چشم انداز تحولات لبنان (حسین رویوران)

حسین رویوران*:

توافق گروههای سیاسی رقیب لبنانی با تشکیل کابینه آشتی ملی و قانون انتخابات زمینه برون رفت لبنان از بحران دو سال گذشته را فراهم ساخت و به این ترتیب راه برای ریاست جمهوری آقای میشل سلیمان فرمانده کنونی ارتش لبنان فراهم شد .
 این توافق در نتیجه پنج روز گفتگو میان گروههای رقیب سیاسی لبنانی در دوحه پایتخت قطر صورت گرفت و بر خلاف جلسات گفتگوی ملی قبلی که در بیروت برگزار شد به نتیجه رسید . مهمترین علل موفقیت این گفتگو ها شرایط جدید سیاسی در لبنان است که در نتیجه اقدام امنیتی معارضه در بیروت انجام گرفت و به پاکسازی شبه نظامیان وابسته به گروه حاکم منجر شد. همچنین دخالت خیرخواهانه قطر بعنوان فرستاده اتحادیه عرب در برون رفت از بحران اهمیت ویژه ای داشت . قطر بر خلاف برخی کشورهای دخالت گر در امورلبنان مانند عربستان همواره از سیاست بی طرفی در لبنان پیروی کرده و هموراه مورد احترام گروهها بوده و هست و تلاشهای بسیار زیادی برای موفقیت این دور از گفتگوها بکار بست که سرانجام به نتیجه رسید .
در جریان این گفتگوها گروههای رقیب لبنانی بر سر تشکیل کابینه نجات ملی به سرعت به توافق رسیدند . بر اساس این توافق قرار شد کابینه ای با 30 وزیر تشکیل شود که 16 نفر آن از سوی اکثریت و 11 نفر از سوی معارضین و 3 نفر هم از سوی رئیس جمهور معرفی گردد . با این ترکیب خواست معارضین در داشتن یک سوم ضمانت بخش در هیئت دولت فراهم گردید . در چنین ترکیبی معارضه به خواست اصلی خود یعنی داشتن حق وتو در هیئت دولت خواهد رسید . بر اساس مقررات دولتی در لبنان همه تصمیمات هیئت دولت بر اساس دو سوم آرا اتخاذ می شود و معارضه با داشتن 11 وزیر در کابینه جدید از چنین امکانی برخوردار خواهد بود و بر اساس این راهکار تصمیمات یا به صورت اجتماعی تصویب می شود و یا به علت اختلاف رد می شود . البته این شرایط گفتگو درباره قانون انتخابات به آسانی گفتگو درباره تشکیل کابینه اشتی ملی نبود و در 5 روز گذشته نزدیک بود اختلاف در این مورد ، فرایند گفتگوها را با شکست مواجه سازد . کشور میزبان با تمدید زمان دوره اجلاس و طرح ابتکارات مختلف در خارج کردن این گفتگو ها از بن بست تلاش بسیاری به کار بست و سرانجام موفق شد.
به اعتقاد کارشناسان سیاسی توافق سریع در زمینه کابینه آشتی ملی و اختلاف نظر درباره قانون انتخابات به علت نزدیک شدن زمان انتخابات پارلمان (سه ماه دیگر) و تغییر اولویت های بازگران داخلی لبنان است . در گذشته عمده ترین مسائله اختلافی در مورد تشکیل کابینه آشتی ملی این بود که اکثریت حاضر به دادن ثلث ضامن هیئت دولت نبودند .
مهمترین محور اختلاف در قانون انتخابات انتقال از قانون انتخابات سال 2000 به سال 1960 است . در سال 2000 انتخابات پارلمانی بر اساس حوزه های استانی صورت گرفت که اکثریت رای دهندگان هر استان نه تنها نمایندگان خود را تعیین کردند در انتخابات نمایندگان دیگر اقلیت های استانی نیز دخالت داشتند و این مسئله مورد اعتراض اقلیتهای کوچک بوده و شک و تردیدهای بسیاری درباره واقعی بودن نمایندگی اقلیتهای کوچک مطرح ساخت . در قانون انتخابات 1960 انتخابات پارلمانی بر اساس حوزه های فرمانداری (حوزه های کوچکتر) برگزار شد . گروه حاکم بویژه خاندان حریری که از دو دور گذشته انتخابات با بهرمندی از قانون انتخابات جدید و حضور اکثریت جمعیت سنی در دو استان بیروت و شمال ، نمایندگان دیگر اقلیتها را به نفع خود مصادره کرده به همین علت مخالف تغییر قانون انتخابات بود ولی سرانجام تحت فشار فضای اجلاس قطر ناچار شد با تعدیل قانون انتخابات با آن موافقت کند .
حل بحران قفل شده لبنان و فراهم شدن زمینه های انتخابات رئیس جمهوری یک پیروزی بزرگی برای حزب الله و معارضه محسوب می شود که با اقدام نظامی خود موفق شدند بن بست سیاسی این کشور را باز کرده و بار دیگر زمینه  وحدت و تفاهم ملی را فراهم سازند . 

* رییس کمیسیون سیاسی جمعیت دفاع از ملت فلسطین