موارد نقض حقوق بشر در اراضی اشغالی توسط رژیم صهیونیستی
نویسنده: طاهره گودرزی
مقدمه
رژیم صهیونیستی به عنوان یکی از بزرگترین نقض‌کنندگان حقوق بشر، سابقة تیره‌ای در نادیده گرفتن حقوق، معاهدات و عرف‌های بین‌المللی و حتی تعهدات خود در معاهدات دوجانبه با طرف فلسطینی دارد. مجامع حقوق بشری بین‌المللی عملکرد غیرانسانی رژیم صهیونیستی را همواره محکوم کرده‌اند ولی به دلیل ناکارآمدی و عدم تأثیرگذاری نهادهایی چون شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، این رژیم همواره به این محکومیت‌ها و درخواست‌های بین‌المللی بی‌اعتنایی می‌کند و حتی در بحبوحة این انتقادها، سال 2012 شاهد قطع همکاری کامل رژیم صهیونیستی با شورای حقوق بشر بود. در این گزارش به تعدادی از موارد نقض حقوق بشر توسط رژیم صهیونیستی در اراضی اشغالی 1967 و 1948 طی سال 2012 و اوایل 2013 پرداخته می‌شود.
الف- اراضی اشغالی 1967 از جمله مهم‌ترین موارد نقض حقوق بشر در اراضی اشغالی 67 توسط رژیم صهیونیستی را می‌توان موارد زیر دانست:
1- نقض حق حیات فلسطینی‌ها: اسراییلی‌ها با حملات مکرر خود به فلسطینی‌ها از جمله ساکنان نوار غزه، شهروندان فلسطینی را شهید و حق حیات آنها را سلب می‌کنند. به عنوان مثال در سال 2012، 290 فلسطینی به شهادت رسیده‌اند که از این تعداد، 170 شهروند از جمله 49 کودک طی حمله اخیر اسراییل به نوار غزه در ماه نوامبر (جنگ 8 روزه) کشته و 1400 نفر هم زخمی شدند که 439 تن از آنها زن و کودک بودند. در سال 2012 نیز 12 نفر در کرانه باختری به شهادت رسیدند. اسراییلی‌ها در اقدامی مغایر با ماده 3 مشترک در همة کنوانسیون‌های ژنو در خصوص لزوم حمایت از غیرنظامیان در زمان جنگ و نیز مفاد حقوق بشر دوستانه، هیچ تفاوتی میان نظامیان و غیرنظامیان قائل نمی‌شوند. در این میان، کشتار خانواده «دلو» که به شهادت 22 نفر و قربانی شدن 43 کودک انجامید، قابل توجه و نیازمند رسیدگی بین‌المللی است.(1)
2- محاصره نوار غزه: علی‌رغم درخواست‌های مکرر بین‌المللی از اسراییل برای رفع محاصره غزه، اسراییل همچنان این منطقه را تحت محاصره نگه داشته است. این محاصره ابعاد مختلف زندگی فلسطینی‌ها را تحت الشعاع قرار داده و باعث افزایش فقر شده است. علاوه بر این جلوگیری اسراییل از بازسازی این مناطق نیز وضعیت را وخیم‌تر ساخته و حتی مشکلات زیست محیطی برای ساکنان این منطقه فراهم آورده است. از جمله، طبق گزارش دفتر سازمان بهداشت جهانی در غزه، در صورت عدم تصفیة آب‌های این منطقه، آب‌های نوار غزه تا سال 2016 غیرقابل شرب خواهد بود.(2)
محاصره دریایی سواحل غزه و هدف قرار دادن قایق‌های ماهیگیری و صیادان فلسطینی، زندگی عادی فلسطینی‌ها را به شدت تحت تأثیر قرار داده است و یک مجازات دسته‌جمعی و جنایت جنگی علیه غیرنظامیان نوار غزه محسوب می‌شود.(3)
3- وضعیت اسرا و زندانیان فلسطینی: وضعیت اسرای فلسطینی در زندان‌های اسراییل بسیار نگران‌کننده است. در دسامبر 2012، مجموعاً 4656 اسیر فلسطینی در زندان‌های اسراییل بوده‌اند که از این تعداد، 178 نفر از جمله 7 عضو شورای قانونگذاری در بازداشت اداری و 177 نفر نیز کودک بوده‌اند.(4) نقض حقوق آنها توسط مقامات اسراییلی، آنان را وادار به اعتصاب غذاهای جمعی و طولانی مدت کرد که باعث به خطر افتادن سلامتی آنها گردید. علی‌رغم توافق به عمل آمده میان اسرای فلسطینی و مقامات اداره زندان‌های اسراییل، بسیاری از اسرا مورد آزار و سرکوب اسراییلی‌ها و تحت حبس انفرادی و شکنجه(5) قرار گرفته‌اند و حقوق اساسی آنان نقض شده است. به گزارش «مرکز الأسری للدراسات»،1 پزشکان اداره زندان‌های اسراییل اسرایی را که اعتصاب غذا کرده‌اند به نمونه‌های آزمایشگاهی انسانی مبدل نموده و آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند.