تاریخچه احزاب و گروههای تاثیرگذار لبنانی

از سال 1989 که براساس قرار داد طائف در عربستان سعودی به درگیری خونین داخلی 15 ساله (1975 تا 1990)در لبنان پایان داده شد تا سال 2005 که برخی جریان های بین المللی با ترور رفیق حریری نخست وزیر فقید لبنان سعی در ایجاد جنگ داخلی جدید با هدف تغییر نقشه سیاسی و حتی جغرافیایی خاورمیانه را داشتند، جریان ها و تشکلهای سیاسی لبنان همانند آنچه که امروز شاهد آن هستیم تا این حد وارد دسته بندیهای ملی، مذهبی و حتی سیاسی نشده بودند. مهمترین جریانهای سیاسی لبنان تا پیش از ترور حریری عبارت بود از جریان های شیعی حول محور امل و حزب الله جریان های مسیحی حول احزابی چون نیروهای لبنانی، کتائب و المرده و جریانهای سنی حول محور جریان المستقبل و بعضا جماعت اسلامی و یا توحید اسلامی و جریانهای دروزی حول محور حزب سوسیالیست ترقی خواه . هریک از این جریان ها براساس سهم بندی ای که برای آنان در قانون اساسی لبنان تعیین شده بود اقدام به فعالیت سیاسی در لبنان می کردند. اما از سال 2005 تاکنون و همزمان با ترور حریری شاهد دسته بندی های جدیدی از جریانات سیاسی در این کشور هستیم که در نوع خود بی سابقه بوده است. همزمان با ترور حریری با کمک کشورهایی چون آمریکا، فرانسه، عربستان سعودی و مصر در کنار رژیم صهیونیستی جریانی احساسی با نام 14 مارس در درون لبنان شکل گرفت که خواستار خروج سوریه از لبنان و خلع سلاح مقاومت شد. سوریه ای که براساس مصوبه مجلس ملی لبنان در سال 1989 در شهر طائف عربستان به لبنان دعوت شده بود تا به 15 سال نزاع خونین داخلی این کشور خاتمه دهد. در پاسخ به این جریان احساسی موجی از بیداری نسبت به اهداف پشت پرده این جریان احساسی در لبنان شکل گرفت که به جریان 8 مارس موسوم شد. هریک از این دو جریان 8 و 14 مارس متشکل از گروههایی بودند که همگرایی آنان به این شکل در تاریخ سیاسی لبنان سابقه نداشت و تنها براساس رویدادهای جدید لبنان پادر عرصه فعالیت های سیاسی جدید گذاشته بودند.

گروهها و جریانات سیاسی لبنان در سایه تحولات جدید این کشور

گروه 8 مارس در پی گردهمایی سال 2005 حزب الله در بیروت و بدنبال مخالفت با خلع سلاح این گروه مقاومت اسلامی ، حمایت از سوریه و مقاومت در برابر اسرائیل ، شکل گرفت. جبهه متحدی که برگرفته از حزب الله ، حزب امل و حزب مسیحی آزاد بود و بعدها جریان های دیگری نیز به آن اضافه شدند که تغییر مواضع اخیر ولید جنبلاط رهبر جریان دروزی سوسیالیست ترقی خواه از جریان 14 مارس به 8 مارس یکی از چند نمونه این اتفاقات است.اتحاد 14 مارس پس از تظاهرات بزرگ بیروت در سال 2005 با شعار ضد سوری و یک ماه پس از ترور رفیق حریری شکل گرفت و منجر به خروج نیروهای سوری از لبنان پس از 29 سال و گرد هم آمدن سنی ها ، دروزی ها و احزاب مسیحی بود. پس از تهاجم رژیم اسرائیل به لبنان در سال 2006 ، این کشور برای 18 ماه بدون رئیس جمهور و سرانجام در جریان توافق دوحه در سال 2008 ، تنش بین این دو نیرو به پایان رسید. در این توافق نیروهای 8 مارس توانستند حق وتو در کابینه را بدست آورند و میشل سلیمان نیز بعنوان رئیس جمهور برگزیده شد .در ساختار پارلمانی لبنان 128 کرسی به تساوی بین مسیحیان و مسلمانان تقسیم شده است . مسیحیان مارونی 34 کرسی ، ارتدوکس 14 و سنی ها 27 کرسی را از آن خود کرده اند . البته این تقسیم بندی از سال 1932 باقی مانده است و ساختار پارلمان لبنان از آن زمان تابحال تغییری نکرده است . در پارلمان ملی فعلی لبنان پیش از تغییر مواضع جنبلاط ، نیروهای 14 مارس 70 کرسی و نیروهای 8 مارس 58 کرسی را تصاحب کرده بودند. که با تغییرات جدید هریک از دو جریان 14 و 8 مارس بطور مساوی 58 کرسی را از آن خود کرده اند. عامل تعین کننده در انتخابات اخیر نیز رای مسیحیان بود .در این نوشته نگاهی مختصر خواهیم داشت بر  گروههای تاثیرگذار لبنانی در عرصه تحولات این کشور...  

