکه این مهاجرت ها چه منافعی برای حامیان اصلی این پروژه از جمله ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی دارد. سازمان «هایاس» یکی از همین نهادهای ارائه‌دهنده تسهیلات جهت مهاجرت اقلیت‌هاست. سوالی که مطرح است اینکه بنیاد هایاس دارای چه ساختار و اهدافی است؟ و اینکه در حوزه اروپا چه فعالیت‌هایی را انجام می دهد؟ آنچه محتمل است اینکه هایاس دارای ساختار منسجم در تمامی کشورهای مورد نظر است و هدفش از همان ابتدا مهاجرت اقلیت‌های دینی یهودی از کشورهای مختلف(از جمله ایران) به فلسطین اشغالی و آمریکا عنوان شد، اما بعدها به دلیل نفوذ صهیونیست‌ها در کشور اتریش که زبانزد محافل اروپائی است و همچنین با اعمال نظر دولت‌های مختلف درگیر در طرح، کشور اتریش برای ایفای نقش عامل و واسط، انتخاب شد. هایاس دفتر خود را بارها تغییر داده است و در حال حاضر دفتر آن در منطقه 10 در خیابان «گُدر‌ُن» شهر وین قرار دارد. اگرچه در کشورهای یونان و اوکراین هم شعبه‌هایی برای این منظورتأسیس کرده است.

مقدمه

هایاس(HIAS) (Hebrew Immigrant Aid Society) یک سازمان خیریه ایالات متحده آمریکا است که در پاسخ به مهاجرت یهودیان از امپراتوری روسیه در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم تأسیس شده ‌است. قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، هایاس یهودی‌های روسی را از طریق وین به آمریکا و اسرائیل منتقل می‌کرد. بعد از فروپاشی، سازمان‌های دیگری نیز در این زمینه دخیل شدند اما هایاس به عنوان سازمان مورد نظر سرویس‌های اطلاعاتی سیا و موساد توجه بیشتری به خود جلب کرد و توانست تسهیلات انتقال پناه‌جویان دیگر ادیان را نیز جذب کند. این سازمان به یهودیان و دیگر گروه‌هایی که جان و آزادیشان در خطر باشد کمک می‌کند تا نقل مکان کنند. هایاس از زمان تأسیس خود نزدیک به 5/4 میلیون نفر را کمک کرده تغییر مکان بدهند. امروزه هایاس به یهودیانی که به اصطلاح در سراسر جهان تحت آزارند کمک‌های پناهندگی و امدادی می‌دهد. از آنجا که جمعیت پناهندگان یهودی در سال‌های اخیر کم شده، هایاس منابع خود را معطوف کمک به همه گونه پناهنده و مهاجر کرده ‌است. هایاس هم اکنون در آمریکا، اروپا و خاورمیانه به یهودیان و دیگر اقلیت‌های دینی از ایران کمک می‌کند تا به آمریکا بروند. در اسرائیل به کسانی که به تازگی به این کشور مهاجرت کرده‌اند بورسیه می‌دهد و به دولت اسرائیل کمک می‌کند از مهاجرینی که از آفریقا می‌آیند حمایت کنند. سوالی که مطرح است اینکه این بنیاد دارای چه ساختاری است و چه فعالیت‌هایی را در اروپا صورت داده است؟ آنچه محتمل است اینکه هایاس در کشورهای اروپایی مثل اتریش، اوکراین و یونان شعباتی را برای امور مهاجرت پناهندگان یهودی و دیگر ادیان ایجاد کرده است. در این نوشتار سعی بر آن شده تنها به معرفی فعالیت ‌هایاس در اروپا اشاره شود، لذا از واکاوی تمام جوانب این پدیده‌به خصوص در حوزه مدیریت مهاجرت یهودیان در رویارویی با جامعه اقلیت‌های دینی ایرانی خودداری کردیم.