(6) این رفتار غیرانسانی نقض فاحش حقوق اسرای فلسطینی است. کما اینکه تعداد اسرایی که به دلیل سهل‌انگاری پزشکی عامدانه جان خود را از دست داده‌اند، افزایش یافته است.(7) در این میان از مقامات اسراییلی انتظار می‌رود ضمن بهبود شرایط زندانیان فلسطینی و تأمین حقوق اساسی آنها، پدیدة بازداشت اداری را که در تناقض صریح با بند 14 کنوانسیون ویژه حقوق مدنی و سیاسی است، لغو نموده و شرایط محاکمه این اسرا را فراهم آورند.
1-The Prisoners' Center for Studies
4-شهرک‌سازی و یهودی‌سازی قدس: اسراییل با بی‌توجهی کامل به واکنش‌های بین‌المللی و حقوق فلسطینی‌ها، شهرک‌سازی در کرانه باختری را همچنان ادامه می‌دهد. بر اساس داده‌های جمعیت «عیر عامیم»، طی سال 2012، تعداد مجوزهای ساخت و ساز جدید در کرانه باختری به 6932 مورد رسید که در مقایسه با سال 2011، چندین برابر شده است.(8) به گزارش جمعیت «صلح اکنون»، تنها در هفته اول ماه دسامبر 2012، دولت نتانیاهو اقدام به طراحی و برنامه‌ریزی ساخت 11 هزار خانه در آن سوی خط سبز و مرزهای 1967 کرد که این تعداد با کل مجوزهای اعطا شده برای ساخت و ساز شهرک‌نشینان طی 10 سال گذشته برابری می‌کند.(9) در همین حال، شهرک‌سازی در قدس برخلاف مصوبه‌ها و قطعنامه‌های بین‌المللی در سال 2012 نسبت به سال 2011 با رشدی 7 برابری مواجه بوده است.(10) در این میان، پروژه E1 که ماهیت فلسطینی قدس شرقی را به طور کلی دگرگون ساخته و سبب تقسیم کرانه باختری می‌شود، بسیار نگران‌کننده است. در حالی که ساخت و ساز و تغییر ماهیت اراضی اشغالی، طبق معاهدات و مصوبه‌های بین‌المللی اکیداً ممنوع می‌باشد.
5- خشونت شهرک‌نشینان: یکی از مشکلات بغرنجی که فلسطینی‌های کرانه باختری را تحت فشار قرار داده است، خشونت شهرک‌نشینان اسراییلی در این منطقه به ویژه اطراف الخلیل است. شهرک‌نشینان علاوه بر سلب امنیت فلسطینی‌ها، محصولات کشاورزی و اراضی آنان را نیز تخریب می‌کنند. طبق گزارش ماهانه «دایره روابط بین‌المللی سازمان آزادیبخش فلسطین»1 سربازان و شهرک‌نشینان فقط در ماه نوامبر 2012، 1360 اصله درخت را که بیشتر آنها درخت زیتون بوده‌اند، ریشه‌کن کرده‌اند و موارد متعددی از حمله به شهروندان فلسطینی، تخریب مساجد، ضربه زدن به زیرساخت‌های آبی و حیاتی آنان توسط شهرک‌نشینان به ثبت رسیده است.(11) انجام این اقدامات که نوعی تروریسم سازمان یافته علیه فلسطینی‌ها محسوب می‌شود، با تفاهمات قبلی اسراییل و سازمان آزادیبخش مغایرت دارد و مقامات اسراییلی موظف به جلوگیری از آن هستند. 1- Department of International Relation of P.L.O
6- تخریب منازل و مصادره اراضی: نیروهای اسراییلی به صورت سیستماتیک، اقدام به تخریب منازل فلسطینی‌ها و مصادره اراضی در کرانه باختری می‌کنند. طبق گزارش «مرکز وادی حلوه» در نیمه دوم سال 2012، اسراییلی‌ها به طور متوسط در هر ماه اقدام به تخریب 4 باب منزل فلسطینی عمدتاً در قدس کرده‌اند.(12) همچنین به گزارش دایره روابط بین‌المللی ساف، اسراییلی‌ها در ماه نوامبر، در حدود 1819 باب مسکن و تأسیسات فلسطینی را ویران کردند که 1794 باب آن طی حمله اخیر اسراییل به نوار غزه تخریب شده است. 23 مرکز و منزل نیز در کرانه باختری تخریب شد. طبق این گزارش، اسراییلی‌ها اقدام به ابلاغ هشدار تخریب و تخلیه 102 باب مسکن و تأسیسات به بهانه‌های امنیتی و عدم اخذ مجوز به فلسطینی‌ها کرده‌اند.(13) شایان ذکر است که اسراییلی‌ها در ماه دسامبر اقدم به ابلاغ احکام تخریب برخی منازل و تأسیسات در شهر سلوان در شرق قدس اشغالی کردند. پیش از این، نیروهای اسراییلی تهدید کرده بودند که محله بستان و 88 مسکن را به طور کامل تخریب می‌کنند که در این صورت، 1500 فلسطینی آواره خواهند شد.(14)
