نگاهی کلی به ترکیه و جریان صهیونیسم
مقدمه: ترکیه امروزی خود را وارث امپراطوری عظیم عثمانی می داند. این کشور واقع در اوراسیا (بین آسیاو اروپا) وباکشورهای ارمنستان،آذربایجان در شمال شرقی-ایران در شرق- یونان در غرب – بلغارستان در شمال غربی و عراق و سوریه درجنوب شرقی و قبرس در جنوب همسایه می باشد. دو تنگه بسیار مهم از لحاظ اقتصادی . تجاری . حتی امنیتی بسفر ودار دانل در دریای مرمره در اتصال آسیا به اروپا نقش مهمی را دارد. حکومت ترکیه مبتنی بر نظامی کاملا لاییک وسکولاربوده ودر تمامی عرصه های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و صنعتی در جامعه وابستگی زیادی به غرب دارد. نظام پارلمانتاریستی این کشور همواره از سوی نظامیان مورد تهدید واقع شده است. هر گاه نظامیان احساس کرده اند که نظام لائیک و اندیشه های بنیانگذار آن کمال آتاتورک به نقد و چالش جدی مبدل گشته وارد صحنه شده و تمامی معادلات را به نفع نظام لائیک تغییر داده اند. قانون اساسی این کشور برگرفته از کشور های فرانسه، بلژیک و ایتالیا می باشد. مرکز و پایتخت سیاسی آن شهر آنکارا بوده و مرکز تجاری و اقتصادی و صنعتی آن شهر کهن و باستانی اسلامبول می باشد. که پل ارتباطی ترکیه با غرب و اروپا است. علی رغم آنکه 96 درصد مردم مسلمان بوده وحدود۲۰در صد مسلمانان را شیعیان تشکیل می دهند، ترکیه تنها کشور اسلامی می باشد که اسلام به عنوان دین رسمی در قانون اساسی این کشور بیان نشده است.
جمعیت این کشور بالغ بر 70 میلیون نفر با مساحت 783562 کیلومتر مربع می باشد.
نخستین امپراطوری در این سرزمین به قرن 13 قبل از میلاد به زمان حکومت هیتی ها بر می گردد. تر کهای فلات آناتولی که از نژاد هندو اروپایی می باشندب ظاهراباز مانده اقوام خزر می باشند که در روسیه کنونی ساکن بوده بعد ها به این منطقه مهاجرت نموده اند. فرهنگ وتمدن ترکهای آناتولی مدیون دو تمدن بزرگ باستانی ایرانی و یونانی است. امپراطوری عثمانی درسال 1299 میلادی با شکست حکومت ترکهای سلجوقی به وسیله عثمان بن ال طغرل بن سلیمان تاسیس گردید. قلمرو گسترده این امپراطوری شامل آسیای غربی و میانه شمال آفریقا و منطقه شامات و بخشهایی از جنوب غرب آسیا و اروپا بوده است. حکومت عثمانی تنها نماینده رسمی و صوری جهان اسلام بعد از فرو پاشی خلفای عباسی بوده است. این امپراطوری بعد از 5قرن به دست استعمارگران غربی عمله و پیاه نظام آن ،یعنی جریان صهیونیسم بین الملل فرو پاشید.
به علت ایستادگی این امپراطوری در برابر زیاده خواهی استمار گران غربی همچون بریتانیاو فرانسه و بعدها صهیونیسم بین الملل ،آماج اهداف سنگین آنها قرار گرفت. مهمترین تضاد و اختلافات را می توان در این عوامل دید:
1- غربیان برای بسط قدرت هژمونیک خود در جهان به ویژه در مستعمرات خود نیازمند حفظ ارتباطات گسترده خود با این مناطق به ویژه در آسیاو در حوزه اقتصادی و تجاری بودند. برای انجام مبادلات اقتصادی و تجاری خود می بایستی کل قاره آفریقا را دور کامل می زدند تا به اقیانوس هند برسند. ایجاد کانال سوئز در شمال مصر حد فاصل رود نیل و در یای سرخ با صرفه ترین و امن ترین کار بوده است که با مخالفت جدی امپراطوری عثمانی همراه شد. چرا که این امپراطوری را عملا به دوشق تقسیم کرده و قلمرو حاکمیتی و اقتدار آنرا به شدت خدشه دار می کرد. اگر چه با تاسیس امپراطوری جدیدالتاسیس عثمانی در شمال افریقا توسط حکومت دست نشانده فرانسه در مصر بین سالهای 1760 تا 1890 به این امر مهم نایل گشته ، مقارن با آن جریان صهیونیسم بین الملل با رویکرد اقتصادی و فرهنگی در حال شکل گیری بوده است
2- خاور میانه تحت حاکمیت عثمانی ،مهد ادیان توحیدی و تمدن های باستانی بوده ودر عین حال ذخایر عظیم انرژی در این منطقه استمار گران را همواره متوجه خود ساخته بود.