گروههای شاخص ائتلاف 14 مارس

جریان المستقبل (اهل تسنن)

این جریان یک جریان  سنی لبنانی است که رفیق حریری آن را بنا نهاد. بعد از ترور او رهبری  جریان بر عهده سعدحریری قرار گرفت. این  جریان مبنای ائتلاف 14 مارس در مجلس لبنان باحضور احزابی چون سوسیالیست  ترقیخواه ، قوات ، کتائب و ... شد.اساس موسسان حزب  بر مبنای هم زیستی مسالمت آمیز برای همه لبنانیهاست که شامل 4 بند میشود

1-حریت و استقلال  لبنان

2-نظام دموکراسی  پارلمانی

3-توزیع ثروت عادلانه

4-عدم طائفه گرایی  و مقابله با تجزیه و تقسیم  لبنان

جریان المستقبل دارای  شاخه هایی از قبیل جوانان،زنان، تعلیم  و تربیت،رسانه،آزادیخواهی، ورزشی،کارگری و .... است. جریان المستقبل حضور بارزی در رسانه های جهان عرب  دارد .

3 کانال تلویزیونی  ملی ، ماهواره ای و خبری  و رادیو الشرق که از برنامه  های آن از بیروت و پاریس  پخش میشود .و همچنین روزنامه  المستقبل و روزنامه هایی همچون  النهار ، اللواء که در توجیه سیاستهای جریان المستقبل منتشر میشود. این جریان دارای  یک سایت رسمی اینترنتی میباشد.

حزب کتائب (مسیحی)

حزب کتائب لبنان  از بارزترین و قدیمی ترین احزاب  لبنانی است. این حرکت توسط پیر جمیل در سال 1936 تحت تاثیر حرکت نازیسم و حضور اعضای حرکت جوانان وطن در جریان  المپیک 1936 برلین بوجود آمد. این  حرکت تا 1952 به فعالیت خود ادامه داد  و پس از یک وقفه حرکت خود را در سال 1958 دوباره و توسط کمیل شمعون از سر گرفت.درسال 1968 یک اتحاد  سه گانه بین حزب آزادسازان وطن و اتحاد ملی امضا شد که نتیجه آن بدست آوردن 9 صندلی در پارلمان لبنان در دوره های مختلف مجلس لبنان بود.این حزب از مهمترین  جریانات راست در ابتدای جنگهای داخلی لبنان بود و بیشترین سهم را در ایجاد نیروهای موسوم به قوات لبنان داشت. در سال 1984 و با فوت موسس حزب و همچنین عملیاتهای تروریستی جریان انشعابی القوات اللبنانیه انشعابات فراوانی در کتائب صورت گرفت.در اوریل 1975 حزب  کتائب دست به یک عملیات گسترده زد که از آن بعنوان مهمترین دلیل بر شروع جنگهای داخلی لبنان نام میبرند .در آن سالها حزب  در خیابانهای بیروت به ترور میلیشیای فلسطینی و میلیشیای حرکت ملی لبنانی  پرداخت. در سپتامبر 1982 ایلی حقبیه از رهبران کتائب حدود 2000 آواره  فلسطینی را در اردوگاه صبرا و شتیلا  و با اجازه نیروهای اشغالگر  اسرائیلی قتل عام کرد.روزنامه گاردین در مقاله  ای این عمل نیروهای کتائب را به تلافی کشتار اهالی شهر الدامور  در 1976 به دست میلیشیای فلسطینی و  حرکت ملی لبنان دانسته است.