7- نقض حقوق کودکان: وضعیت کودکان فلسطینی به عنوان قربانیان بی‌دفاع اشغالگری و حملات اسراییل بسیار نگران‌کننده است. به گزارش وزارت اطلاع رسانی فلسطین، از آغاز انتفاضه الاقصی در سال 2000، 5000 کودک فلسطینی در اثر حملات اسراییلی‌ها و خشوننت شهرک‌نشینان زخمی و 1456 کودک کشته شده‌اند.(15) همچنین طبق اطلاعات آژانس آنروا، میزان آسیب دیدگان روحی روانی در میان فلسطینی‌ها پس از تجاوز اخیر اسراییل به نوار غزه طی نوامبر 2012، 100 درصد افزایش داشته که 42 درصد از آن را کودکان زیر 9 سال تشکیل داده‌اند. بر این اساس، پس از درگیری اخیر، متوسط اختلال در خواب کودکان به 91 درصد رسید، 84 درصد آنها در حالت گیجی ناشی از آن به سر برده و 85 درصد آنان دچار تغییرات اشتهایی شده‌اند.(16) همچنین به دلیل محاصره نوار غزه و افزایش فقر در این منطقه، کودکان غزه مجبور به کار در شرایط سخت تونل‌های این منطقه شده‌اند که این امر آنان را از بسیاری از حقوق خویش محروم ساخته است.(17) به علاوه، کودکان فلسطینی در کرانه باختری به دلیل تأثیرات منفی سیاست‌های اسراییل در محدودیت رفت و آمد فلسطینی‌ها و همچنین پیامدهای ساخت دیوار حائل، به ویژه در زمینه، خشونت شهرک‌نشینان و دستگیری و شکنجه(18) توسط نیروهای اسراییلی و نیز نقض حقوق آموزشی(19) در شرایط بسیار سختی به سر می‌برند که در تناقض آشکار با اعلامیه حقوق کودک (مصوب 20/11/1959 مجمع عمومی سازمان ملل)، کنوانسیون حقوق کودک (مصوب 20/11/1989 مجمع عمومی سازمان ملل) و کنوانسیون چهارم ژنو در مورد حمایت از غیرنظامیان طی جنگ‌ها و نزاع‌های مسلحانه است. آقای ریچارد فالک نیز در گزارش خود در 25 مه 2012 به این شرایط تأسف‌بار اشاره کرده است.(20)
8- نقض حقوق زنان فلسطینی: زنان فلسطینی یکی دیگر از قشرهای قربانی اشغالگری و سیاست‌های رژیم اسراییل هستند. وضعیت زنان در نوار غزه به دلیل محاصره و نیز جنگ‌های مکرر اسراییل علیه این منطقه بسیار تأسف‌بار است. به طوری که بسیاری از آنان در این درگیری‌ها، کشته و زخمی شده‌اند. تخریب منازل و از بین رفتن محصولات کشاورزی و فقر تحمیلی روزافزون، محدودیت‌های رفت و آمد و رفتار تحقیرآمیز سربازان اسراییلی و شهرک‌نشینان، زنان فلسطینی را تحت تأثیر قرار داده و بسیاری از حقوق مصرح آنان در کنوانسیون‌های بین‌المللی را نقض کرده است. به علاوه، شرایط زنان فلسطینی به ویژه در اسارت بسیار دشوار است. بر اساس گزارش مرکز الأسری للدراسات، اسراییلی‌ها زنان اسیر فلسطینی را در معرض بدترین شکنجه‌ها و آزارهای روحی- روانی مختلف و عدم رسیدگی بهداشتی قرار می‌دهند.(21) گفتنی است از سال 1948، بیش از 10 هزار زن و از زمان انتفاضه الاقصی بیش از 950 زن فلسطینی توسط اسراییلی‌ها بازداشت شده‌اند و هم‌اکنون نیز 11 تن از آنان در اسارت به سر می‌برند.(22) مقامات اسراییلی وظیفه دارند مفاد مندرج در کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان را که به امضای این رژیم رسیده در مناطق اشغالی 1967 اجرا نمایند.
