جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ 
qodsna.ir qodsna.ir

پناهندگان در کشورهای عربی ( بخش سوم )

لبنان

 

فلسطینی ها در مراحل متعددی به لبنان پناهنده شدند که اولین مرحله این درد و رنج پس از صدور قطعنامه تقسیم در 29 نوامبر 1947 آغاز شد و باعث آواره شدن جامعه فلسطینی از دیار و میهن خود شد.

در مهاجرت اول حداقل صد هزار فلسطینی به جنوب لبنان پناه آوردند.شماری از آنان در منطقه صور متمرکز شدند و اردوگاههای برج شمالی و رشیدیه به صورت مرکز انتقال آنان به دیگر اردوگاهها درآمد.در سال 1956 بریتانیا و فرانسه و اسرائیل به مصر حمله کردند و نیروهای اسرائیلی غزه را اشغال نمودند.غزه در ان زمان زیر نظر و اداره دولت مصر قرار داشت.اسرائیلی ها در غزه دست به قتل عام زدند و همین موجب شد که شمار زیادی از ساکنان غزه بار دیگر به مصر و سوریه و بعضی از آنان از طریق دریا به لبنان پناهنده شوند.

فلسطینی ها پس از پناهنده شدن به لبنان در اردوگاهها دچار تیره روزی و بدبختی بودند.این اردوگاهها بعدها به شکل مجموعه ای از زاغه ها و حلبی آبادها در آمدند.اکثر خانه های واقع در اردوگاهها از سنگ و حلبی و گل ساخته شده اند و از بهداشت کمی برخوردارند و در نتیجه این شرایط سخت، به افسردگی روانی و فروپاشی روحی و احساس بی پناهی دچار شده اند.

بیشتر پناهندگان فلسطینی از کشاورزان بودند که زمین برای آنان منشا بزرگی و غرور بود و حالا آن را از دست داده بودند.علاوه بر این در وضع فعلی باید در صف های طولانی منتظر کمک ها و امدادهای آژانس می ماندند که این خود مذلتی برای آنان و اهانتی به کرامت و غرورشان بود.دستگاه اداری و دولتی لبنان نیز اردوگاه ها را در محاصره شدیدی قرار داد چرا که در این اردوگاهها مجموعه انسانی بزرگی را می دید که می توانست در ساختار جمعیتی ، سیاسی و اقتصادی کشور تاثیر زیادی بگذارد که این امر برای دولت لبنان و هیات حاکمه آن در حکم خطر امنیتی بزرگی بود که دفع آن لازم می نمود از این رو نظارت امنیتی شدیدی را از طریق دستگاه امنیتی لبنان به مورد اجرا گذاشت و این نظارت موجب بروز روابط دشمنانه میان ساکنان اردوگاه و دولت شد.

 

سوریه

 

رابطه تاریخی میان سوریه و فلسطین، سوریه را محل مناسبی برای آوارگان فلسطینی سال 1948 قرار داد.سوریه به پناهندگان فلسطینی ، جز در پاره ای موارد مربوط به مالکیت حقوقی برابر با حقوق شهروندان سوری داده است.فلسطینی ها در سوریه حق مراجعه به دادگاه و دادخواهی و نیز حق گرفتن وکیل مدافع دارند.همچنین آزادند که در داخل سوریه به هر کجا مسافرت و یا نقل مکان کنند و یا اینکه مالک خودرو باشند و اساسا حقوق مدنی انها در سوریه هیچ نقصی ندارد جز اینکه آنها نمی توانند نامزد انتخابات مجلس ملی و یا سایر شوراها بشوند البته در مورد سندیکاها اینطور نیست.

زمانی که پناهندگان فلسطینی در سال 1984 با شماری در حدود نود تا صد هزار نفر به سوریه رو آوردند، کشور سوریه نه دچار نقصان در منابع طبیعی بود و نه دچار معضل بیکاری.از آغاز مهاجرت فلسطینی ها به سوریه،مقامات سوری با این پناهندگان از جهت آزادی کار،مالکیت و نقل و انتقال و امثال آن مثل شهروندان سوری عمل کرده اند با این تفاوت که دولت سوریه به پناهندگان تابعیت نمی دهد و همین مشکلات سختی را در رابطه با مسافرت به خارج برای آنان ایجاد کرده است.

در کل شرایط فلسطینی ها در سوریه به مراتب بهتر و به سامان تر از کشور لبنان بوده است.

 

اردن

 

بیش از 42% از کل پناهندگان فلسطینی در اردن زندگی می کنند و این پناهندگان 31% از کل جمعیت اردن را تشکیل می دهند.در اردن برای پناهندگان فلسطینی 10 اردوگاه وجود دارد که در آن حدود 280هزار پناهنده زندگی میکنند.

رژیم اردن کلیه فلسطینی ها را با اردنی ها برابر اعلام کرد تا یک هویت واحد پدید آید بدین معنا که تمامی حقوق و تکالیف شهروندی اردن برای همه بدون استثنا صدق می کند.فلسطینی ها به جامعه مدنی اردن پیوسته اند و شمار زیادی از انجمن ها، سندیکاها ،انجمن های فرهنگی، سیاسی و عملی را شکل دادند.

 

عراق

 

وضعیت پناهندگان فلسطینی در عراق رنگی دیگر دارد و با دیگر پناهندگان متفاوت است.این تفاوت از زمانی که در 1948همه فلسطینی ها به دست اسرائیل آواره شدند آغاز می گردد.در آن زمان وسایل نقلیه ارتش عراق که مثل دیگر ارتش های عرب به بدترین شکل در جنگ شکست خورده بود از طریق مناطق شمالی فلسطین شماری از آوارگان را با خود به بغداد حمل کردند و آنان را در اماکن عمومی مثل مدرسه ها و کاروانسراها بدون هیچ توجه و مراقبتی و محروم از هر کمکی رها کردند.

نگاهی به وضعیت حقوقی و قانونی فلسطینی ها در عراق شاید این فکر را به ذهن انسان وارد کند که دولت عراق تا چه حد از مفهوم دولت قانونی به دور بوده است.گفتمان سیاسی اعلام شده برای چهل سال، گفتمان طرفداری بی قید و شرط از قضیه فلسطین بوده است اما در حالی که در عمل هر چه قید و بند است بر دست و پای فلسطینی ها در کار ، خانه و مسافرت و نیز تبعیض در رفتار با می بینیم.یک کارگر فلسطینی در عراق یک کارگر خارجی با تمام جنبه های منفی اش تلقی می شود و فقط حق دارد سالی یک بار به مسافرت برود و حتی حق ندارد صندوق پستی داشته باشد.

در بخش بعدی به مسئله نسبت پناهندگان فلسطینی و امنیت ملی کشورها می پردازیم.


| شناسه مطلب: 153372







فیلم

خبرگزاری بین المللی قدس


خبرگزاری بین المللی قدس

2017 Qods News Agency. All Rights Reserved

نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است.