گزینه‌های حیاتی دوحه در مواجهه
با فشارهای سعودی
محمد بکر
خبرگزاری قدس (قدسنا): «محمد بکر» تحلیلگر فلسطینی در یادداشتی که از سوی المیادین منتشر شده، نوشت: به نظر می رسد در روزهای آینده به ویژه پس از اینکه دروازه های جهنم به روی دوحه گشوده شد، شاهد تحولات خطرناک و روزهای سخت و دشواری برای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس باشیم.
به نظر می رسد میانجیگری‌های عمان و کویت در حاشیه خلیج فارس برای از بین بردن تنش سیاسی حاد میان قطر و دیگر اعضای شورای همکاری به نتیجه مثبتی نرسد و آتش این اختلافات همچنان شعله ور باقی خواهد ماند. اقداماتی که قطر طی روزهای اخیر برای نشان دادن حسن نیت خود کرده نیز در نظر محور مخالف آنها کافی نبوده است. تحویل دادن «العتیبی» از مخالفان سعودی، درخواست از برخی رهبران حماس برای ترک دوحه و بیانیه وزارت خارجه قطر در زمینه پایبند بودن به مبارزه با تروریسم در چارچوب اقدامات شورای همکاری همه و همه از سوی سعودیها مقبول نیافتاده و آنها به روند فشارهای سیاسی و رسانه‌ای علیه قطر ادامه داده اند. محور مخالف قطر می گوید قطر در تلاس برای به خطر انداختن امنیت کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با حمایت از گروههایی است که ایران نیز از آنها پشتیبانی می‌کند.
ما البته نمی دانیم بیانیه وزارت خارجه قطر درباره اینکه با هرگونه تلاش برای برهم زدن اقتصاد و جامعه این کشور به شدت برخورد خواهد کرد و اینکه آمریکا به اتباع خود درباره حضور در قطر هشدار داده در راستای آماده شدن برای درگیری نظامی احتمالی در روزهای آینده است یا خیر؟ اما وضعیت روابط کشورهای عربی با قطر وارد فاز خطرناکی شده است.
روزنامه نگاران و شخصیت‌های مصری که دولت آنها نیز به همزمان با عربستان، بحرین و امارات روابط با دوحه را قطع کردند، به تازگی در گزارش‌هایی از احتمال سرنگون نمودن امیر تمیم با دخالت نظامی خبرداده اند. به اعتقاد آنها «سعود بن ناصر آل ثانی» از خاندان پادشاهی در قطر جایگزین اصلی امیرقطر است که از سوی عربستان سعودی مورد حمایت قرار دارد. قطر نیز هم اکنون دربرابر تلاش برای این تغییرات مورد نظر سعودیها در حالت دفاعی قرار گرفته است.
البته دوحه نیز در برابر موج تنشهای شدید ایجاد شده علیه خود گزینه‌هایی دارد که در صورت لزوم در استفاده از آنها شک نخواهد کرد، به ویژه اینکه وزارت خارجه آمریکا به صادر نمودن تنها یک بیانیه درباره وضعیت قطر بسنده کرده و تاکید کرده که همه طرف‌های بحران در قطر در یک جایگاه برای واشنگتن قرار دارند. آمریکا هیچ اشاره ای به احتمال دخالت نظامی در قطر نیز نکرده است. در اینجا علت اصلی تلاش قطر برای تقویت روابط با کشورهایی نظیر ایران و روسیه توجیه نمود. مسئله‌ای که با استقبال ایران و روسیه مواجه شده و آنها تاکید کرده اند که از هرگونه کمکی به قطر دریغ نخواهند ورزید.
پیوستن قطر به محور روسیه در پی تحولات اخیر شاید تنها گزینه دوحه باشد به ویژه اینکه اگر از عدم نقش آفرینی آمریکا برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها مطمئن شود . این دقیقا همان مسئله ای است که در دوران کودتای شیخ حمد (پدر امیرقطر) برای سرنگونی امیر خلیفه رخ داد. تحول مواضع قطر در نزدیکی بیشتر به روسیه پیامدهای مهمی به ویژه در منطقه بر جای خواهد گذاشت. در جبهه سوریه این تغییرات بیشتر خواهد بود به ویژه اینکه قطر اطلاعات و داده های مهمی از تحرکات گروههای مسلح در سوریه در دست دارد.
گزینه دیگری که در دسترس قطر قرار دارد استفاده از گزینه تقویت روابط با ترکیه است. در شرایط کنونی اردوغان نیز پس از کودتای نافرجام علیه خود در بدترین دوران روابط با عربستان سعودی، مصر و حتی آمریکا قرار دارد.
از سوی دیگر، احتمال استفاده قطر از گزینه افشاگری رسانه‌ای در صورت تشدید اقدامات عربستان سعودی در آینده نزدیک وجود دارد. این احتمال که قطر با داشتن رسانههای قدرتمند خود اقدام به افشای اقدامات ریاض و هم پیمانانش در حمایت از گروههای تروریستی در سوریه و عراق کند و حتی در موضوع تحولات شرق عربستان سعودی به واقع گرایی و پوشش بدون جانبداری ااین تحولات روی آورد.
در هر صورت آنچه که مشخص است کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در روزهای آینده با تحولات خطرناکی در موضوع تنش در روابط به قطر مواجه خواهند شد، به ویژه اینکه دوحه هم اکنون دروازه‌های جهنم را به روی خود گشوده میبیند. هنوز مشخص نیست پیامدهای این بحران در سطح داخلی قطر یا فراتر از آن گسترش یابد اما این احتمال وجود دارد که قطر با استفاده از تاکتیک «علیه من و علیه دشمنانم»، بازی وارد فازهای جدی تر و خطرناک تری کند.
انتهای پیام/م.ت/22