در سال 2001 کریم بقرادونی به ریاست حزب انتخاب شد ولی بعد  از مدتی بین او و امین جمیل بر سر رهبری  حزب نزاع صورت گرفت و در نهایت  دو طرف بر سر باقی ماندن بقرادونی به ریاست حزب و انتخاب جمیل به رهبری حزب به توافق دست یافتند.حزب در انتخابات سال 2005 پارلمان صاحب 3 کرسی در پارلمان 128 نفره لبنان شد.امین الجمیل از حوزه انتخابیه المتن الشمالی و صولانج جمیل از حوزه انتخابیه یک بیروت و  آنطوآن غانم از حوزه انتخابیه بعبدا.در دولت سینیوره  با ترور شدن پیر امین جمیل وزیر صنایع  و آنطوان غانم ضربه سختی به این حزب  وارد شد.هم اکنون ایلی مارونی از کتائب وزیر گردشگری در دولت وحدت ملی لبنان است

قوات لبنان (مسیحی)

قوات لبنان در حال حاضر یک حزب سیاسی مسیحی  است که بشیر جمیل آنرا پایه گذاری  کرده است. این حزب در جریان جنگهای داخلی لبنان درگیری های زیادی  با ائتلاف گروهای مسلمان(حرکت ملی لبنان) و گروههای فلسطینی داشت. حتی  در برخی موارد نیز با گروههای هم پیمان خود به نزاع و در گیری پرداخت.در سال 1982 بعد از ترور جمیل این جریان  استقلال خود را از دیگر جریانات  مسیحی اعلام کرد و در یک نزاع خونین با ارتش تحت رهبری میشل عون  در سال 1989 و 90 سرانجام اسلحه خود  را تسلیم نمود. بعد از پیمان طائف فعالیت خود را در قالب حزب سیاسی  ادامه داد. در سال 1994 رهبر آن سمیر جعجع به جرائمی همچون انفجار کلیسای سیده النجاه و ترور طونی فرنجیه پسر سلیمان فرنجیه  رییس جمهور لبنان و  قتل رشید کرامی نخست وزیر و جرائم  دیگر به حبس محکوم شد. این حکم  او در سال 2005 با خروج ارتش سوریه از لبنان  ملغی شد و او از زندان آزاد شد و  بار دیگر رهبری جریان را بر عهده گرفت . هم اکنون جریان قوات پنج کرسی در پارلمان لبنان در اختیار دارد که شاخص ترین آنها ستریدا جعجع همسر سمیر جعجع میباشد. این جریان در حکومت  وحدت ملی لبنان 2 وزیر را در اختیار دارد.

سایر گروههای مسیحی

حزب آزاد ملی. جریان المردة. اتحاد ملی لبنان. حزب دموکرات مسیحی. حزب همکاری. حزب الوعد، جنبش التغییر. جبهة آزادی از جمله گروه‌های سیاسی مسیحی لبنان هستند.

 جریان سوسیالییست ترقی خواه لبنان(دروزی)

جریان سوسیالیست  ترقیخواه لبنان از مهمترین احزاب  سیاسی لبنانی است و در حال حاضر رهبری آن برعهده ولید جنبلاط است. پایه های حزب بر مبنای سکولاریسم  و سوسیالیسم و بر مبنای اکثریت دروز شکل گرفته است. تاریخ تاسیس  آن به 1949 باز میگردد(توسط کمال جنبلاط ، فرید حیران، آلبرت ادیب ، عبدالله  العلایلی ، فواد رزق و جورج حنا). این جریان در طی جنگهای داخلی لبنان به جریان حرکت ملی  لبنان در مقابل جریان مسیحی(کتائب، آزادسازان وطن به ریاست کمیل شمعون) که به کشتار مسلمانان میپرداختند پیوست.جنبلاط پدر از میلیشیای قوی در سالهای 1975 تا 1990 برخوردار بود.بسیاری از گروههای  چپ فلسطینی آن را تجهیز و یاری میکردند. این حزب در طول تاریخ  خودبا حکومت سوریه دارای مشکلات فراوان بوده است.

درسال 1977 کمال جنبلاط ترور شد. در آن زمان بسیاری این ترور را به گردن گروههای مسیحی انداختند ولی در ژوئن 2005 جورج حاوی در شبکه الجزیره  این ترور را به گردن "رفعت اسد" انداخت. پس از کمال جنبلاط ولید جنبلاط رهبری حزب را برعهده گرفت و میلیشیای حزب به قتل عام  های خونین بر علیه مسیحیان به تلافی  ترور کمال جنبلاط دست زدند.سلسله عملیاتی که منجر به هجرت بسیاری از مسیحیان از منطقه جبل شد. از جمله احزابی که از حزب دروزی سوسیالیست ترقیخواه انشعاب کرده اند و به جمع هم پیمانان حزب الله پیوسته اند میتوان به حزب دموکراسی ملی به رهبری طلال ارسلان و جریان توحید لبنان به رهبری وئام وهاب اشاره کرد.