معرفی اعضای هایاس

هایاس سازمانی شبه ‌امنیتی است و کارمندان بسیار کمی در دید پناه‌جویان قرار می‌دهد، لذا در این میان برخی از افراد مهم که ساختار اصلی این بنیاد را شکل می‌دهند در زیر معرفی خواهیم کرد.

- مارک هتفیلد (Mark Hetfield): هتفیلد به عنوان رئیس و مدیر عامل هایاس خدمت می‌کند. او یک متخصص در حقوق پناهندگان و مهاجرت، سیاست و برنامه ها است. او هایاس را از یک سازمان مهاجرت یهودی به یک سازمان جهانی که به پناهندگان همه ادیان و نژادها کمک می کند، تبدیل کرده است. هایاس یکی از شرکای اصلی آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد(United Nations Refugee Agency) و وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا(U.S. Department of State) است.

- فرانسین آستین (Francine S. Stein): آستین رئیس کارکنان هایاس است و فعالیت‌های اجرایی، استراتژی سازمانی، ارتباطات داخلی و روابط با هیأت مدیره را مدیریت می کند. او هم‌چنین مدیر اجرایی با بیش از سه دهه تجربه در سیاست عمومی، مدیریت مالی، جمع‌آوری کمک های مالی است.

- ملانی نیزِر (Melanie Nezer) معاون ارشد رئیس در امور عمومی هایاس است. ملانی مسئول برنامه‌ریزی، هدایت استراتژی های بنیاد است. او بر بخش های ارتباطات، مشارکت اجتماعی، توسعه و سیاست و دفاع نظارت دارد. او مدرک دکتری خود را از دانشکده حقوق دانشگاه بوستون و لیسانس خود را از دانشگاه میشیگان گرفته است.

- لیز اسویت (Liz Sweet, Esq)، مشاور عمومی و رئیس منابع انسانی دفاتر هایاس است.

- آرون گرشوویتس(Aaron Gershowitz): دستیار معاون رئیس و مدیر ارشد برنامه آمریکا در هایاس است. او مسئول جهت دهی کلی و مدیریت اسکان مجدد پناهندگان و برنامه خدمات مهاجرت است.

- میریام فیفِر(Miriam Feffer): معاون رئیس در بخش توسعه

- هاروی پارتسکی(Harvey Paretzky): مدیر ارشد در بخش مدیریت بورسیه

- مایک میچل(Mike Mitchell) دستیار معاون رئیس در برنامه های آمریکا و مشاور ارشد هایاس

- رویی لوپز (Rui Lopes) رئیس اطلاعات و فناوری دفاتر هایاس

- جان فریدریکسِن(John Fredriksson) معاون ارشد رویس در امور برنامه ها        

- فرحان ایرشاد (Farhan Irshan) رئیس عملیات دفاتر      

- هایفورد مِنساح (Hayford Mensah) رئیس مالی دفاتر      

- بیل سوئرسی (Bill Swersey) مدیر ارشد در ارتباطات و رسانه‌های دیجیتال(1( 

فعالیت‌های هایاس در اروپا

هایاس در یونان

هایاس (HIAS) در یونان سال 2016 تأسیس شد و به جویندگان پناهندگی در تمام مراحل دادرسی‌شان کمک می کند. از سال 2016، به بیش از 250 مورد در جزیره لسبوس (Lesbos) کمک کرده است که اکثر افراد ذی نفع از سوریه، افغانستان و عراق می‌آیند. علاوه بر این، هایاس نماینده پناهندگان از چندین کشور دیگر از جمله افرادی است که در حال فرار از بخش‌های مختلف آفریقا هستند. در این مسیر هایاس افراد آسیب‌پذیر که بیشترین نیاز به نمایندگی قانونی دارند را اولویت‌بندی می‌کند. از سال 2015 تا 2017 تقریباً یک میلیون پناهنده و مهاجر به جزایر یونان رسیدند. در حالی که بسیاری از آنها به دیگر کشورهای اروپایی راه پیدا کرده‌اند، حدود 62000 پناهجویان که هنوز در یونان زندگی می‌کنند وجود دارد. هم‌اکنون، هزاران پناهنده در جزایر یونان در انتظار روند پناهندگی و ورود افراد به جزایر در نیمه دوم سال 2017 بودند که با میانگین 3000 پناهنده در هر ماه افزایش پیدا کرده‌اند. تقریباً 9000 نفر نیازمند حمایت بین‌المللی در جزیره لسبوس (Lesbos)، یکی از بزرگترین جزایر یونان می‌باشند.

