آتش زیر خاکستر؛
پشت پرده تنش شدید در روابط سعودی و قطر/ سفر ترامپ فرصتی برای انتقام ریاض/ سکوت دوطرف به معنای رفع اختلافات دامنه دار نیست/ پای رئیس جمهور ترکیه نیز در میان است
تحلیلگران معتقدند موج تنش شدید در روابط ریاض و دوحه که طی چند روز گذشته پس از پایان سفر ترامپ به ریاض رخ داد، نتیجه اختلافات متراکمی است که طی سالهای اخیر بر شدت آن افزوده شده و هر بار نیز تلاش برای رفع آنها بی نتیجه مانده است.
به گزارش خبرگزاری قدس (قدسنا) «ماهر الخطیب» تحلیلگر عرب در یادداشتی نوشت: مقامات عربستان سعودی در جریان سفر «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا به ریاض فرصت را برای ادب کردن دوحه بسیار مناسب دیدند.
در همین راستا، امکان داشت که بحران اخیر میان قطر و عربستان پس از گذشت چند ساعت از تکذیب رسمی سخنان منسوب به «تمیم بن حمد» امیر قطر از بین برود، اما استمرار سیاست تنش آمیز از سوی بحرین، عربستان سعودی و امارات به منزله استفاده از فرصت برای وارد آوردن ضربه نهایی به دوحه بود. حال سوال این است که دلیل اصلی این مسئله چه بود؟
طی سالهای اخیر عربستان سعودی هرگز از سیاست‌ها و نقش آفرینی قطر در منطقه دل خوشی نداشت، مقامات قطر به گونه ای عمل می‌کردند که همه نگاهها از ریاض معطوف دوحه شده بود. این در حالی بود که سعودی‌ها اعتقاد داشتند همه کشورهای عربی و نه فقط اعراب حاشیه خلیج فارس باید تحت هدایت و رهبری آنها حرکت کنند. سران سعودی اقدامات قطر را خارج از سیطره خود دانسته و معتقد بودند آنها نباید به این نقش آفرینی ادامه دهند، همین مسائل در نهایت باعث ایجاد بحران گسترده دیپلماتیک در روابط بین اعضای شورای همکاری خلیج فارس و قطر در چند سال پیش شد.
پس از آن بحران، به نظر می رسید که دوحه اقدامات و سیاست‌های جدیدی را برای رفع تنش‌ها و تسلیم در برابر اراده سعودی‌ها در مسئله سیاست خارجی منطقه ای در دستور کار خود قرار دهد اما قطر عقب نشینی نکرد و از ائتلاف نزدیک با اخوان المسلمین که دارای جایگاهی قوی در اکثر کشورهای عربی و اسلامی است، نیز خارج نشد. در آن سالها «باراک اوباما» رئیس جمهور سابق آمریکا در دعوای قطر و سعودی از هیچ کدام جانبداری نمی کرد و در راستای منافع کشورش با هر دو کشور روابط خود را ادامه داد.
اما امروز دیگر اوباما در کاخ سفید نیست و به جای وی یک میلیاردر جنجالی زمام امور در واشنگتن را به دست گرفته که در جریان دوران تبلیغات انتخاباتی خود بر لزوم قرار دادن اخوان المسلمین در لیست تروریسم تاکید کرده بود. وی بارها نیز از تمایل خود برای همکاری با ملک سلمان پادشاه سعودی، عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر و عبدالله دوم شاه اردن برای حل مسائل منطقه سخن گفته است. نخستین دیدار ترامپ نیز با «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه (به عنوان یکی از حامیان اخوان المسلمین در منطقه) در وضعیتی تنش‌آمیز برگزار شد و چند روز قبل از این دیدار رئیس جمهور آمریکا دستور تسلیح یگان‌های «حمایت مردمی کرد» را صادر کرده بود.
نشست ریاض و به حاشیه رفتن امیر قطر در این نشست که در تصویر گرفته شده از ترامپ، ملک سلمان و السیسی در جریان افتتاح یک مرکز پژوهشی کاملا مشخص بود نیز موید سیاست‌های جدید آمریکا در قبال تحولات منطقه است. البته آمریکا در نظر ندارد که دست از همکاری با قطر و ترکیه بردارد اما به طور جدی در تلاش برای کاهش نفوذ منطقه‌ای و چیدن بال سیاست خارجی آنها در راستای تامین منافع خود است.
در همین راستا میتوان پوشش گسترده و سریع جریان کودتای رخ داده در ترکیه با شور هر چه تمامتر از سوی رسانههای سعودی و اماراتی را توجیه نمود. سران سعودی با وجود درک اهمیت همکاری با ترکیه در مسائل منطقه‌ای اما هرگز از تلاش‌های فراگیر اردوغان برای قرار گرفتن در جایگاه رهبری اسلام سنی استقبال نمی‌کنند و از استمرار استفاده رئیس جمهور ترکیه از روابط با اخوان المسلمین برای قرار گرفتن در جایگاه رهبری کشورهای منطقه ناخرسند و خشمگین هستند.
در نهایت باید گفت که روابط بحرانی قطر و عربستان طی روزهای آینده یا شاهد تنشهای بیشتر علنی خواهد بود و یا اینکه این تنش‌ها فروکش کرده و انتقادات در سطح محرمانه پیگیری میشود اما نکته مهم این است که این اختلافات چند ساله به علت تفاوت منافع و دیدگاه‌ها ریاض و دوحه حتی در صورت رفع مقطعی به منزله آتش زیر خاکستر ادامه دار و مستمر خواهد بود.
انتهای پیام/م.ت/22/
صفحات اجتماعی
اینستاگرام تلگرام توییتر آر اس اس