گروههای شاخص جریان 8 مارس

جنبش  اَمَل(شیعی)

این جریان یکی از دو حزب عمده شیعه در لبنان است. این جنبش در سال ۱۹۷۴ توسط امام موسی صدر پایه‌گذاری شد. جنبش امل یکی از طرف‌های درگیر در جنگ داخلی لبنان بود. هم اکنون نبیه بری دبیرکل جنبش امل است.نام امل از سرواژه‌های نام عربی أفواج المقاومة اللبنانیة (لشکرهای ایستادگی لبنانی) تشکیل شده است. خود واژهٔ امل نیز در عربی به معنی امید است.امام موسی صدر  برای حفظ و حراست و سازماندهی  فرهنگی، عقیدتی و سیاسی محرومان  مسلمان لبنان، سازمان "جنبش محرومان حرکة‌المحرومین" را ایجاد کرد که با استقبال عموم اهالی جنوب مواجه شد و در دیگر شهرها نیز مشتاقان زیادی داشت. در ۲۶ جمادی‌الثانی ۱۳۹۵ق/ ۱۵ تیرماه ۱۳۵۴ وی طی یک سخنرانی، خبر ایجاد سازمان نظامی امل را اعلام کرد. این سازمان شاخه نظامی «جنبش محرومان» بود که زیر نظر دکتر مصطفی چمران اداره می‌شد.

از این جریان نبیه بری ریاست مجلس لبنان و  فوزی صلوخ وزارت خارجه حکومت وحدت ملی را به عهده دارد.

جنبش حزب الله لبنان (شیعی):

حزب‌الله لبنان بزرگترین و تاثیرگذارترین جنبش لبنانی است که نقش بسیار مهمی در ساختار سیاسی این کشور دارد. به هرحال بدنبال حمله رژیم صهیونیستی به لبنان در سال 1982 تعدادی از جوانان لبنانی در کنار یکدیگر قرار گرفتند و با هدف بیرون راندن متجاوزین یک گروه مقاومت تشکیل دادند. جنگ‌های چریکی و فعالیت سیاسی این جوانان سبب شد تا افسانه شکست ناپذیری ارتش صهیونیستی نابود شود و این ارتش اولین طعم تلخ شکست را در سال 2000 بچشد و دست از پا درازتر از جنوب لبنان عقب نشینی کند.
بدنبال این عقب نشینی مزبوحانه ارتش صهیونیستی از جنوب لبنان ، جایگاه حزب الله در عرصه تحولات داخلی و خارجی لبنان پررنگ‌تر شد چرا که مردم این کشور به این افتخار می کردند و آن را به عنوان یک پیشتوانه قوی در برابر توطئه دشمنان می دانستند به همین دلیل حزب الله توانست در عرصه داخلی لبنان نقش برجسته تری ایفا کند و بارها عوامل جاسوسی رژیم صهیونیستی را دستگیر کرد و جریان تبادل آنان با اسیران لبنانی تعداد زیادی از آنان آزاد شدند این موضوع به محبوبیت بیشتر حزب‌الله افزود. به تدریج توطئه‌های داخلی علیه حزب‌الله و گروه مقاومت شکل گرفت اما با درایت مقامات این جنبش آنها یکی پس از دیگری خنثی شدند اما مهم‌ترین توطئه‌ای که علیه این جنبش با هدف خلع سلاح و حذف آن از عرصه تحولات سیاسی لبنان رخ داد پس از ترور رفیق حریری در سال 2004 صورت گرفت. بدنبال این ترور انگشت اتهام غرب و همپیمانان داخلی آن به طرف سوریه و نیروهای مقاومت نشانه رفت و قطعنامه 1701 شورای امنیت به تصویب رسید. در این قطعنامه بر خروج نیروهای سوری و خلع سلاح تمام گروه‌های لبنانی تصریح شده است.
گروه‌های طرفدار غرب و احزابی که خواستار خروج نیروهای سوری از لبنان بودند ائتلافی موسوم به ائتلاف 14مارس را تشکیل دادند. این ائتلاف بیشترین فشار را برای خلع سلاح حزب‌الله وارد کرد اما از آنجایی برخی گروه‌های شرکت کننده در این ائتلاف مثل جریان آزاد فقط خواستار عقب نشینی نیروهای سوری از لبنان بودند و از مقاومت در برابر تهدیدات رژیم صهیونیستی حمایت می کردند، ائتلاف 14 مارس نتوانست در خلع سلاح حزب الله موفقیتی بدست بیاورد. البته رایزنی حزب‌الله و تاکید این گروه بر تهدیدات اسرائیل علیه لبنان نقش بسزایی در خنثی کردند این توطئه داشت. در پی شکست توطئه‌های آمریکا و اسرائیل علیه مقاومت اسلامی لبنان و تقویت بیش از بیش جایگاه این جریان سرانجام رژیم صهیونیستی تصمیم به حمله گرفت و در تابستان 2006 به لبنان حمله کرد اما مقاومت 33 روزه نیروهای مقاومت اسلامی جنوب بار دیگر بزرگ‌ترین شکست ارتش صهیونیستی را رقم زد و تل‌آویو مجبور شد با خفت و خواری به جنگ 33 پایان دهد و پذیرفت که در این جنگ شکست خورده است و به شروط حزب‌الله تن داد. از جمله اینکه در جریان تبادل اسیران و اجساد نظامیان اسرائیلی با نیروهای لبنان، حزب‌الله موفق شد تمام لبنانی‌های در بند رژیم صهیونیستی را آزاد کند. این پیروزی‌ها و موفقیت‌ها سبب شد تا جایگاه حزب‌الله و مقاومت هر روز مستحکم‌تر شود بطوریکه ائتلاف 14 مجبور شد از موضع خود درباره خلع سلاح مقاومت دست بکشد و در مذاکرات آشتی ملی گروه‌های لبنانی که در سال 2007 در قطر برگزار شد آن را نادیده بگیرد.