خدمات هایاس در یونان

هایاس ارائه دهنده خدمات حقوقی در جزیره لسبوس است و اخیراً دفتری در آتن برای پیگیری پرونده‌ها، پیگیری حقوقی استراتژیک و مشارکت در حمایت از پناهندگان گشوده است. با کمک حقوقی اندک موجود برای پناهندگان در سراسر یونان، هایاس نقش مهمی در کمک به پناهجویان در تأمین وضعیت قانونی که اولین گام برای به دست آوردن کنترل و ثبات در زندگی آنهاست ایفا می کند. وضعیت قانونی به پناهندگان در دسترسی به طیف گسترده ای از فرصت ها و حقوق کمک می کند تا به سمت انسجام اجتماعی و اقتصادی حرکت کنند. هایاس کمک های حقوقی رایگان برای روند بازگشت پناهندگان و خانواده‌هایشان فراهم می کند و به عنوان نماینده پناهندگان در جلسات استماع و صلاحیت قانونی آنها و اخذ مجوزهای لازم برای دستیابی به حقوق قانونی و اجتماعی آنها در یونان حضور دارند.(2)

هایاس در اوکراین

هایاس در کیف، در سال 2003 برای کمک به مهاجرت مهاجران یهودی از اوکراین به ایالات متحده تأسیس شد، حضور هایاس در حال حاضر از طریق همکاری با حق حفاظتRight to Protection (R2P)  یک سازمان غیر دولتی مستقل اوکراینی مستقر در کیف است. ناظران سازمان حق حفاظت و حامیان اصلاحات در چارچوب قانونی افراد آواره را شناسایی می کنند و در پی حل مشکلات این افراد در اوکراین قدم بر می دارند. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد تخمین می زند که حداقل 000/700/1 نفر آواره داخلی در اوکراین، حدود 000/35 نفر بدون تابعیت، بیش از 000/6 پناهنده و بیش از 000/3 پناهنده به رسمیت شناخته شده دارند. بسیاری از پناهندگان در اوکراین از افغانستان هستند، اما پناهندگان از 30 کشور دیگر از جمله سوریه، عراق، ارمنستان، آذربایجان، ازبکستان و سومالی نیز سرچشمه می گیرند. تعداد فزاینده پناهندگان و پناهجو در اوکراین از اتحاد جماهیر شوروی نشأت می گیرند.

خدمات هایاس در اوکراین

در نتیجه تهاجم روسیه به کریمه و درگیری های مسلحانه مداوم در شرق اوکراین، بیش از یک میلیون شهروند اوکراینی به منطقه تحت کنترل اوکراین فرار کرده‌اند. با همکاری آژانس پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) و دولت اوکراین، هایاس از نظارت حق حفاظت (R2P) برای تضمین حقوق و امنیت آوارگان و حمایت از ایجاد یک چارچوب قانونی جامع برای آنها حمایت می کند. سازمان حق حفاظت خدمات مشاوره ای و ترجمه حقوقی برای کمک به پناهندگان در اوکراین ارائه می دهد. علاوه بر این، این نهاد برای اصلاح سیستم پس از اتحاد جماهیر شوروی کار می کند تا نسبت به پناهندگان، آوارگان داخلی و بدون تابعیت خوب برخورد کنند و رویه ها و سیاست هایی ایجاد کند که با تعهدات بین‌المللی کشور همخوانی داشته باشد.(3)