9- غارت منابع طبیعی فلسطین: گرچه طبق ماده 55 کنفرانس لاهه (سال 1907) و کنوانسیون‌های ژنو، استفاده از منابع طبیعی اراضی اشغالی توسط نیروهای اشغالگر ممنوع است، ولی مقامات اسراییلی به صورت روشمند اقدام به بهره‌برداری از منابع فلسطینی کرده و حتی این اقدام را با تدوین قوانینی مشروع جلوه می‌دهند. طبق گزارش مؤسسه فلسطینی الحق، شرکت‌های اسراییلی واقع در شهرک‌های کرانه باختری که موجودیت آنها طبق حقوق بین‌الملل، غیرقانونی است، منابع طبیعی بحرالمیت را استخراج و به مصارف تجاری می‌رسانند که این امر اقتصاد فلسطین را با مشکلات و خسارت‌های عدیده‌ای مواجه ساخته است.(23) همچنین شهرک‌نشینان اسراییلی با مصرف بیش از حد از منابع آبی فلسطینی، باعث کاهش سهم آبی فلسطینی‌ها شده‌اند. به گزارش شداد العتیلی، رئیس اداره آب فلسطین، یک شهرک‌نشین اسراییلی در کرانه باختری 70 برابر یک شهروند فلسطینی مصرف آب دارد. فلسطینی‌های کرانه باختری تنها به یک چهارم نیاز آبی خود دسترسی داشته و با کمبود شدید آب مواجه هستند. این در حالی است که سهم آب اختصاص یافته به فلسطینی‌ها توسط اسراییل 105 میلیون متر مکعب و کمتر از سهم مشخص شده در توافق اسلو (118 میلیون متر مکعب) است. شایان ذکر است که نیاز کنونی این منطقه بالغ بر 400 میلیون متر مکعب است.(24)
10- برخورد با آزادی بیان: رژیم اسراییل علی‌رغم ادعاهای مکرر خود درباره حفظ دمکراسی، حقوق فلسطینی‌ها را درباره آزادی بیان و حق اعتراض صلح‌آمیز نقض کرده است. کما اینکه طی حمله اخیر خود به نوار غزه طی نوامبر 2012، بسیاری از دفاتر شبکه‌های خبری فلسطینی و بین‌المللی مثل شبکه‌های ماهواره‌ای القدس، راشا تودی، المیادین، اسکای نیوز، الجزیره و غیره را هدف قرار داده و بسیاری از خبرنگاران را در این منطقه کشته و زخمی کرده است.(25) همچنین نیروهای اسراییلی در قدس اشغالی و برخی مناطق کرانه باختری، تظاهرات‌های مسالمت‌آمیز علیه حمله به نوار غزه را مورد تهاجم قرار دادند، شرکت‌کنندگان را بازداشت نموده و 12 نفر را در کرانه باختری به قتل رساندند.(26) در همین حال، مقامات اسراییلی طی دسامبر 2012 نیز بدون هیچ توضیح یا مجوزی، به 3 سازمان مدنی فلسطین و حامیان حقوق بشر متشکل از سازمان الضمیر، اتحادیه کمیته زنان فلسطینی و شبکه سازمان‌های غیردولتی فلسطینی حمله کردند.(27)
ب- اراضی اشغالی 48 مهم‌ترین و بارزترین موارد نقض حقوق بشر در اراضی اشغالی 48 در موارد زیر نمود می‌یابد:
1- نژادپرستی علیه پناهجویان: بر اساس گزارش «جمعیت حقوق شهروند اسراییل»، هم‌اکنون دهها هزار نفر پناه‌جو در اراضی اشغالی 1948 زندگی می‌کنند که بیشتر آنها اهل سودان و اریتره هستند. این افراد به دلیل فضای نامساعد به وجود آمده علیه آنها به صورت بی‌سابقه‌ای در معرض خشونت، دستگیری، ضرب و شتم و اقدامات تنفرآمیز قرار گرفته‌اند که از جمله آنها می‌توان به تفکیک فرزندان آنها از فرزندان شهروندان اسراییل و سخنان علنی تحریک‌آمیز مقامات اسراییلی علیه ایشان و همچنین تدوین قوانینی علیه آنان اشاره کرد.(28) از جمله این قوانین، تصویب قانون «منع نفوذ» در ژانویه 2012 بود که با اجرای آن در ژوئیه 2012، 2 هزار تن از مردان و زنان و کودکان بدون محاکمه در شرایط نامساعد بازداشت شدند. این امر باعث سلب آزادی و نقض حقوق این افراد شده است.(29) گفتنی است اغلب این پناهجویان از کشورهایی هستند که طبق معیارهای حقوق بین‌الملل به دلیل خطرات موجود علیه ایشان، امکان بازگرداندنشان وجود ندارد.