3- باشکل گری صهیونیسم سیاسی به شکل رسمی در کنفرانس بازل سوییس در سال 1897میلادی به رهبری تئودور هرتصل (هرتزل) ، این جریان همواره در صدد نفوذ به قلمرو عثمانی به ویژه فلسطین و بیت المقدس بوده است. کوچ گسترده یهودیان به این منطقه مقدس و ایجاد کنسولگری های گوناگون در آنجا به بهانه انجام امور دینی یهودیان با مخالفت شدید امپراطوری عثمانی مواجهه گردید. حتی پیشنهاد و تطمیع عبدالحمیددوم پادشاه وقت عثمانی در زمان هرتصل به واسطه یک صهیونیست یهودی به نام گارسو (قاراسو)که در تر کیه امروزی زندگی می کرد نیز موثر واقع نشد .بنابر این تنها راه باقی مانده برای فرو پاشی این امپراطوری بزرگ ایجاد اختلافات گوناگون قومی و نژادی میان اقوام مختلف ساکن در این قلمرو گسترده بوده است.
این مساله با افزایش تمایلات و گرایشات شدید ناسیونالیستی و شکل گیری دولت های ملی در اروپا در دهه های پایانی قرن نوزدهم همزمان گردید. شکل گیری نهضت تر کهای جوان در قلمرو عثمانی به رهبری مصطفی کمال آتاتورکMUSTAFA KEMAL (ATATURK) از همین منظر قابل بررسی است. بین سالهای 1907 تا1914 عملا امپراطوری عثمانی نفس های آ خر را می کشید و حکومت عملا در دستان شورای حکومتی ترکهای جوان بوده است. از اعضای اصلی این شورا کمال آتاتورک و گارسو یهودی صهیونیست می باشد. کمال آتا تورک بنیانگذار تر کیه نوین یک یهودی زاده است. اجداد او از یهودیان تازه به اسلام گرویده ای بودند که بنا بر شیوه سنتی ودیرین یهود که همان اصل پنهان کاری و تظاهر به تغییر مذهب در مواقع ضروری است ، مسلمان گشته بودند.در آن زمان به این گونه افراد دونمه DONEME می گفتند. در بین سالهای 1914 تا 1918 در طول جنگ جهانی اول اقتدار امپراطوری عثمانی کاملا از بین رفت واز آن فقط یک نام باقی ماند. شورای حکومتی ترکهای جوان عملا به وسیله انگلستان و صهیونیسم بین الملل اداره می شد. به طوری که در حوزه تملیک اراضی انفال و صدور اسناد جعلی برا ی یهودیان آشکارا یهودیان عهده دار این امور در فلسطین گردیدند و هم زمان کوچ گسترده آنان به فلسطین با بر نامه کاملا از قبل طراحی شده توسط انگلستان از سوی صهیونیستها به اجرا در آمد. بنابر این کاملا طبیعی و حساب شده باید پذیرفت که هم سویی کامل حکومت لاییک ترکیه با غرب و صهیونیسم بین الملل در نتیجه تاسیس این حکومت به دست عوامل استمار و در راس آن انگلستان و صهیونیسم است. پس جای تعجب نیست که نخستین کشور اسلامی که رژیم صهیونیستی را تنها با گذشت کمتر از 13 ماه به رسمیت شناخت ترکیه است. حکومت ترکیه که رسما در 29 اکتبر 1923 اعلام استقلال کرده بود، در 28 مارس 1949 با رژیم صهیونیستی رابطه کاملا عادی و دوستانه سیاسی ، امنیتی و اقتصادی گسترده ای بر قرار نموده وتا کنون نیز آنرا ادامه می دهد. (رژیم صهیونیستی در 14می 1948 تا سیس گردید. )
این وابستگی آنچنان پیش رفت که مهمترین قرار دهای امنیتی و سیاسی ترکیه باغرب (آمریکاو اروپا)و رژیم صهیونیستی که همواره پایگاهی برای حفاظت از منافع غرب در منطقه بوده است ،انعقاد گردید.