هایاس در اتریش

شعبه هایاس در اتریش در سال 2001 تاسیس شد و مسئولیت آن بر عهده امیلی راس (Emily Russ) است. این پناهندگان توسط هایاس و مرکز پشتیبانی اسکان مجدد (Resettlement Support Center) در اتریش هستند، شامل پناهندگان آسیب‌پذیر در اسرائیل و اقلیت های مذهبی از ایران را در برمی گیرند. کارکنان هایاس در اتریش به این افراد کمک می کنند و فرایند اسکان مجدد به عنوان پناهنده به آمریکا را هدایت می کنند. مرکز پشتیبانی اسکان مجدد در اتریش یکی از نه مرکز حمایت در جهان است که توسط دفتر مرکزی جمعیت، پناهندگان و مهاجرت وزارت امور خارجه آمریکا تأسیس شده است. از طریق کمک این مرکز، سالانه بین 1000 تا2000 نفر به عنوان پناهنده وارد ایالات متحده می شوند که اغلب به اعضای خانواده شان می پیوندند. برای پناهجویان در اسرائیل، شانس زندگی جدید در آمریکا با وضعیت مهاجرت قانونی، بسیاری از درها را برای این خانواده های آسیب‌پذیر باز می کند.

خدمات هایاس در اتریش

هایاس در واقع برای راه‌اندازی مرکز پشتیبانی اسکان مجدد در وین اتریش تأسیس شده است. این مرکز با دو جمعیت مجزا و آسیب‌پذیر اسرائیل و اقلیت های مذهبی در ایران کار می کند. این مرکز مسئول دریافت درخواست و آماده‌سازی اسناد لازم برای اسکان مجدد در ایالات متحده برای هر دو این گروه‌ها است. این مرکز مصاحبه پناهندگان را با مقامات دولتی آمریکا برای متقاضیان در اتریش و اسرائیل هماهنگ می کند. مرکز هم‌چنین به پناهندگان تأیید شده در آزمون های پزشکی، تشریفات اداری ایالات متحده و آموزش جهت‌گیری فرهنگی برای همه اقشار کمک می کند.(4)

نتیجه‌گیری

هایاس (HIAS) قدیمی‌ترین آژانس حفاظت از پناهندگان جهان است که ارزش‌ها و سنت یهودیان را با ارائه خدمات به همه پناهندگان و آوارگان در بین همه ادیان و نژادها و رسیدگی به حقوق بشر انجام می‌دهد. از طرفی چون سازمان جهانی جامعه یهودیان آمریکا درگیر کار پناهندگان شده است، هایاس مسئولیت تاریخی را بر عهده دارد تا اطمینان حاصل کند که جامعه یهودیان متعهد به حمایت از همه پناهندگان در سراسر جهان است. با توجه به موارد گفته شده در پاسخ به این سوال که هایاس در راستای کمک به پناهندگان در اروپا چه فعالیتی دارد؟ باید گفت که این بنیاد با شعباتی که در اتریش، یونان و اوکراین تأسیس کرده است سعی دارد مهاجرت اقشار مختلف از تمامی قاره‌ها به خصوص ایرانی‌ها را فراهم کند. در واقع هایاس به یهودیانی که در برخی کشورها احساسات ضد سامی وجود دارد و خواهان ترک آن محیط خصمانه و ناامن هستند از طریق تخصیص منابع، ارائه اطلاعات، مشاوره حقوقی و بر عهده گرفتن وکالت آنها برای مهاجرت به آمریکا و دیگر جوامع کمک می‌کنند.

*کارشناسی ارشد مطالعات منطقه‌ای

منبع: موسسه ندا

پی نوشت ها

1- HIAS , "Board And Staff”, At: Https://Www.Hias.Org/Staff

2- HIAS, "HIAS In Greece”, At: Https://Www.Hias.Org/Sites/Default/Files/10.17_-_Hias_Countryprofile_Greece_V5.Pdf

3- HIAS, "HIAS In Ukraine”, At: Https://Www.Hias.Org/Ukraine

4- HIAS , " HIAS In Austria”, At: Https://Www.Hias.Org/Sites/Default/Files/10.17_-_Hias_Countryprofile_Austria_V5.Pdf