حزب دموکرات لبنان (دروزی)

 این حزب در جولای 2001 و پس از انشعاب از جریان سوسیالیست  ترقیخواه رسمیت یافت و رییس آن طلال ارسلان وزیر ورزش و جوانان حکومت  وحدت ملی لبنان می باشد. این جریان پیش از تمایل اخیر ولید جنبلاط رییس جریان سوسیالیت ترقی خواه به جریان 8 مارس  شاخص ترین جریان دروز همپیمان حزب  الله است. این حزب البته در پارلمان فعلی لبنان  صاحب هیچ کرسی نیست.

جریان ملی آزاد لبنان (مسیحی)

فکر ایجاد جریان  ملی آزاد لبنان پس از تبعید  میشل عون رییس جمهور وقت لبنان  به پاریس شکل گرفت. این جریان در طول سالها فعالیت سری خود را در بین مسیحیان ارتودکس لبنان ادامه داد تا آنکه پس از بازگشت میشل عون در سال 2005 تشکیلات شکل رسمی به خود گرفت. این جریان با جریان المرده پیمان استراتژیک بست. پس از تشکیل پارلمان این جریان در سال 2006 با حزب الله پیمان استراتژیک منعقد نمود. از بندهای این پیمان تشکیل جبهه واحد و به رسمیت شناختن حق قانونی مقاومت و عدم خلع سلاح آن بود.

این جریان از شاخه های اصلی ایجاد ائتلاف 14 مارس بود  ولی بعد از این امضای پیمان با حزب الله و امل و دروز جبل عامل به صف مخالفین این جریان پیوست. گروههای جریان 14 مارس از این عمل  میشل عون بعنوان یک عمل غیر اخلاقی برای رسیدن میشل عون به کرسی ریاست  جمهوری لبنان یاد کردند. آرزویی که با انتخاب میشل سلیمان به ریاست جمهوری لبنان جامه عمل نپوشید. با اینحال امروز همپیمانی این جریان با حزب الله آن را به قدرتمندترین جریان  مسیحی در خاورمیانه تبدیل کرده است.

حرکت  توحید اسلامی(اهل تسنن)

جنبشی است که در سال 1982 میلادی توسط شیخ  «سعید شعبان» تأسیس شد. شعبان در دهه هشتاد، ارتباط خوبی با ایران  داشت. او با پشتیبانی جریان‌های دینی اهل سنّت، قدرت نظامی نیرومندی در شهر طرابلس تشکیل داد. جنبش او از چند مجموعه اسلامی کوچک مانند «جندالله» و «جنبش لبنان عربی» به وجود آمده بود. بر شهر طرابلس حاکمیت پیدا کرد و در سال 1984، در این شهر «امارت اسلامی» اعلام نمود مخالفت نیروهای سوری مستقر در لبنان با این جریان  باعث کاهش نفوذ انان شد. سوری ها توانستند طی در گیری با اعضای این جنبش بر تمامی طرابلس مسلط شوند و از فعالیت این جنبش بکاهند.