سالهاست که دولت ترکیه در تلاش است تا به عضویت اتحادیه اروپا درآید. اما علی رغم این همگرایی کامل با فرهنگ ، تمدن و تفکر غربی و اسلام گریزی این امر اتفاق نخواهد افتاد. دلایل آن به شرح ذیل است:
1-ازنگاه امنیتی و سیاسی منطقه خاورمیانه یکی از مهترین کانون های بحران در جهان به لحاظ استراتژیک می باشد. پذیرفتن ترکیه یعنی همجواری اتحادیه اروپا با کشورهایی نظیر ایران، سوریه و عراق . به عبارت دیگر تضاد فرهنگی و اندیشه ای اروپا با این سه کشور هزینه همجواری را به شدت افزایش داده و موج اسلام خواهی و بیداری اسلامی را به شدت متوجه اروپا خواهد نمود. همجواری با خاور میانه یعنی پذیرفتن ریسک بسیار زیاد برای اروپا و اروپای متحد هیچگاه آنرا نخواهد پذیرفت.
به ویژه آنکه ترکیه یک کشور اسلامی است و موج باز گشت به اسلام سیاسی در این کشور به تدریج در حال شکل گیری می باشد. نمونه بارز آن به قدرت رسیدن اسلام گرایان در ترکیه است.
2-اگر اروپا چنین ریسکی را بپذیرد به دنبال آن این احتمال وجود دارد که کشورهای مقلد و مرعوب غرب همچون آذربایجان را برای پیوستن تحریک نماید. ویا حتی کشورهایی نظیر ارمنستان و گرجستان را به همراه داشته باشد.این مساله با واکنش روسیه همراه خواهد شد. به نظر می رسد اروپا نمی خواهد در این حوزه با روسیه وارد یک تنش سیاسی گردد.
اما اروپایی ها هیچگاه چنین پاسخ منفی به ترکیه را آشکارا نخواهند داد.زیرا
۱-نخست آنکه ترکیه همواره متحدسنتی واستراتژیک غرب بوده و اروپادر این. میان جایگاه ویژه ای داشته است. اعلام علنی عدم پذیرش ترکیه در اتحادیه اروپا از سوی اروپاییان خطر ازدست دادن این جایگاه رادر پی دارد. به همین دلیل یک تناقض و ناهمخوانی ساختگی بین برخی دول اروپایی در پیوستن یا نپیوستن ترکیه وجود دارد.
2-در جبهه غرب همواره یک رقابت جدی بین ایالات متحده آمریکاو اروپا بوده است. اعلام علنی چنین موضع ای طبعا کفه ترازو را به نفع امریکا سنگین خواهد نمود.
موضع فعلی دولت ترکیه: دولت اسلام گرای ترکیه این حقیقت را به درستی درک نموده وبه همین دلیل به زیرکی این بینش خود را محرمانه و پنهانی عملیاتی می نماید. بنابر این علی رغم همگرایی با سیاست های سکولار در داخل و در روابط خارجی
نهادهای مردمی و خود جوش اسلامگرا را برای فعالیت های تبلیغی خود باز گذاشته است. حتی در جهت اجرای برخی احکام اسلامی به پشتوانه حمایت های گسترده مردمی مانند لغو ممنوعیت حجاب اسلامی در دانشگاهها در چارچوب نظام لاییک اقدام می نماید. این رویکرد کاملا موثر می تواند در جهت ارتقای پیوند ترکیه با جهان اسلام و صیانت از منافع ملی و منطقه ای و حتی جهانی آنکاراصورت گیرد.
منابع:
: THE AMERICAN HISTORICAL REWIEW VOL. 83 NO. 5
A HISTORY OF THE JEWS IN
پرویز حاجی زاده (پژوهشگر مسایل صهیونیسم)
صفحات اجتماعی
اینستاگرام تلگرام توییتر آر اس اس