2- نقض حقوق اقلیت‌ها: حقوق اقلیت‌های نژادی و دینی در اراضی اشغالی 1948 به دفعات و به شیوه‌های مختلف توسط مقامات اسراییلی نقض می‌شود. از جمله این اقلیت‌ها می‌توان به عرب‌های ساکن اراضی اشغالی 1948 اشاره کرد. مالکیت اراضی نقب و روستاهای به رسمیت شناخته نشده در این منطقه، تلاش برای متمرکز ساختن بدوی‌ها در یک منطقه محدود و از پیش تعیین شده که باعث آسیب اجتماعی و اقتصادی آنان می‌شود، از جمله مشکلات این قشر جمعیتی است.(30) در این راستا باید به پیش‌نویس‌های قوانین نژادپرستانه از جمله طرح براور1 و نیز تصمیم‌های کابینه نتانیاهو برای ممانعت از ساخت و ساز در نقب اشاره کرد.(31) علاوه بر عرب‌ها، مقامات اسراییلی حقوق یهودیان فلاشه را نیز به گونه‌های مختلف نقض می‌کنند. از جمله این گروه‌ها «یهودیان فلشمورا» هستند. به عنوان مثال بنا به اعتراف مقامات اسراییلی، زنان اتیوپیایی فلاشه در اردوگاه‌های انتظار در آدیس‌آبابا برای ورود به اسراییل، مجبور به تزریق ماده ضد بارداری دپوپرورا2 هستند که به دلیل تأثیرات منفی زیاد و ماندگاری تأثیر آن تا 3 ماه، اکیداً به زنان اسراییلی داده نمی‌شود. این امر، نوعی پاک‌سازی نژادی علیه فلشموراها محسوب می‌شود.(32)
3- نقض حقوق زنان: گرچه طبق اطلاعات اداره آمار اسراییل، جمعیت زنان در اراضی اشغالی با 3.924.700 نفر تقریباً با جمعیت مردان برابر و حتی از آنها بیشتر است(33) ولی تبعیض‌های فاحشی میان آنها دیده می‌شود. نابرابری‌های جنسیتی در رژیم مدعی دمکراسی از جمله اختلاف در حقوق پرداختی به زنان و مردان و نیز مخالفت احزاب مذهبی اسراییل همانند شاس و یهودیت هتوراه با مشارکت زنان در پارلمان، انتقاد برانگیز می‌باشد. به علاوه تجارت زنان در اسراییل که همواره طی گزارش‌های شورای حقوق بشر از جمله گزارش 19 ژوئن 2012 از آن انتقاد شده است و نیز تبعیض میان زنان عرب و یهودی در جامعه اسراییل به ویژه در زمینه‌های کاری و بهداشتی محل انتقاد است.(34) در این میان برخی از قوانین تبعیض‌آمیز اسراییل علیه عرب‌ها به ویژه قانون ممانعت از انسجام خانوادگی3، زنان فلسطینی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
1- Braver Plan
Depo Provera-2
FamilyReunion
در بسیاری از موارد که زنان عرب قربانی قتل‌های خانوادگی و تحت عنوان «حفظ شرف خانوادگی» می‌شوند، پرونده‌های تحقیق در این موارد با بی‌توجهی مقامات اسراییلی مواجه می‌شود. شایان ذکر است که طی سال 2012، 5 زن و از سال 1991 تاکنون 150 زن در اسراییل کشته شده‌اند و در اغلب موارد پرونده آنان به دلیل نقص ادله مختومه می‌شود.(35)
نتیجه‌گیری