 بعد از این درگیری ها، نفوذ این جنبش کاهش پیدا کرد، ولی توسّط فرزند مؤسس این جنبش شیخ «بلال شعبان» دوباره با تأثیرکمتری به میدان بازگشت. امروز هم جنبشی نزدیک به جریان حزب الله در بین اهل سنت لبنان به شمار می‌آید.

جماعت اسلامی لبنان (اهل تسنن):

این جماعت یکی از شاخه‌های اخوان‌المسلمین است که در سال 1964 به طور رسمی فعالیت خود را در لبنان آغاز کرد. "فتحی یکن " اولین دبیرکل این جماعت بود که هدف از تاسیس آن تبلیغ اسلام ، مقابله با تمدن غربی و جامعه سازی اسلامی و تلاش برای بازگشت به اصول اصیل اسلامی بود. این جماعت در دهه 70 قرن گذشته در سراسر مناطق سنی نشین لبنان نفوذ خود را توسعه داد بیشتر توجه جماعت اسلامی لبنان به موسسات رسمی دینی بود لذا نمایندگانی را در این موسسات مثل شورای عالی اسلامی و اداره اوقاف نصب کرد. این جماعت به تدریج وارد فعالیت‌های سیاسی شد بطوریکه در سال 1972 اولین نماینده وابسته به جماعت اسلامی لبنان وارد پارلمان این کشور شد. در جریان جنگ‌های داخلی لبنان در سال 1975 جماعت اسلامی لبنان گروه شبه نظامی موسوم به مجاهدین تشکیل داد تا از مناطق طرابلس، بیروت و صیدا حمایت کند. پس از این جنگ نیروهای وابسته به جماعت اسلامی لبنان سلاح های خود را به نیروهای عربی تحویل دادند و مراکز نظامی خود را تعطیل کردند اما با حمله ارتش صهیونیستی به لبنان در سال 1982 نیروهای وابسته به جماعت اسلامی این کشور مسلح شدند و تا خروج آخرین نظامی اسرائیلی از جنوب لبنان به مبارزه خود با این رژیم ادامه داد. از آنجایی که این جماعت به جدایی دین از سیاست معتقد نیست و بر این باور است فعالیت های سیاسی که در راستای دفاع از حقوق مردم و بر طرف کردن ظلمی از آنان باشد عبادت محسوب می شود، در عرصه سیاسی این کشور حضور فعالی دارد و بعد از ترور رفیق حریری سیاست اعتدال را میان دو جناح اصلی لبنان یعنی 14 مارس و 8 مارس در پیش گرفت. فتحی یکن دبیر کل این جماعت شخصیتی نزدیک به حزب الله است. از دیگر شخصیت های اهل سنت همپمیان با حزب الله میتوان به دکتر فتحی یکن اشاره کرد. افکار اساسی یکن  با اندیشه اخوان المسلمین، اشتراک دارد. بعد از ترور رفیق حریری، یکن  به ائتلاف مخالفان دولت به رهبری  حزب الله پیوست. با وجود احترام زیادی  که به جایگاه عربستان سعودی می‌گذارد،  به شدّت از روش مقاومت و پایداری  دفاع می‌کند. ارتباطات شخصی و دیدارهای متعدد، او را با رهبر تشکیلات القاعده، مرتبط کرده. از او دفاع می‌کند و معتقد  است بزرگترین دشمن آمریکاست. حوادث 11 سپتامبر را نفی نمی‌کند ولی  با برخی سیاست‌های القاعده به ویژه عملکرد ابومصعب زرقاوی را در بریدن  سر گروگانها و ... بسیار مخالف است. همچنین به تقریب میان مذاهب اعتقاد دارد و به همکاری عمیق میان شیعه و اهل سنّت ایمان دارد. وی در تجمع 8 مارس امامت نماز جماعت تجمع کنندگان  را برعهده داشت. او با همسرش منا حداد دانشگاه اسلامی جنان در طرابلس را اداره  میکند.

سایر گروه های سیاسی سنی

جمعیت خیریه اسلامی، حزب آزادی عربی، حزب نجاد، ، حزب اتحاد،  جنبش عربی لبنان و کنگره مردمی لبنان از جمله دیگر احزاب سنی هستند که حضور کم و بیش فعالی در عرصه تحولات سیاسی این کشور دارند.

منبع: گروه پژوهش خبرگزاری قدس(قدسنا)