حقایق و آمارهای موجود درباره عملکرد رژیم صهیونیستی که در این گزارش به گوشه‌ای از آنها اشاره شد، از ماهیت آن به عنوان یکی از بزرگترین نقض‌کنندگان حقوق بشر خبر می‌دهد. این رژیم با اقدامات نژادپرستانه و جرایم ضد انسانی خود که در تقابل کامل با ادعاهای آن در مورد تنها دمکراسی خاورمیانه قرار دارد، همچنان از حمایت مجامع بین‌المللی از جمله آمریکا برخوردار است که در این میان، ناکارآمدی ارگان‌هایی همچون شورای حقوق بشر، باعث تداوم بی‌اعتنایی‌های این رژیم به حقوق بین‌الملل و مبانی حقوق بشر می‌شود. به نظر می‌رسد برای جلوگیری از تضییع بیشتر حقوق مردم فلسطین، باید ساز و کارهای مؤثرتری در سطح جهانی و ملزم ساختن اسراییل به رعایت تعهدات بین‌المللی و انسانی اندیشیده شود.
پی‌نوشت‌ها:
1- www.palpress.co.uk/arabic/?Action=Details&ID=71940 2-
www.arabs48.com/?mod=articles&ID=93389 3-
www.mezan.org/ar/details.php?id=15772&ddname=IOF&id=9&id_dept=9 &p= center 4- www.adameer.org/ainside.php?id=9 5-
www.friendsofhumanity.info/ar 6-
www.alasra.ps/news.php?maa=View&id=18942 7-
www.arabs48.com/?mod=articles&ID=96459 8-
www.pals48.net/?mod=articles&ID=1155857 9-
www.akhbarelyoum-dz.com/ar/200500-01-2013-78619/العالم?tmpl= component& print=1&layout=default&page=
10- www.maannews.net/ARB/ViewDetails.aspx?ID=554061 11-
www.nedal.net/ar/index.php?act=Show&id=10945 12-
www.paltoday.ps/ar/index.php?ajax=preview&id=156356 13-
www.nedal.net/ar/index.php?act=Show&id=10945 14-
www.palinfo.com/site/pic/newdetails.aspx?itemid=126782 15-
www.minfo.ps/arabic/index.php?pagess=main&id=1240 16-
www.samanews.com/index.php?act=Show&id=148580 17-
www.samanews.com/index.php?act=Show&id=148582 18-
http://islamweb.net/media/print.php?id=178293 19-
www.alzaytouna.net/permalink/24605.htm20- www2.ohcr.org/English/bodies/hrcouncil/docs/10session/A.HRC.10.20.pdf21- www.alqudsonline.com/contentdetails.asp?ContentId=4929 22-
www.palinfo.com/site/pic/newsdetails.aspx?itemid=125302 23-
www.france24.com/ar/print/812566?print=now 24-
www.arabs48.com/?mod=articles&ID=93389 25-
www.nedal.net/ar/index.php?act=Show&id=10945 26-
www.palpress.co.uk/arabic/?Action=Details&ID=71940 27-
www.btselem.org/arabic/print/136420 28-
www.haaretz.co.il/misc/2.444/1.1807940 29-
www.emaratalyoum.com/politics/reports-and-translation/2013-01-07-1.539113 ,and:www.acri.org.il/wp-content/uploads/12/report20121.doc 30-
www.acri.org.il/ar/?p=2248 31-
http://safa.ps/n2/safain/prints/news/9607 32-
www.samanews.com/index.php?act=Show&id=149088 33-
www1.cbs.gov.il/reader 34-
www.unhcr.org/refworld/country,,USDOS,,ISR,4fe30cbe38,0.html35- www.bokra.net/Articles/1193007/5_أعیننا_أمام2012-فی-قتلن- انساء!.html
منبع:موسسه تحقیقات وپژوهش های سیاسی وعلمی ندا